HEGEMONYANIN HARCI: AKP DÖNEMİNDE İNŞAATA DAYALI BİRİKİM REJİMİ

Öz Bu makale Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılında iktidara gelişinden bu yana inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin Türkiye ekonomisinde artan önemini konu edinmektedir. Bu kapsamda, AKP döneminde inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin bir tür büyüme motoru olarak ekonominin merkezine yerleştiği verilerle ortaya konmuş ve yaşanan inşaat patlamasının AKP iktidarlarının stratejik tercihi sayesinde geliştiğini savunulmuştur. Bu tercihin arkasındaki motivasyonlarına dair değerlendirme, inşaat tercihinin günümüz kapitalizminde yapılı çevre üretiminin tüm dünyada önem kazanmasının Türkiye’ye yansımasından ibaret olmadığını, AKP’nin yeni hegemonya projesiyle ilintili bir dizi “ekonomi dışı” faktör tarafından da şekillendiğini göstermiştir. Bu bağlamda, inşaat tercihi söz konusu dönemde hem AKP’ye organik olarak bağlı bir sermaye fraksiyonu oluşturarak sermaye sınıfı içerisindeki güç dengelerini dönüştürebilmesine ve hem de AKP’nin İslami modernleşme söylemiyle geniş kitleleri kendi hegemonya projesine dahil edebilmesine olanak sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel İktisat, Birikim Rejimi, Finansallaşma, Neoliberalizm, Hegemonya

PDF

___

Aalbers, Manuel (2012), "The Real Estate/Financial Complex", https://ees.kuleuven.be/geography/ projects/index.html?project_id=499&category=0&select_name=Aalbers%20Manuel&title= &dsyyyy=2011&deyyyy=2017 (09.09.2015).
Akçay, Ümit (2013), "Hükümet-Cemaat kavgası, İnşaat Odaklı Birikim ve 17 Aralık Krizi: Bir Dönemin Sonu Mu?", http://baslangicdergi.org/hukumet-cemaat-kavgasi-insaat-odakli- birikim-ve-17-aralik-krizi-bir-donemin-sonu-mu-umit-akcay/ (09.09.2015).
Akçay, Ümit ve Ali Rıza Güngen (2014), Finansallaşma, Borç Krizi ve Çöküş: Küresel Kapitalizmin Geleceği (İstanbul: NotaBene Yayınları).
Balaban, Osman (2011), "İnşaat Neyin Lokomotifi?", Birikim, 270: 19-26.
Bora, Tanıl (2011), "Türk Muhafazakarlığı ve İnşaat Şehveti - Büyük Olsun Bizim Olsun", Birikim, 270: 15-18.
Balkan, Neşecan, Erol Balkan ve Ahmet Öncü (Der.) (2014), Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP (İstanbul: Yordam Kitap).
Boyer, Robert (1990), The Regulation School: A Critical Introduction (New York: Columbia University Press).
Boyer, Robert (2000), "Is a Finance-Led Growth Regime a Viable Alternative to Fordism? A Preliminary Analysis", Economy and Society, 29 (1): 111-145.
Brenner, Neil, Jamie Peck ve Nik Theodore (2010), "Variegated Neoliberalization: Geographies, Modalities, Pathways", Global Networks, 10 (2): 182-222.
Buğra, Ayşe ve Osman Savaşkan (2015), Türkiye'de Yeni Kapitalizm (İstanbul: İletişim Yayınları).
Castells, Manuel (1983), The City and The Grassroots: A Cross-Cultural Theory Of Urban Social Movements (Oakland: University of California Press).
C avuşoğlu, Erbatur ve Julia Strutz (2014), "Producing Force and Consent: Urban Transformation and Corporatism in Turkey", City, 18 (2): 134-148.
Demyanyk, Yuliya ve Otto Van Hemert (2011), "Understanding the Subprime Mortgage Crisis", Review of Financial Studies, 24 (6): 1848-1880. Doğuş GYO, "GYO Şirketlerinin Gelişimi", http://www.dogusgyo.com/Articles.aspx?path=/gyolarin_gelisimi (09.09.2015)
Dumenil Gerard ve Dominique Levy (2011), The Crisis of Neoliberalism (Ann Harbor: Harvard University Press).
