Faşizm dünya tarihinde ilk defa I. Dünya Savaşı sonunda, İtalya’nın içinde bulunduğu toplumsal, ekonomik ve siyasal kriz ortamında, küçük burjuvaziyi seferber ederek iktidara gelmiştir. Antonio Gramsci sosyalist bir kuramcı ve siyasetçi olarak, faşizme karşı mücadele etmek için temel bir strateji ve bu strateji doğrultusunda bir takım pratik-taktik siyasalar önermiştir. Gramsci’nin söz konusu önerileri, üyesi bulunduğu İtalyan Komünist Partisi içerisinde hâkim bir konuma gelememiştir. Çünkü Komünist Parti sol cephe içerisinde faşizme karşı bir ittifakı savunurken; Gramsci sol cepheyi aşan ve milliyetçiler ile liberalleri de içeren daha geniş bir cephede ittifak kurulmasını önermiştir. Bu bağlamda ilk olarak Gramsci’nin faşizme karşı mücadelede önerdiği strateji ve taktiklerinin dogmatik değil, pragmatik olduğu söylenebilir. İkinci olarak Gramsci’nin geniş cephe ittifakı önerisi, faşizmle mücadele kapsamında işlevsel görünmektedir. Son olarak Gramsci’nin savunduğu strateji ve taktikle, faşist hareketin iktidara gelirken ve faşist partinin iktidarının ilk yıllarında uyguladığı siyasalar arasında belirli bir simetrinin var olduğu ileri sürülebilir.

Fascism first came to power at the end of World War I in history with the mobilization of petit bourgeois amid social, economic and political crisis in Italy. Antonio Gramsci as a socialist theoretician and politician proposed a fundamental strategy to struggle against fascism and some practical-tactical policies in line with this strategy. Gramsci’s proposals were not able to dominate over Italian Communist Party of which he was a member. Because while the Communist Party defended an alliance with the left-side against fascism, Gramsci, going beyond left-side parties, proposed to form an a broadened alliance involving nationalists and liberals. In this regard, first of all we can say that the strategies and the tactics proposed by Gramsci in struggle against fascism are not dogmatic but pragmatic. Secondly, Gramsci’s proposal toward a broadened alliance seemed functional in relation to struggle with fascism. Finally, we may contend that there is some symmetry between the strategy and tactics defended by Gramsci and politics of fascist movement while coming to power and at the first years of fascist party’s rule.