Yabancı Unsur İçeren İş Sözleşmelerinden Doğan Ya Da Ticarî Dâva Konusu Olan Hukukî Uyuşmazlıkların Çözümünde Dâva Şartı Arabuluculuk

Türk hukukunda son dönemde yürürlüğe giren kanunî düzenlemelerle alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olarak adlandırılan arabuluculuk çözüm yöntemine başvuru; bazı hukukî uyuşmazlıkların halli bakımından dâva şartı haline getirilmiş bulunmaktadır. Temel düzenleme niteliği taşıyan HUAK m.18/A, dâva şartı arabuluculuk yönteminde izlenecek usûle dair hükümler içermekte; buna karşılık, hangi uyuşmazlıklar bakımından bu yönteme başvurunun dâva şartı sayılacağını belirleme yetkisini ilgili kanunlara bırakmış bulunmaktadır. Bu çerçevede günümüz itibariyle, bireysel ve toplu iş sözleşmesine dayanan işçi- işveren alacakları ve tazminatı ile işe iade taleplerini içerir hukukî uyuşmazlıklarla, ticarî dâva konusu uyuşmazlıklar için arabulucuya başvurunun bir dâva şartı olarak nitelendirildiği görülmektedir. Bu çalışmada, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan ilgili hükümlerin aynı zamanda iş ve ticaret hukuku alanına ait yabancı unsurlu hukukî ilişkilerden kaynaklanan benzer talepler bakımından da uygulama alanı bulup bulamayacağı inceleme konusu yapılmıştır.

Compulsory Mediation for Resolution of Foreign Legal Disputes Arising from Labour Contracts or Subject to Commercial Litigations

By recent regulations, which have come into force in Turkish Law, the method of mediation has been accepted as a pre-requisite for applying to the courts for the settlement of legal disputes. The article 18/A of Act on Mediation in Civil Disputes mainly includes the provisions that refer to the procedures to be followed in compulsory mediaton. However, for what legal disputes the parties should apply to the mediator before bringing a suit in a court it refers to other regulations as well. Within this framework, it is observed that the application to the mediator for resolving the legal disputes that are subject to commercial litigation, and some claims, arising from individual and collective labour agreements (such as employer-employer receivables; compensation; and reinstatement) is regarded as a pre-condition to bring a suit before the Turkish commercial or labour courts. In this article, it is to argue whether the relevant provisions of Act on the Mediation in Civil Disputes Nr. 6325, Labour Act Nr. 4857, Labour Courts Act Nr. 7036 and Turkish Commercial Code Nr. 6102 would be also applied for the similar legal disputes including the foreign elements.

___

  • AKINCI, Ziya: Milletlerarası Tahkim, B. 4, İstanbul 2016, s. 79-85.
  • ARKAN, Sabih: Ticarî İşletme Hukuku, B. 24, Ankara 2018.
  • ÇELİKEL, Aysel / ERDEM, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, B.15, İstanbul 2017.
  • EKMEKÇİ,Ömer / ÖZEKES, Muhammet / ATALI, Murat / SEVEN, Vural: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, B. 2, İstanbul 2019.
  • ERDOĞAN, Ersin: Medenî Usûl Hukuku Kurallarının Yer Bakımından Uygulanması, Ankara 2016.
  • GARNETT, Richard: Substance and Procedure in Private International Law, United Kingdom 2012.
  • HOPT, Klaus J. / STEFFOK, Felix: Mediation: Principles and Regulation in Comparative Perspective, Oxford, United Kingdom 2013.
  • KAYALI, Didem: “Enforceability of Multi-Tiered Dispute Resolution Clauses”, Journal of International Arbitration, Vol. 27, Nr. 6, pp. 551-577.
  • KOÇYİĞİT, İlker / BULUR, Alper: Ticari Uyuşmazlıklarda Dâva Şartı Arabuluculuk, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yayını, Mart 2019.
  • MATTEUCCI, Giovanni: “Mandatory Mediation, The Italian Experience” Revista Eletrônica de Direito Processual Vol. 16, 04.12.2015, s. 189-210; kaynağa online erişim için bkz. https:// www. researchgate.net/ publication/286409655_MANDATORY_MEDIATION_THE_ITALIAN_EXPERIENCE.
  • NOMER, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, B. 2, İstanbul 2017.
  • ÖZSUNAY, Ergun: “Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Uluslararası Sulh Anlaşmaları Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi: Singapur Arabuluculuk Sözleşmesi Türk Hukukuyla Uyumu Bakımından Bir Değerlendirme”, İBD., C. 93, S. 3, Y. 2019, (s. 31-49).
  • POLAT, Malike: Milletlerarası Usûl Hukukunda Arabuluculuk, Ankara 2010.
  • RECHBERGER, Walter H.: “Mediation in Austria”, Ritsumeikan Law Review, 2015, No. 32, (pp. 61-70).
  • de ROO, Annie / JAGTENBERG, Rob: “Mediation in the Netherlands: Past-Present-Future”, 2002, Vol. 64, pp. 127-145; https://www.ejcl.org/64/art64-8.pdf.
  • ŞANLI, Cemal / ESEN, Emre / ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, B. 7, İstanbul 2019.
  • YARAR, Güven: Milletlerarası Hukukta Arabuluculuk, İstanbul 2019.