Dymski, Gary A. (2012), "Irka Dayalı Dışlama ve İkinci Kalite İpotek Kredileri Krizinin Ekonomi Politiği", Lapavitsas, Costas (Der.), Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi (İstanbul: Yordam) (Çev. Tuncel Öncel): 75-120.
Epstein, Gerald A. (Der.) (2005), Financialization and the World Economy (Northampton: Edward Elgar Publishing).
Engels, Friedrich (1992), Konut Sorunu (İstanbul: Sol Yayınları).
Ergüder, Başak (2015), "2000'li Yıllarda Türkiye'de Hanehalkı Borçlanması: Konut Kredileri ve Toplumsal Refah", Praksis, 37: 99-127.
Garcia, Marisol (2010), "The Breakdown of the Spanish Urban Growth Model: Social and Territorial Effects of the Global Crisis", International Journal of Urban and Regional Research, 34 (4): 967-980.
Gramsci, Antonio (1971), Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci (New York: International Publishers).
Gürkaynak Refet S. ve Selin Sayek Böke (2013), "AKP Döneminde Türkiye Ekonomisi", Birikim 296: 64-69.
GYODER, (2014), "Gayrimenkul Sektörü Araştırma Raporu", http://www.gyoder.org.tr/img/mc- content/20141209154141_25912014_yili_3_ceyrek_verileri_ile_gayrimenkul_sektoru.pdf (09.09.2015). Halkbank (2015), "Türkiye'nin Mega Projeleri 130 Ülkenin Gelirini Aştı", http://www.halkbankkobi.com.tr/NewsDetail/Turkiye-nin-mega-projeleri-130-ulkenin- gelirini-asti/486 (09.09.2015).
Harvey, David (2001), "Globalization and the Spatial Fix", Geographische Revue, 2 (3): 23-31.
Harvey, David (2005), A Brief History of Neoliberalism (New York: Oxford University Press).
Harvey, David (2010), The Enigma of Capital and the Crisis of Capitalism (New York: Oxford University Press).
Harvey, David (2013), Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Ayşe Deniz Temiz).
IMF (2015), "Global Housing Watch", http://www.imf.org/external/research/housing/ (09.09.2015).
Jessop Bob (1990), "Regulation Theories in Retrospect and Prospects", Economy and Society, 19 (2): 153-216.
Jessop, Bob (1997), "A Neo-Gramscian Approach to the Regulation of Urban Regimes: Accumulation Strategies, Hegemonic Projects, and Governance", Lauria, Mickey (Der.), Reconstructing Urban Regime Theory (London: Sage): 51-73.
Jessop, Bob (2005), Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, Yaral, Betül ve Alev Özkazanç (Der.), (İstanbul: İletişim Yayınları).
Jessop Bob (2006), "Spatial Fixes, Temporal Fixes and Spatio-Temporal Fixes", Castree, Noel ve Derek Gregory (Der.), David Harvey: A Critical Reader (Oxford: Blackwell): 142-166.
Johnson, Simon (2013), "The Greenspan Temptation," http://www.project-syndicate.org/ commentary/the-federal-reserve-s-leadership-question-by-simon-johnson (25.11.2015).
Karaçimen, Elif (2015), Türkiye'de Finansallaşma: Borç Kıskacında Emek (İstanbul: SAV Yayınları).
Kelly, Morgan (2009), "The Irish Credit Bubble", https://www.ucd.ie/t4cms/wp09.32.pdf (09.09.2015).
Katznelson, Ira (1992), Marxism and the City (New York: Oxford University Press).
Kliman, Andrew (2011), The Failure of Capitalist Production: Underlying Causes of the Great Recession (New York: Pluto Press). Landon, Thomas Jr. (2014), "Alarm over Istanbul's Building Boom", http://www.nytimes.com/2014/05/21/realestate/commercial/after-istanbuls-building-boom- come-worries-of-a-bust.html (09.09.2015).
