Platon’un Phaidon’unda Sokrates’in Savunması

Sokrates M.Ö. 399 yılında “dinsizlik” ve “gençlerin ahlakını bozma” gerekçesiyle mahkeme önüne çıkarılmış ve ölümü istenmiştir. Platon Apologia adlı eserinde, Sokrates’in mahkemede Atinalılar’ın huzurunda, sürdürdüğü felsefi yaşam şeklinin doğruluğunu savunduğunu ve bundan ölüm pahasına vazgeçmediğini belirtmiştir. Platon, Phaidon adlı eserinde ise, dostları huzurunda kendini savunan Sokrates’i ölümden sonra daha iyi ve bilge insanlarla birlikte olacağına inanan, ölüm karşısında korkusuzluk gösteren ve bir filozofun ölümü arzulaması gerektiğini ifade eden “gerçek” bir filozof olarak sunmuştur. Bu eserde, Sokrates dostlarının garip karşıladığı bu korkusuzluğa mantıksal bir düzlemde açıklık getirmeye çalışırken; aynı zamanda, öleceğinden dolayı üzülmeyişinin ve sevdiklerini bırakıp gitme konusundaki kararlılığının savunusunu yapmaktadır. Sokrates’in, ölümle birlikte ruhun bedenden ayrılmasına ve kendi başına kalarak salt bilgeliğe ulaşmasına dayanan bu savunusu, diyalogun ilk bölümünü oluşturmakta ve 63e8-69e5 kesitleri arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, ilgili kesitler incelenerek ölümü arzulayan Sokrates’in, dostlarının huzurunda, bu hususta kendini haklı göstermek için ileri sürdüğü savlar ele alınacaktır. Böylece, Sokrates’in mahkeme huzurunda yaptığı savunuyu içeren Apologia’daki düşüncelerin Phaidon’daki düşüncelerle paralel gittiği; ancak, ölümle ilgili düşüncelerinin daha da derinleşerek farklı bir boyuta ulaştığı görülecektir.

Anahtar Kelimeler:

Sokrates, savunma, ölüm, ruh, beden

The Defense of Socrates in Plato’s Phaedo

In 399 B.C., Socrates was tried for “impiety” and “moral corruption of young people” and his death was claimed. Plato in his Apology, stated that Socrates in court, in front of the Athens, defended the truth of philosophical life which he had maintained and did not give up this at the expense of death. Plato in Phaedo, presented Socrates, who defended himself in front of his friends, as a “real” philosopher who believes that he will be with better and wiser people after death, who shows fearlessness in the face of death and states that a philosopher should desire the death. In this work, Socrates, while trying to clarify logically this fearlessness that his friends found strange; at the same time, defends his determination not to grieve at dying and to leave his friends. This defense of Socrates, which is based on the separation of soul from the body at death and the attainment of absolute wisdom by itself, composes the first part of the dialogue and is among the sections 63e8-69e5. In this study, the arguments that Socrates, who desires death, proposed to his friends in order to justify himself in this matter, will be discussed. Thus, it will be seen that the thoughts of Apology which contains the defense of Socrates in court, is parallel to the thoughts in Phaedo; but, are deepened further and reached a different dimension.

Keywords:

Socrates, apology, death, soul, body,

PDF

___

Arist. EN: Aristoteles, Ethica Nicomachea = J. Bywater (ed.), Aristotelis ethica Nicomachea, Oxford: Clarendon Press. 1894; Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çev.: S. Babür, Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2009.
Burnet 1979: J. Burnet, Plato’s Euthyphro, Apology of Socrates and Crito, Oxford: Oxford University Press, 1979.
Cic. Tusc.: Cicero, Tusculanae disputationes = M. Pohlenz (ed.), M. Tullius Cicero: Tusculanae disputationes, Leipzig: Teubner, 1918.
Dam.: Damaskios, In Platonis Phaedonem commentaria = The Greek Commentaries on Plato’s Phaedo, vol. II, trans. by L. G. Westerink, Amsterdam: North-Holland, 1977.
Diog. Laert.: Diogenes Laertios = R. D. Hicks (ed.), Diogenes Laertius: Lives of Eminent Philosophers, Cambridge: Harvard University Press, 1972; Diogenes Laertios, Ünlü Filozofların Yaşam ve Öğretileri, çev.: C. Şentuna, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007.
Dorter 1976: K. Dorter, “Plato’s Image of Immortality”, The Philosophical Quarterly 26, 1976, 295-304.
Geddes 1885: W. D. Geddes, Platonis Phaedo: The Phaedo of Plato, London: MacMillan, 1885.
Iamb. myst.: Iamblikhos, De mysteriis = G. Parthey (ed.), Iamblichi de mysteriis, Berlin, 1857.
Ksen. apol.: Ksenophon, Apologia = E. C. Marchant (ed.), Xenophontis opera omnia, vol. II, Oxford: Clarendon Press, 1921.
Ksen. mem.: Ksenophon, Memorabilia = E. C. Marchant (ed.), Xenophontis opera omnia, vol. II, Oxford: Clarendon Press, 1921; Ksenophon, Sokrates’ten Anılar, çev.: C. Şentuna, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1994.
Mouzala 2014: M. G. Mouzala, “Olympiodorus and Damascius on the Philosopher’s Practice of Dying in Plato’s Phaedo”, Peitho: Examina Antiqua 1/5, 2014, 177-198.
Nehamas 1999: A. Nehamas, “Plato on the Imperfection of the Sensible World”, şurada: G. Fine (ed.), Plato 1: Metaphysics and Epistemology, Oxford: Oxford University Press 1999, 171-191.
Olym. in Phd.: Olympiodoros, In Platonis Phaedonem commentaria = W. Norvin (ed.), Olympiodori Philosophi in Platonis Phaedonem Commentaria, Leipzig: Teubner, 1913.
Owen 1957: G. E. L. Owen, “A Proof in the Peri Ideon”, Journal of Hellenic Studies 77, 1957, 103-111.
Plat. apol.: Platon, Apologia = Sokrates’in Savunması, çev.: E. Gören, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2006.
Plat. Gorg.: Platon, Gorgias = J. Burnet (ed.), Platonis opera, vol. III, Oxford: Oxford University Press, 1903; Platon, Gorgias, çev.: M. Rifat – S. Rifat, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2011.
Plat. Men.: Platon, Menon = J. Burnet (ed.), Platonis opera, vol. III, Oxford: Oxford University Press, 1903; Platon, Menon, çev.: A. Cemgil, İstanbul: Maarif Matbaası, 1942.
Plat. Phaid.: Platon, Phaidon = J. Burnet (ed.), Platonis opera, vol. I, Oxford: Oxford University Press, 1903.
Plat. Tht.: Platon, Theaitetos = J. Burnet (ed.), Platonis opera, vol. I, Oxford: Oxford University Press, 1903.
Rowe 2001: C. Rowe, Plato: Phaedo, Cambridge University Press 2001.
White 1989: D. A. White, Myth and Metaphysics in Plato’s Phaedo, Selinsgrove: Susquehanna University Press, 1989.
White 2006: F. C. White, “Socrates, Philosophers and Death: Two Contrasting Arguments in Plato’s Phaedo”, The Classical Quarterly 56/2, 2006, 445-458.