Nükleer enerji temiz, ucuz ve güvenli bir enerji kaynağıdır. Ancak, bu temiz ve ucuz enerji, kaynağı, içinde Çernobil büyüklüğünde riskler barındırmaktadır. Bu sebeple nükleer enerji kullanımı ile ihmal asla birleşmemelidir1 . 26.4.1986 tarihinde gerçekleşen Çernobil (Ukrayna) nükleer enerji santralı kazasının etkileri çok büyük olmuştur. Bu kazada ilk anda 35 kişi, hayatlarını kaybetmiştir. Uzun dönemde de binlerce insan üzerinde olumsuz etkileri görülmeye devam etmektedir2 . Uluslararası anlaşmalar ve federal yasalar nükleer enerji sektörüne girişi teşvik etmek üzere işletenin sorumluluğunu miktar olarak kısıtlamış ve santral tedarikçilerinin sorumluluklarını kaldırmışlardır. Bu teşvik sonucunda özel sektör nükleer enerji sektörüne yatırım yapmış ve dünyada nükleer enerji santrallerinin sayısı artmıştır. Santrallerin sayısının artması sonucunda istatistiki olarak nükleer zarar riski de buna paralel olarak artmıştır. Buna karşın, bu kurallar özel sektörün santral işletmeciliğini teşvik ederek devleti nükleer santral işletmecilğine soyunmasına engel olmuştur. Bu sebeple idari ihmal sonucu ortaya çıkacak nükleer kaza riskini azaltmışlardır.3 Batısında Bulgaristan doğusunda Ermenistan tarafından işletilen nükleer santrallar bulunan Türkiye için nükleer hukuki sorumluluk meselesi çok önemlidir. Nükleer kazalardan kaynaklanan zararın çok büyük olması ve bu zararın sınıraşan bir karakterde oluşu yüzünden nükleer kazalardan sorumluluk, milletlerarası hukukta, ulusal özel hukuktan farklı esaslara bağlanmıştır. İki bölümden oluşan çalışmada “Milletlerarası Özel Hukukta Nükleer Tesis İşletenin Sorumluluğu” işlenecektir. İlk bölümde karşılaştırmalı hukuk bakış açısı ile ulusal mevzuatlara genel bir bakış sunulmaya çalışılmıştır. Uluslararası hukuk günümüzde iç hukukukun içine işlemiş olduğu için, yer yer sınırlı olarak iç hukuk meselelerine değinilecektir. Bu Bölümün ikinci kısmında belirli başlı nükleer hadiselerde hukuki tazminatların durumu ele alınacaktır. İkinci bölümde ise nükleer hukuki sorumluluğa ilişkin uluslararası kurallar incelenecektir.

In order to encourage entry into the nuclear power market, international conventions and federal laws have channeled the civil liability on nuclear power plant operators and limited operator liability significantly. The limitation of civil liability has reduced the costs of private investment in nuclear energy. Thus, nuclear power plants have rapidly grown in number globally. Nevertheless, proliferation of the nuclear technology due to liability subsidy has increased nuclear incidence risk. More compensation became available as the nuclear power industry matured. Turkey neighbors Bulgaria in the west and Armenia in the east. Both Bulgaria and Armenia operate Soviet type nuclear power plants. The International Atomic Energy Agency categorized the severity of the nuclear incident occurred at İkitelli, Istanbul as a Category 3 incident Based on the International Nuclear and Radiological Event Scale (“INES”). Chernobyl victims have encountered numerous challenges in enforcing their local and international rights against Ukraine and Russian Federation. Recently, Turkey and Russian Federation plan to install a nuclear power plant on Turkish soil. Therefore, the most contemporary legal matter for Turkey is nuclear civil liability.