Lapavitsas, Costas (2009), "Financialised Capitalism: Crisis and Financial Expropriation", Historical Materialism, 17 (2): 114-148.
Lefebvre, Henri (2014), Mekânın Üretimi (İstanbul: Sel Yayınları) (Çev. Işık Ergüden).
Leung, Charles (2004), "Macroeconomics and Housing: A Review of the Literature", Journal of Housing Economics, 13 (4): 249-267.
Lippit, Victor D. (2014), "The Neoliberal Era and the Financial Crisis in the Light of SSA Theory", Review of Radical Political Economics, 46 (2): 141-161.
McDonough, Terrence, Michael Reich ve David M. Kotz (2010), Contemporary Capitalism and its Crises: Social Structure of Accumulation Theory for the 21st Century (Cambridge: Cambridge University Press).
McNally, David (2011), Global Slump: The Economics and Politics of Crisis and Resistance (Oakland: PM Press).
Mera, Koichi ve Bertrand Renaud (2000), Asia's Financial Crisis and the Role of Real Estate (Armong: M. E. Sharpe).
Nakajima, Chizu (2010), "Greed's the Sole Cause of Every Financial Crisis", http://www.dailymail.co.uk/money/article-1288160/MONDAY-VIEW-Greeds-sole-cause- financial-crisis.html (25.11.2015).
Peck, Jamie, Nik Theodore ve Neil Brenner (2010), "Postneoliberalism and its Malcontents", Antipode, 41 (1): 94-116.
Penbecioğlu, Mehmet (2011), "Kapitalist Kentleşme Dinamiklerinin Türkiye'deki Son 10 yılı: Yapılı Çevre Üretimi, Devlet ve Büyük Ölçekli Kentsel Projeler", Birikim, 270: 62-73.
Purkis, Semra (2014), "Hukuka Aykırı Yasalar Yoluyla Mekan Üzerinden Pervasız Birikim", Eğitim Bilim Toplum, 12 (46): 136-163.
Quigley, John M. (1997), The Economics of Housing Volumes I and II (Northampton: Elgar).
Robinson, Jennifer (2002), "Global and World Cities: A View from off the Map", International Journal of Urban and Regional Research, 26 (3): 531-554.
Saraçoğlu, Cenk ve Melih Yeşilbağ (2015), "Minare ile İnşaat Gölgesinde", Atılgan, Gökhan, Cenk Saraçoğlu ve Ateş Uslu (Der.), Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Siyasal Hayat (İstanbul: Yordam Yayınları): 871-957.
Saseen, Saskia (1991), The Global City: Readings in Urban Theory (Oxford: Blackwell).
Smith, Neil (2008), Uneven Development: Nature, Capital, and the Production of Space (Athens: University of Georgia Press).
Sönmez, Mustafa (2015), AK Faşizmin İnşaat İskelesi (İstanbul: NotaBene Yayınları).
SPK (2015), "Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin İstatistikler", http://www.spk.gov.tr/apps/ aylikbulten/index. aspx?submenuheader=0 (09.09.2015).
Tabb, Wiliam K. (1984), Marxism and the Metropolis: New Perspectives in Urban Political Economy (New York: Oxford University Press).
Tarhan, Vefa (2015), "Türkiye'de Bir Konut Balonu Var mı?", http://t24.com.tr/yazarlar/vefa- tarhan/turkiyede-bir-konut-balonu-var-mi,11143 (09.09.2015).
Taylor, John B. (2009), Getting off Track: How Government Actions and Interventions Caused, Prolonged, and Worsened the Financial Crisis (Stanford: Hoover Press).
Uzgel, İlhan (2009), "AKP: Neoliberal Dönüşümün Yeni Aktörü", Uzgel, İlhan ve Bülent Duru (Der.), AKP Kitabı (Ankara: Phoenix Yayınevi):11-39.
Yaşlı, Fatih (2012), AKP ve Yeni Rejim (Ankara: Tan Kitabevi Yayınları).