Doç. Dr. İsmet GÖÇER, Arş. Grv. Cemaleddin GEREDE

Cari Açık-Ekonomik Büyüme-Enflasyon ve İşsizlik Açmazında Türkiye: Yeni Nesil Bir Ekonometrik Analiz

Öz Bu çalışmada Türkiye’de cari açık, ekonomik büyüme, enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkiler simetrik ve asimetrik saklı nedensellik testleriyle, 2000Q1-2014Q4 dönemi için incelenmiştir. Seriler arasındaki saklı nedensellik ilişkileri; önce Hacker ve Hatemi-J (2012) tarafından geliştirilen, serilerin pozitif ve negatif şoklarını ayrıştırarak, bu şoklar arasındaki nedensellik ilişkilerini araştıran yöntemle incelenmiştir. Bu analiz sonucunda; pozitif büyüme şoklarından, pozitif işsizlik şokları ve pozitif cari açık şoklarına doğru tek yönlü, pozitif enflasyon ve pozitif işsizlik şokları arasında iki yönlü ve son olarak da negatif enflasyon şokuyla negatif büyüme şoku arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin var olduğu belirlenmiştir. Çalışmada seriler arasındaki asimetrik saklı nedensellik ilişkileri; Toda-Yamamoto (1995) testine dayalı Hatemi-J (2012) yöntemiyle araştırılmıştır. Bu analiz sonucunda ise; pozitif büyüme şoklarından negatif cari açık ve enflasyon şoklarına doğru tek yönlü, negatif büyüme şokundan pozitif cari açık şokuna doğru tek yönlü, negatif enflasyon şokundan pozitif işsizlik şokuna doğru ve negatif işsizlik şokundan pozitif enflasyon şokuna doğru tek yönlü nedensellik ilişkileri tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmanın, söz konusu değişkenler arasındaki girift ilişki ağını ortaya çıkarması yönüyle önemli olduğu ve ilgili literatüre bir katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Cari Açık, Enflasyon, Büyüme

PDF

___

Akçay, A.Ö., Erataş, F. (2012). Cari Açık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Panel Nedensellik Analizi Ekseninde Değerlendirilmesi: BRICT. UEK-TEK 2012, http://teacongress.org/ papers2012/AKCAYERATAS. pdf Ceylan S., Şahin, B.Y. (2010). İşsizlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Asimetri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (2), 157-165. http://core.ac.uk/download/ pdf/25722991.pdf Dolado, J.L., Lütkepohl H. (1996). Making Wald Tests Work for Cointegrated VAR Systems. Econometric Reviews, 15, 369-386. http://e-archivo.uc3m. es/bitstream/handle/10016/3306/ wald_dolado_ ER_1996_ps.pdf?sequence=1 Elele, O. (2009). Küresel Krize Karşı Türkiye’de Alınan Önlemler. http://www.dunya.com/kuresel-krizekarsi- turkiyede-alinan-onlemler-58928h.htm [Erişim Tarihi: 02.03.2015]. Göçer, İ., Bulut, Ş. (2015). Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Rusya Ekonomisine Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Simetrik Nedensellik Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, http://dx.doi.org/10.18074/cnuiibf.229 Göktaş Yılmaz, Ö. (2005). Türkiye Ekonomisinde Büyüme ile İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 63-76. http://eidergisi. istanbul.edu.tr/sayi2/iueis2m4.pdf Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37, 424–438. http://webber. physik.uni-freiburg.de/~jeti/studenten _seminar/ stud_sem_SS_09/grangercausality.pdf Granger, C.W., Yoon, G. (2002). “Hidden cointegration”, Department of Economics Working Paper. University of California, San Diego, http://www.escholarship.org/uc/item/9qn5f61j. pdf;origin=repeccitec, [Erişim Tarihi: 02.01.2015]. Gül, E., Kamacı A., Konya, S. (2012). Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Test Edilmesi: Panel Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Internatıonal Conference on Eurasian Economies 2014. http://avekon.org/papers/861.pdf Hacker, S., Hatemi-J, A. (2012). A Bootstrap Test for Causality with Endogenous Lag Length Choice: Theory and Application in Finance. Journal of Economic Studies, 39(2), 144-160 https://static.sys.kth. se/itm/wp/cesis/cesiswp223.pdf Hatemi-J, A. (2012). Asymmetric Causality Tests with an Application. Empir Econ 43, 447–456. http:// link.springer.com/article/10.1007%2Fs00181-011- 0484-x#page-1 Hepsağ, A. (2009). Türkiye’de Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki İlişkinin Analizi: Sınır Testi Yaklaşımı. İktisat Fakültesi Mecmuası, 59 (1), 169-190. http:// www.journals.istanbul.edu.tr/ iuifm/article/view- File/1023006579/1023006103 Karaca, O. (2003). Türkiye’de Enflasyon - Büyüme İlişkisi: Zaman Serisi Analizi. Dogus Üniversitesi Dergisi, 4 (2), 247-255. http://journal.dogus.edu.tr/ index.php/duj/article/view/179/195 Karaçor, Z., Şaylan, Ş., Üçler, G. (2009). Türkiye Ekonomisinde Enflasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi (1990-2005). Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:2, Sayı: 2, s.60-74. http://iibfdergi.nigde.edu.tr/article/view/5000066524/5000061948 Kostakoğlu, S.F., Dibo, M. (2011). Türkiye’de Cari Açık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin VAR Yöntemi ile Analizi. Anadolu International Conference in Economics II, June 15-17, 2011. www.econanadolu.org/en/files.php?force&file=2011/pdf/Kostakoglu_Dibo_TurkiyedeCari.pdf Ng, S., Perron, P. (2001). Lag Length Selection and the Construction of Unit Root Tests with Good Size and Power. Econometrica, 69(6), 1519-1554. http://www.columbia.edu/~sn 2294/pub/ecta01.pdf Sayrugaç, S. (2009). 2008’de Dünya Ekonomisi. http://www.jurnal.net/ekonomi/2009/01/01/2008-de-dunya-ekonomisi.htm, [Erişim Tarihi: 02.03.2015]. TCMB (2015). TCMB Faiz Oranları (%) Gecelik (O/N). http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/ TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Page+Site+Area/TCMB+Faiz+Oranlari,[Erişim Tarihi: 02.03.2015]. TİSK (2014). TİSK Aylık Ekonomi Bülteni- Ekim. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Sayı: 68, http://www.tisk.org.tr/upload_duyuru_ek/2014/28102014080558-aylikekonomibulteni-ekim2014.pdf, [Erişim Tarihi: 03.03.2015]. Toda, H. Y., Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Process. Journal of Econometrics, 66, 225-250. http://www.sciencedirect.com/science/ article/pii/0304407694016168 Yılancı, V., Bozoklu, Ş. (2014). Türk Sermaye Piyasasında Fiyat ve İşlem Hacmi İlişkisi: Zamanla Değişen Asimetrik Nedensellik Analizi, Ege Akademik Bakış, 14(2), 211-220. Yıldırım, E. (2015). İhracata Dayalı Büyüme İllüzyon mu? Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Testlerinden Kanıtlar, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 8(15),21-40.