KRONİK PSİKİYATRİ HASTALARININ BAKIM VERİCİLERİNİN BAKIM YÜKÜ VE STRESLE BAŞA ÇIKMA TARZLARI

ÖZAmaç: Araştırma, kronik psikiyatri hastalarının bakım vericilerinin bakım yükü ve stresle başa çıkma tarzlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Araştırmanın örneklemini iç Anadolu Bölgesi’ndeki bir üniversite ve devlet hastanesinde yatarak tedavi gören kronik psikiyatri hastalarının 103 bakım vericisi oluşturmuştur. Veriler, Hasta Yakını ve Hasta Bilgi Formu, Bakım Verme Yükü Ölçeği ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ile toplanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede yüzdelik dağılım, ortalama, pearson korelasyon analizi, regresyon analizi, t testi, Anova ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır.Bulgular: Bakım vericilerin yaş ortalaması 47.65±14.24 olup, çoğunluğu evli ve ilkokul mezunudur. Bakım vericilerin çoğunluğu (%40.8) hastanın anne-babasıdır. Araştırmada Bakım Verme Yükü Ölçeği puan ortalaması 41.23±14.67 olup, bakım yükü algısı orta düzeydedir (%50.5). Bakım Verme Yükü Ölçeği puanı ile Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği alt boyutlarından çaresiz yaklaşım (r=0.478; p=0.000) arasında orta düzeyde, boyun eğici yaklaşım puanları (r=0.246; p=0.012) arasında ise zayıf düzeyde pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur.Sonuç: Bakım vericilerin bakım yükü algısı orta düzeydedir ve etkili başa çıkma yöntemlerini daha fazla kullanmaktadırlar. Stresle başa çıkma tarzlarında etkisiz yöntemleri kullanan bakım vericilerin ise bakım yükü algısı daha fazladır.

Anahtar Kelimeler:

bakım verici, bakım yükü, stres, başa çıkma, psikiyatri hemşireliği

Burden of Care and Coping with Stress Styles of Caregivers of Chronic Psychiatric Patients

ABSTRACTAim: This study was conducted to determine the burden of care and coping with stress levels of the caregivers of chronic psychiatric patients.Methods: The research was carried out with 103 caregivers of psychiatric patients who had an inpatient treatment at a university and a state hospital in central Anatolia region of Turkey. Data were collected by Information Form, the Burden Interview and Coping Styles Scale with Stress. Percentage distribution, mean, Pearson correlation, t test and ANOVA tests were used for statistical evaluation. Results: The average age of caregivers was 47.65±14.24, most of them were married and primary school graduates. The majority of caregivers (40.8%) were patient's parents. In the study, the mean score of burden interview was 41.23±14.67, and burden of care perception was moderate (50.5%). There was a moderate positive level significant relationship between Burden Interview and helpless approach scores of Coping Styles Scale with Stress (r=0.478; p=0.000) and a weak positive level significant relationship between the Burden Interview and submissive approach scores (r=0.246; p=0.012). Conclusion: The burden of care perception of caregivers was at moderate level and they used effective coping methods more. Caregivers who used ineffective methods in coping with stress had higher burden of care perception.

Keywords:

