TEKEL İŞÇİLERİNİN VAROLUŞSAL İKİLEMİ: “ÖLMEK VAR DÖNMEK YOK”

Bu çalışma TEKEL işçilerinin 78 günlük eylem deneyimleri üzerine bir yorumlama girişimidir. Çalışmada eylem sırasında 35 işçi ile yapılan görüşmelerden elde edilen veriler kullanılmıştır. Sigara üretme hakkının özelleştirilmesi sonrasında TEKEL fabrikalarının kapatılmasıyla sigara fabrikalarının işçileri, işsizlikle ya da daha düşük ücretli ve daha olumsuz çalışma koşullarıyla karşı karşıya kaldılar. TEKEL işçileri güvencesiz çalışmayı kabul etmeleri için gerekli yasal süre tamamlanmak üzereyken harekete geçtiler. Hükümeti bu uygulamadan vazgeçirme mücadelesine başladılar. Eylemin ilk günü polis müdahalesi ile karşılaşmaları belki de kararlı bir eylem sürdürebilmelerinin nedenlerinden biri oldu. Bu eylem sırasında Ankara’nın merkezinde yarattıkları kamusal alan ve kamusal söylem, girmiş oldukları bilinçlenme süreci ve aslında başından beri içinde bulundukları varoluşsal ikilem bu makalenin konusu edilmiştir. Makalenin birinci bölümünde TEKEL işçilerinin kendi kavramlarını eylem aracılığıyla nasıl kamusal söyleme dahil ettiklerinin hikayesi anlatılmaktadır. İkinci bölümde eylem pratiğinin onları bir bilinç durumundan diğerine nasıl taşıdığı tartışılmaktadır. Son bölüm ise işçilerin karşılaştığı varoluşsal ikileme vurgu yapmaktadır: Haklarını kazanamamış olmaları nedeniyle TEKEL işçisi olarak yok oldular, ama girdikleri eylem süreci dolayısıyla hali hazırda kazanan onlardı.

Tekel işçilerinin varoluşsal ikilemi: “ölmek var dönmek yok”

___

Akşit, Bahattin (1985), Köy, Kasaba ve Kentlerde Toplumsal Değişme, (Ankara: Turhan Kitabevi).

Boito, Armando Junior ve Laura Randall (1998), “Neoliberal Hegemony and Unionism in Brazil”, Latin American Perspectives, 25/1.

Bourdieu, Pierre (1995), Pratik Nedenler, (İstanbul: Kesit Yayınları).

Bulut, Gökhan (2010), “Direnişin ‘Bilinç’ ile İmtihanı”, TEKEL Direnişinin Işığında Gelenekselden Yeniye İşçi Sınıfı Hareketi içinde, (Ankara: Nota Bene Yayınları).

Clough, Peter and Nutbrown, Cathy (2002), A Student’s Guide to Methodology : Justfying Enquiry. Los Angeles, (London: Sage).

Foucault, Michel. (1992), Hapishanenin Doğuşu, (Ankara: İmge Yayınları.) (çev. Mehmet Ali Kılıçbay).

Letherby, Gayle (2003), Feminist Research in Theory and Practice, Buckingham, (Philadelphia: Open University Press).

Lockwood, Dawid (1975), “Sources of Variation in Working-Class Images of Society”, Working Class Images of Society içinde, Martin Bulmer (der.), (Roudledge & Keagan Paul, London).

Mason, Jennfier (2002), Qualitative Researching, (London: Sage Publications).

Mason, Paul (2010), Çalışarak Yaşamak ya da Savaşarak Ölmek, (çev.: Gözde Orhan-Mehmet Ertan), (İstanbul: Yordam Yayınları).

Negt, Oskar – Kluge, Ann (1993), Public Sphere and Experience, (Minneapolis: University of Minnesota Press).

Oakley, Ann (1981), “Interviewing Women: a Contradiction in Terms”, Doing Feminist Research içinde, H. Roberts (der.), London, Boston and Henley: Routledge & Kegan Paul.

Özuğurlu, Metin (2010), “TEKEL Direnişi: Sınıflar Mücadelesi Üzerine Anımsamalar”, TEKEL Direnişinin Işığında Gelenekselden Yeniye İşçi Sınıfı Hareketi içinde, (Ankara: Nota Bene Yayınları).

Poulantzas, Nicos (1969), “The Problem of the Capitalist State”, New Left Review, I/58.

Scott, James C. (1985), Weapons of the Weak, Everyday Forms of Peasant Resistance, (New Haven: Yale University Pres).

Scott, James C. (1990), Tahakküm ve Direniş Sanatları, (çev. Alev. Türker), (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).

Thompson, Edward Palmer (2006), Avam ve Görenek, (İstanbul: Birikim Yayınları).

Tilly, Charles (1991), “Domination, Resistance, Compliance… Discourse”, Sociological Forum, 6/3.

Williams, Raymond (1991), “Base and Superstructure in Marxist Cultural Theory”, Rethinking Popular Culture: Contemporary Perspectives in Cultural Studies içinde, Chandra Mukerji ve Michael Schudson, (der.), London: University of California Press.