Atipik İstihdam Şekillerinin Sosyal Güvenlik Sistemi Kapsamında Değerlendirilmesi

Özellikle 1970’li yıllarla birlikte yaşanan ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmelertüm dünyada çalışma hayatı üzerinde etkisini göstermiş ve tipik istihdambiçimlerinin yerini giderek atipik/esnek istihdam biçimleri ve çalışma modellerialmıştır. Esneklik ile çalışma günleri ve saatlerinin piyasadaki talep farklılıklarınave değişime göre ayarlanması, işletmelerin sürdürülebilirliği, verimliliğin ve istihdamınartması, çalışanların iş ve yaşam dengesinin kurulması amaçlanmaktadır.Fakat esneklikuygulamalarının zaman içinde yaygınlık kazanıp atipik/esnek çalışmabiçimlerininyoğunlaşmasıyla birlikte, çalışanların çalışma koşullarına ilişkin kazanılmışhaklarındabir takım kayıplar yaşanmaya başlanmıştır. Bu noktada, esnekçalışmabiçimleriyle istihdam edilen işgücü için birtakım güvencelerin sağlanmasıgereğiortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı; esnek çalışanların sosyal güvenlikkarşısındaki durumlarının ve sosyal güvenlik haklarından yararlanma koşullarınınirdelenmesidir. Çalışmanın uygulama bölümünde en yaygın ve bilinen esnek çalışmaşekli olan kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile tam süreli iş sözleşmesiyleçalışanlar hak kazanılan yaşlılık aylığı bakımından mukayese edilmiş ve kısmi süreliçalışanları devlete ödenen prim bakımından asgari normlara çekmenin maliyetihesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Atipik istihdam, kısmi süreli çalışma, esneklik, güvence

-

Economic, social and technological development since the 1970s has influenced working life through out the world and typical forms of employment have been replaced with a typical/flexible work-models. Flexibility aims to adjust working days and hours to conform with demand, to increase firms’ sustainability, to increase efficiency of employment, and to establish a better work-life balancefor employees. However, while the application of flexibility has extended and the application of a typical works chedules have increased over time, these changes have also had a negative effect on worker’s employment rights. Because of this, the need to provide better security for flexibly employed workers has arisen.The aim of this study is to analyse the conditions faced by flexible workers with in thescope of social security and related rights. In the ‘Application’ section of the study, part time employees (who make up the majority of the flexible work force) and full time employees are compared in terms of the monthly pensions for which they qualify, and the cost of upgrading part time employees to basic legal levels of premiums paid to the state is calculated

Keywords:

Atypical employment, part-time working, flexibility, security,

PDF

___

ANDRÉS E. Marinakis; Wage Policy in High İnflation Countries the Role of Indexati- on in Latin America During the 1980s, Journal of Economic Studies, 1997
BARBIER, Jean-Claude; Learning From Denmark? Reflection on the “Danish Miracle” From a French Angle, European Policy Centre Working Paper, September, 2005
CANİKLİOĞLU, Nurşen; “6111 Sayılı Kanunla İşsizlik Sigortası Kanununda Yapılan
Değişiklikler”, Toprak İşveren Dergisi, S:89, 2011
ÇAKIR, Özlem; “Avrupa Birliği’nde Güvenceli Esneklik ve Eğilimler”, Sosyoekonomi Dergisi, C:2, S:10, s. 77-94, 2009
European Commission (EC); Employment in Europe 2010, European Commission
Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, Publications Office of the European Union, Brussels, 2010
GÜNDOĞAN, Naci; “İşgücü Piyasasında Esneklik-Güvence Dengesi: Danimarka Modeli”, Çimento İşveren Dergisi, C:21, S:3, s. 22-37, Mayıs 2007
KELEŞ, Mehmet; “6111 Sayılı Yasa İle Hizmet Çakışmalarında Geçerli Olan Sigortalılık
Statüsü Sigortalılar Lehine Düzenlendi”, Mali Çözüm Dergisi, S:105, s.361-365, 2011
KOÇ, Muzaffer; GÖRÜCÜ, İbrahim; “4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Kısmi Çalışma Uy- gulaması ve Sonuçları”, Çalışma ve Toplum Dergisi, C:1, S:28, s.149-178, 2011
KÖLEOĞLU, Duygu; “Sosyal Güvenlik Sistemi Açısından Güvenceli Esneklik”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:14, S:1, s.73-110, 2012
KUZGUN, İnci Kayhan; “Güvenceli Esneklik Kavramı ve Türkiye’de Güvenceli Esnek- liğin Belirleyici Değişkenleri”, Sosyal Güvenlik Dergisi, C:2, S:2, s.35-48, 2012
LİMONCUOĞLU, Alp; Türk İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Güvenceli Es- neklik, Seçkin Yayıncılık, İzmir, 2010
MADSEN, Per Kongshİj; The Danish Model of ‘Flexicurity’: Experiences and Les- sons, Transfer, European Review of Labour and Research, No:187, 2004
MADSEN, Per Kongshİj, How Can It Possibly Fly? The Paradox of a Dynamic Labo- ur Market in a Scandinavian Welfare State, National Identity and a Variety of Capitalism: The Case of Denmark, Edited by John L. Campbell, John A. Hall and Ove K. Pedersen. Montreal: McGill University Press 2006
RODGERS, Gerry, “Labour Market Flexibility and Decent Work”, United Nations Department of Social Affairs (DESA) Working Paper No: 47, Temmuz, 2007
SÖNMEZ, Pelin; “Küreselleşme, Avrupa Birliği Ve İstihdam: Çalışma İlişkilerinde Yaşanan Dönüşüm”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, C:5, S:3 Bahar/2006, s.177-198
STOKES, Bruce; “Jobless, The Danish Way”, National Journal, Vol. 38, Issue 9, 2006
TOKOL, Aysen; Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, Uludağ Üniversitesi Güçlendir- me Vakfı, Yayın No: 173, Bursa, 2001
TUNCAY, Can; EKMEKÇİ, Ömer; Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, İs- tanbul, 2012