Engelli Sporcularda Spora Katılım Motivasyonu

Öz Araştırma, Türkiye Bedensel-İşitme-Görme Engelliler Spor Federasyonlarında spor yapan engelli sporcuların spora katılım motivasyonlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Nicel modelde desenlenen araştırmaya toplam 303 engelli sporcu katılmıştır. Araştırmada boyut toplam puanları bakımında spora katılım motivasyonu en yüksek grubun bedensel engelli sporcular olduğu, bunu görme engelli ve işitme engelli sporcuların izlediği tespit edilmiştir. Milli olan sporcuların dış motivasyonlarının, milli olmayan sporculara göre anlamlı olarak yüksek olduğu, yaş artıkça motivasyonsuzluğun anlamlı olarak azaldığı, işitme engelli kadın sporcuların aynı engel grubu içerisinde hem iç ve dış motivasyon puanlarına göre erkek sporcularda anlamlı olarak yüksek motivasyona sahip oldukları, bedensel engelli sporcuların genel olarak spor yapma güdülerinin fiziksel gelişim ile ilişkili olduğu, görme engelli sporcuların iç motivasyon faktörleri arasında “sporun özgür hissettirmesi” özelliğinin daha çok vurgulandığı, işitme engeli sporcularda ise diğer engel gruplarındaki sporculara göre “motivasyonsuzluğun” ön plana çıktığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

engelli sporcu, motivasyon, engellilerde spora katılım motivasyonu, takım sporları, bireysel sporlar