caregivers, burden of care, stress, coping, psychiatric nursing,

PDF

___

1. Ak M, Yavuz KF, Lapsekili N, Türkçapar MH. Kronik psikiyatrik bozukluğu bulunan hastaların ve bakım verenlerinin bakım yükü açısından değerlendirilmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 2012; 25: 330-7.
2. Walke SC, Chandrasekaran V, Mayya SS. Caregiver burden among caregivers of mentally ill individuals and their coping mechanisms. J Neurosci Rural Pract, 2018; 9: 180-5.
3. Aylaz R, Yıldız E. The care burden and coping levels of chronic psychiatric patients’ caregivers. Perspect Psychiatr Care, 2018; 54 (2): 230-41.
4. Igberase OO, Morakinyo O, Lawani AO, James BO, Omoaregba JO. Burden of care among relatives of patients with schizophrenia in Midwestern Nigeria. Int J Soc Psychiatry, 2012; 58: 131-7.
5. Shah AJ, Wadoo O, Latoo J. Psychological distress in carers of people with mental disorders. British Journal of Medical Practitioners, 2010; 3(3): 18-25.
6. Ukpong D. Şizofreni hastalarına bakım veren Nijeryalılar arasında yük ve ruhsal sıkıntı: pozitif ve negatif semptomların rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 2012; 23(1):40-5.
7. Arslantaş H. Psikiyatri hastalarının bakım vericilerinde yük ve baş etme stratejileri. Türkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics, 2018; 4(1): 39-47.
8. Bademli K, Lök N, Kaya Kılıc A. Relationship between caregiving burden and anger level in primary caregivers of ındividuals with chronic mental illness. Archives of Psychiatric Nursing, 2017; 31: 263-8.
9. Chadda RK. Caring for the family caregivers of persons with mental illness. Indian J Psychiatry, 2014; 56(3): 221-7.
10. Bademli K, Çetinkaya Duman Z. Şizofreni hastalarının bakım verenleri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2013; 5(4): 461-78.
11. Gülseren L, Çam B, Karakoç B, Yiğit T, Danacı AE, Çubukçuoğlu Z ve ark. Şizofrenide ailenin yükünü etkileyen etmenler. Türk Psikiyatri Derg, 2010; 21(3): 203-12.
12. Ajibade BL, Ajao OO, Fabiyi B, Olabisi OI, Akinpelu AO. Burden experienced by family caregivers of patients with mental disorders at selected hospitals in Ekiti State, Nigeria. International Journal of Health and Psychology Research, 2016; 4(2): 14-41.
13. Erten E, Alpman N, Özdemir A, Fıstıkcı N. Bipolar I bozukluğu olan hastalarda dönem ve seyir özelliklerinin bakıcı yüküne etkisi. Türk Psikiyatri Derg, 2014; 25: 114–23.
14. Kaya Y, Öz F. Şizofreni hastalarının genel sosyal işlevsellik düzeyi ve hastalara bakım veren yakınlarının bakım yükü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2019; 10(1): 28-38.
15. Durmaz H, Okanlı A. Investigation of the effect of self-efficacy levels of caregiver family members of the ındividuals with schizophrenia on burden of care. Archives of Psychiatric Nursing, 2014; 28: 290-4.
16. Hsiao C-Y, Tsai Y-F. Factors of caregiver burden and family functioning among taiwanese family caregivers living with schizophrenia. Journal of Clinical Nursing, 2014; 24: 1546-56.
17. Karaağaç H, Çalık Var E. Şizofreni hastalarına bakım verenlerin bakım yüklerinin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 2019; 22: 16-26.
18. Li J, Lambert CE, Lambert VA. Predictors of family caregivers’ burden and quality of life when providing care for a family member with schizophrenia in The People’s Republic of China. Nurs Health Sci, 2007; 9: 192-8.
19. Şengün İnan F, Çetinkaya Duman Z. Şizofreni hastasına bakım verenlerin ruh sağlığını etkileyen faktörler: sosyodemografik değişkenler ve stresle başa çıkma tarzları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2013; 16(4): 205-11.
20. Darlami K, Ponnose R, Jose P. Caregiver’s stress of psychiatric patients. Journal of Universal College of Medical Sciences, 2015; 3(2): 39–43.
21. Pompeo DA, Carvalho A, Olive AM, Souza MGG, Galera SAF. Strategies for coping with family members of patients with mental disorders. Rev. Latino-Am. Enfermagem, 2016; 24:e2799. doi: 10.1590/1518-8345.1311.2799
22. Gupta A, Solanki RK, Koolwal GD, Gehlot S. Psychological well-being and burden in caregivers of patients with schizophrenia. International Journal of Medical Science and Public Health, 2015; 4(1): 70-6.
23. Zarit SH, Reever KE, Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. Gerontologist, 1980; 20: 649-55.
24. İnci FH, Erdem M. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe'ye Uyarlanması Geçerlilik ve Güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008; 11(4): 85-95.
25. Folkman S, Lazarus RS. An analysis of coping in a middle-aged community sample. J Health Soc Behav, 1980; 21(3): 219-39.
26. Şahin NH, Durak A. Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite Öğrencileri İçin Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 1995; 10 (34): 56-73.
27. Alexander G, Bebee C-E, Chen K-M, Vignes RD, Dixon B, Escoffery R et al. Burden of caregivers of adult patients with schizophrenia in a predominantly African Ancestry Population. Qual Life Res, 2015; 25(2): 393-400.
28. Navidian A, Zaheden FB. Burden experienced by family caregivers of patients with mental disorders. Pakistan Journal of Psychological Research 2008; 23(1): 19-28.
29. Hassan WAN, Mohamed II, Abd Elnaser AE, Sayed NE. Burden and coping strategies in caregivers of schizophrenic patients. Journal of American Science, 2011; 7(5): 802-11.
30. Rahmani F, Ranjbar F, Hosseinzadeh M, Razavi SS, Dickens GL, Vahidi M. Coping strategies of family caregivers of patients with schizophrenia in Iran: a cross-sectional survey. International Journal of Nursing Sciences, 2019; 6: 148-53.
31. Eaton PM, Davis BL, Hammond PV, Condon EH, McGee ZT. Coping strategies of family members of hospitalized psychiatric patients. Nursing Research and Practice, 2011; 2011:1-12.
32. Özlü A, Yıldız M, Aker T. Şizofreni hastalarının bakımıyla ilgilenenlerde yük ve ilişkili özellikler. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 2015; 28: 147-53.
33. Caqueo-Urízar A, Gutiérrez-Maldonado J. Burden of care in families of patients with schizophrenia. Qual Life Res, 2006; 15(4):719- 24.
34. Arslantaş H, Adana F. Şizofreninin bakım verenlere yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2011; 3(2): 251-77.
35. Mora-Castaneda B, Márquez-González M, Fernández-Liria A, de la Espriella R, Torres N, Borrero AA. Clinical and demographic variables associated with coping and the burden of caregivers of schizophrenia patients. Rev Colomb Psiquiat, 2018; 47:13-20.