İMALAT SANAYİ VE KİRLİLİK: BİR KİRLİ ENDÜSTRİ SIĞINAĞI OLARAK TÜRKİYE

Gelişmekte olan ülkelerin sanayileşme sürecinde yüksek oranda kirlilik yaratan ve geleneksel olarak karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmadıkları endüstriyel faaliyetlere yöneldikleri görülmektedir. Gelişmiş ülke tüketicilerinin temiz çevre taleplerinin artmasının ve çevreyle ilgili yasal düzenlemelerin 'kirli endüstri'lerin maliyetlerini artırmaya başlamasının yanında gelişmekte olan ülkelerin tüketicilerinin çevre duyarlılıklarının az olması ve bu ülkelerin çevre ile ilgili yasal düzenlemelerinin yetersiz olması nedeniyle günümüzde 'kirli endüstri'lerin gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru göç ettikleri iddia edilmektedir. Bu hipoteze literatürde "kirli endüstri sığınağı hipotezi" adı verilmektedir. çalışmada öncelikli olarak Türkiye imalat sanayiindeki kirli endüstrilerin saptanması hedeflenmiştir. Bu amaçla ilk olarak imalat sanayiinin var olan kirlilik verileri kullanılarak bir seri kirlilik indeksi geliştirilmekte ve Türkiye imalat sanayiinin bu ölçütler çerçevesinde değerlendirmesi yapılarak kirli ve temiz endüstriler saptanmaktadır. Daha sonra kirli endüstrilerin toplam üretim, istihdam ve ticaret içerisindeki payları, bu değişkenlerin tarihsel gelişimleri de göz önüne alınarak incelenmekte ve elde edilen bulguların yardımıyla Türkiye'nin bir kirli endüstri sığınağı olup olmadığı tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kirli endüstri sığınağı, kirli endüstriler, imalat sanayi, dış ticaret, Türkiye

İmalat Sanayi ve Kirlilik: Bir Kirli Endüstri Sığınağı Olarak Türkiye

Keywords:

-,

PDF

___

AKBOSTANCI, E.lTUNÇ, G.i.lTÜRÜT-AŞIK, S. (2004), "Imalat Sanayii ve Kirlilik: Bir Kirli Endüstri Sığınağı Olarak Türkiye?," METU ERC Working Paper, No:04/03 T.
BOMMER, R. (1998), Economic Integration and the Eiıvironment: A Political-Economic Perspective (CheItenham: Edward Elgar). .
COPELAND, B. R. i TAYLOR, M. S. (2003), "Trade, Growth and the Environment," NBER Working Paper, No. 9823.
ESKELAND, G. S. i HARRISON, A. E. (1997), "Moving to Greener Pastures? Multinationals and the Pollution Haven Hypothesis," The World Bank Policy Research Working Paper, No.1744.
FOSTER, J. B. (2003), "A Planetary Defeat: The Failure of Global Environmental Reform," Monthly Review, 54/8: 1-9.
GALLAGHER, K. (1999), "Pollution Intensive Industry in Mexico under NAFTA: Model and Empirical Evidence," Praxis, 15: 1-15.
GRETHER, J. M. i DE MELO, J. (2002), "Globalization and Dirty Industries: Do Pollution Havens Matter?," http://www.unige.ch/ses/demelo/WorkProgress/ .
GROSSMAN, G. M. IKRUEGER, A. B. (1994), "Economic Growth and the Environment," NBER Working Paper, No. 4634.
HETTIGE, H.I MARTIN, P.I SINGH, M.I WHEELER, D. (1995), "The Industrial Pollution Projection System," World Bank Policy Research Working Paper, No. 1431.
JAFFE, A. B.I PETERSON, S. R.I PORTNEY, P. R.I STAVINS, R. N. (1995), "Environmental Regulation and the Competitiveness of U.S. Manufacturing: What Does the Evidence Tell Us?," Journal of Economic Literature, 33: 132-163.
JHA, V.I MARKANDYA, A.I VOSSENAAR, R. (1999), Recondling Trade and the Environment: Lessons from Case Studies in Developing Countries (Edward Elgar).
KAHN, M. E. (2003), "The Geography of U.S. Poııution Intensive Trade: Evidence from 1958 to 1994," Regional Sdence and Urban Economies, 33: 383-400.
LEVINSON, A. ITAYLOR, M. S. (2003), "Trade and the Environment: Unmasking the Pollution Haven Effect," mimeo.
LUCAS, R.E.B.I WHEELER, D.I HETTIGE, H. (1992), "Economic Development, Environmental Regulation and the International Migration of Toxic Industrial Pollution: 1960-1988," World Bank Policy Research Working Paper, No. 1062 (1992 World Development Report için hazırlanmış).
MANI, M.I WHEELER, D. (1997), "In Search of Pollution Havens? Dirty Industry in the World Economy, 1960-1995," http:/www.worldbank.org/research.
OECD (2003), "Pollution Abatement and Control Expenditure in OECD Countries," ENVIEPOC/SE (2003): 1.'
OLOKESUSI, F.I OGBU, O. M. (1995), "Dirty Industries: A Challenge to Sustainability in Africa," OGBU, O. M.I OYEYINKA, B. 0.1 MLAWA, H. M. (eds.) Technology Policyand Practice in Africa (IDRC), (http://www.idrc.ca/books/focus790/chap26.html).
ROCK, M. T. (1996), "Pollutian Intensity of GDP and Trade Policy: Can the World Bank Be Wrong?," World Development, 24/3: 471-479.
ŞENSES, F.I TAYMAZ E. (2003), "Unutulan Bir Toplumsal Amaç: Sanayileşme Ne Oluyor? Ne Olmalı?," METU ERC Working Papers, 03101.
TOBEY, J. (1990), "The Effects of Domestic Environmental Policies on Patterns of World Trade," Kyklos, 43/2: 191-209.
VAN BEERS, C. i VAN DEN BERGH, J. C. J. M. (1997), "An Empirical Multi-Country Analysis of the Impact of Environmental Regulations on Foreign Trade Flows," Kyklos, 50/1: 29-46.
WHEELER, D. (2002), "Beyond Pollution Havens," Global Environmental Politics, 2: 1-10.
WILSON, J. S.I OTSUKI, T. i SEWADEH, M. (2002), "Dirty Exports and Environmental Regulation: Do Standards Matter to Trade?," The World Bank Policy Research Working Paper, No.2806.
XING, Y.I KOLSTAD, C. D. (2002), "Do Lax Environmental Regulations Attract Foreign Investment?," Environmental and Resource Economics, 21: 1-22.
XU, X. (2000), "International Trade and Environmental Regulation: Time Series Evidence and Cross Section Test," Environmental and Resource Economics, 17: 233-257.
ZANBAK, C. (1998), "Industrial Waste Management Issues in Turkey," The Criton Cur; International Symposium on Environmental Management in the Mediterranean Region, 1: 347-354.