PDF

___

Ardahan, F. (2013). Bireyleri rekreatif spor etkinliklerine motive eden faktörlerin remm ölçeğini kullanarak çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi: Antalya örneği [The examine of the factors motivating people participating in recreational exercise by using remm scale with respect to some demographic variables: Antalya case]. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 1-15.
Aslan, A., & Kuru, E. (2002). Profesyonel ve amatör futbolcuların başarı motivasyonu farklılıkları ve sportif tecrübe ile ilişkisi [Achievement motivation differences of professional and amateur soccer players and relationship with sport experience]. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 23-30.
Bayar, P. (1997). Sporda psiko-sosyal alanlar seminer kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Büyüköztürk, Ş., Çokluk-Bökeoğlu, Ö. & Köklü, N. (2015). Sosyal bilimler için istatistik [Statistics for social sciences]. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Blinde, E. M., & McCallister, S. G. (1999). Women, disability, and sport and physical fitness activity: The intersection of gender and disability dynamics. Research Quarterly for Exercise and Sport, 70(3), 303- 312. doi: 10.1080/02701367.1999.10608049.
Brodkin, P., & Weis, M. R., (1990). Developmental differences in motivation for participating in competitive swimming. Journal of Sport and Exercise Psychology, 12(3), 248-263.
Büyüköztürk, Ş., Çokluk-Bökeoğlu, Ö., & Köklü, N. (2015). Sosyal bilimler için istatistik [Statistics for social sciences]. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Çeker, A., Çekin, R., & Ziyagil, M. A. (2013). Farklı yaş gruplarındaki kadın ve erkeklerin düzenli fiziksel aktiviteye katılım davranışının değişim basamakları [Regular physical activity stages of behavior change in women and men from different age groups]. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 11-20.
Çevik, O., & Kabasakal, K. (2013). Spor etkinliklerinin, engelli bireylerin toplumsal uyumuna ve sporla sosyalleşmelerine etkisinin incelenmesi [Investigation of the effects of sport activities on disabled persons social adaptation and their socialization by sport]. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 74-83.
Demir, G. T., & İlhan, E. L. (2019). Spora katılım motivasyonu: görme engelli sporcular üzerine bir araştırma [Motivation for participation in sports: A research on the visually impaired athletes]. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 157-170. doi: 10.31680/gaunjss.525455.
Demir, G. T., İlhan, E. L., Cicioğlu, H. I., & Serkan, K. (2017). Headmaster and teacher opinions for special olympics young athletes program. Physical Education and Sport/Science, Movement and Health, 17(2), 302-311.
Ercan, L. (2001). Motivasyon-güdülenme, sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar [Motivation, new approaches in classroom management]. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ergun, N. (2011). Bedensel engellilerde sportif aktiviteler ve klasifikasyon [Sportive activities and classification in individuals with physical impairments]. Uluslararası Katılımlı Engellilerde Beden Eğitim ve Spor Kongresi Kongre Kitabı. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Good, T. L., & Brophy, J. (1994). Looking in classrooms. New York: Harpercollins.
Güler, B., Demir, G., T., & Dursun, M. (2019). Bedensel engelli bireylerin spor ve sporcu kavramına yönelik metaforik algıları. G. Hergüner (Ed.), Her yönüyle spor [Sports in every aspect] içinde (ss. 291-309). İstanbul: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları.
Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersinin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi [Physical education and sports for the disabled course and students’ attitudes]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 67-73.
Güvendi, B. & İlhan, E. L. (2017). Effects of adapted physical activity applied on intellectual disability students toward level of emotional adjustment, self-managingand the socialization: Parent and teacher interactive research. International Journal of Human Sciences, 14(4), 3880-3894. doi:1014687/jhs.v14i4.4812
Hazar, Z., Tekkurşun-Demir, G., & Can, B. (2018). Lise öğrencilerinin spora katılım güdülerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi [Investigations of high school students from different variables to sport participations]. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,16(4), 225-235. doi: 10.1501/Sporm_0000000405
İlhan, L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi [The effect of physical education upon the socialization levels of mentally handicapped children]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315-324.
İlhan, L. (2009). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimleri sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi [Evaluating the conscious levels of parents on the effects of physical education and sport activities on their handicapped children during special education]. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 38-48.
İlhan, L., & Gencer, E. (2013). Liselerarası badminton müsabakalarına katılan sporcu-öğrencilerin spora katılım motivasyonlarının belirlenmesi [Determination of participation motivation of high school athletestudents that participated in badminton competition]. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1-4), 1-6.
Jaarsma, A., Dijkstra, P. U., Geertzen, J. H. B., & Dekker, R. (2014). Barriers to and facilitators of sports participation for people with physical disabilities: A systematic review. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 24(6), 871-881. doi: 10.1111/sms.12218.
Kaman, M. B., Gündüz, N., & Gevat, C. (2017). Tenis sporcularının spora katılım motivasyonlarının incelenmesi [Research on the motivation of tennis players for participating in sports]. Spormetre, 15(2), 65-72.
Kaplan, A., & Ardahan, F. (2013). Doğa sporları yapan bireylerin profilleri, doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar: Antalya örneği [The profile of the outdoor sports participants and the reason and the benefits of participating in outdoor sports: Antalya case]. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 93- 114.
Kırımoğlu, H., İlhan, E. L., Kayıhan, G., Aksoy, U. M., & Yılmaz, A. (2016). Evaluation of dissociative life of male athletes in some disability sportive branches. Journal of Human Sciences, 13(1), 1786-1791. doi: 10.14687/ijhs.v13i1.3643
Konter, E. (1995). Sporda motivasyon [Motivation in sports]. İzmir: Saray Yayıncılık.
Korkutata, A. (2016). Participation motivation in sport: A study on taekwondo athletes. Turkish Journal of Sport and Exercise, 18(3), 47-55.
Leblanc, J., & Dickson, L. (2005). Çocuklar ve spor [Children and sports]. (G. Gül, Çev.). Ankara: Bağırgan Yayımevi.
Malone, T., & Lepper, W. (1987). Making learning fun: A taxonomy of intrinsic motivations for learning. In Snow R. E. & Farr M. F. (Eds.), Aptitude, learning, and instruction: Cognitive and affective process analyses (pp. 223-253). Hillsdale N.J: Lawrence Erlbaum Associates.
Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nicel ve nitel yaklaşımları II [Social research methods: Qualitative and quantitative approaches II] (5. basım). (Çev. S. Özge). İstanbul: Yayın Odası.
Patton, M. Q. (2014). Nitel çalışma ve değerlendirme yöntemleri [Qualitative studies and assessment methods]. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Serin, C. (2016). Türk milli yelkencilerinin motivasyon ve kontrol odağı ilişkisinin incelenmesi [Examining the relationship of motivation and focus of control in Turk national sailors team] (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Shihui, C., Jin, W., Mei, J., & On, L. K. (2007). Motivation of sport participation in elite athletes with physical disabılities in mainland China.Asian Journal of Exercise & Sports Science,4(1), 63-67. doi: 10.1123/apaq.2016-0127
Şirin, E. F., Çağlayan, H. S., Çetin, M. Ç., &, İnce, A. (2008). Spor yapan lise öğrencilerinin spora katılım motivasyonlarına etki eden faktörlerin belirlenmesi[Determination of factors affecting sports participation motivation of high school students who make sports]. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 98-110.
Şirin, E. F. (2007). Futbolcu kızların (12-15 yaş) spora katılım motivasyonlarının belirlenmesi [Determination of participation motivation in young female soccer players (12-15 years old)]. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-7.
Tekkurşun-Demir, G., İlhan, E. L., Cicioğlu, H. İ., & Kabak, S. (2017). Headmaster and teacher opinions for special olympics young athletes program. Movement & Health, 17(2), 302-311.
Tekkurşun-Demir, G., İlhan, L. E., Esentürk, O., & Kan, A. (2018). Engelli Bireylerde Spora Katılım Motivasyonu Ölçeği (ESKMÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Motivation Scale for Sports Participation of People with Disabilities (MSSPPD): A study of validity and reliability]. Spormetre, 16(1), 95-106. doi: 10.1501/Sporm_0000000347.
Tenenbaum, G. & Eklund, R. C. (2007). Exercise adherence. In G. Tenenbaum & R. C. Eklund (Eds.), Handbook of sport psychology (pp. 516-518). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
Wakefield, J. (1996). Educational Psychology: Learning to be a problem solver. Boston: Houghton Mifflin.
Weiss, M. R., & Chaumeton, N. (1992). Motivational orientations in sport. In T. S. Horn, (Ed.), Advances in Sport Psychology (pp. 61-99). Champaign, IL: Human Kinetics,
Yarımkaya, E., İlhan, E. L., & Karasu, N. (2017). Akran aracılı uyarlanmış fiziksel aktivitelere katılan otizm spektrum bozukluğu olan bir bireyin iletişim becerilerindeki değişimlerin incelenmesi [An investigation of the changes in the communication skills of an individual with autism spectrum disorder participating in peer mediated adapted physical activities]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(2), 225-252, doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.319423
Yalçın, İ., Turgut, M., Gacar, A., & Çalık, F. (2017). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu’nda öğrenim gören kadın sporcuların spora katılım motivasyonlarının bazı değişkenlere göre araştırılması [Investigation of sport participation motivation of female sportsmen who study at school of physical education and sports according to some variables]. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 201-210.