ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERİN ÖLÜM KAYGISI İLE SOSYAL POLİTİKALARA GÜVEN İLİŞKİSİ

Öz Sosyal politikalar dezavantajlı gruplara fayda sağlamak amacıyla oluşturulmaktadır. Ancak bazı durumlarda bu politikalara duyulan güven düzeyinin düşük olması bir takım olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin yaşadıkları ölüm kaygısı bu olumsuz sonuca bir örnek teşkil etmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmada zihinsel engelli çocuğu olan annelerin sosyal politikalara duydukları güvenin çocuklarından önce ölme kaygısına etkileri araştırılmıştır. Araştırmada yalnızca zihinsel engelli çocuğu anneler ile görüşülmesinin temel sebebi, Türkiye İstatistik Kurumu (2011) verilerine göre zihinsel engelli çocuğun bakımını yüksek bir oranla (%81) annelerin üstlenmesidir. Ayrıca ülkemizde engel türlerinin oranları incelendiğinde, yine Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK, 2011) verilerine göre en büyük grubu %29,2 ile zihinsel engelliler teşkil etmektedir.Çalışmada Kasım 2017 - Ocak 2018 tarihleri arasında, İstanbul ilinde ikamet eden beş anne ile yapılan ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen verilerden ulaşılan bulgular sunulmuştur. Görüşmeler esnasında ses kaydı alınmış, sonra yazıya geçirilmiş ve ardından sorular temelinde oluşturulan başlıklar altında veriler değerlendirilmiştir. Sosyal politikalara güven eksikliğinin zihinsel engelli çocuğu olan annelerin ölüm kaygılarının nedenleri arasında olduğu; çocuklarından önce ölme korkusu nedeniyle de “Çocuğumu benden sonraya bırakma Allah’ım” diye dua ettikleri tespit edilmiştir. Kaygı veren bu durumun temel sebepleri üzerinde durulmuş, sosyal politikalar ile ilişkisi incelenerek sorunun çözümü ve giderilmesi için çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Hizmet, Sosyal Politika, Zihinsel Engelli, Anne, Ölüm Kaygısı

RELATIONSHIP BETWEEN THE DEATH ANXIETY OF MOTHERS WITH MENTALLY DISABLED CHILDREN AND TRUST IN SOCIAL POLICY

PDF

___

Akkök, F., Aşkar, P. ve Karancı, N. “Özürlü Bir Çocuğa Sahip Anne Babalardaki Stresin Yordanması”. Özel Eğitim Dergisi, 2 (1992): 3-7.
Aykara, A. ve Gök, A. F. “Zihinsel Engelli Bireye Sahip Ailelerin Yaşadıkları Güçlüklerle Baş Etme Stratejilerinin Hak Temelli Yaklaşım Açısından Değerlendirilmesi”, Sosyal Hizmet Sempozyumu, 26-28 Kasım, Manisa, 2015.
Barlow, J., Powell, L. ve Gilchrist, M. “The influence of the training and support programme on the self-efficacy and psychological well-being of parents of children with disabilities: A controlled trial”. Complementary Therapies in Clinical Practice, 12 (2006): 55-63.
Breslau, N., Staruch, K.S. ve Mortimer, Jr E.A. “Psychologicaldistress in mothers of disabledchildren”. Am J Disabled Child, 136/8 (1982): 682-686.
Cavkaytar, A. “Zihin Engellilere Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretiminde Bir Aile Eğitimi Programının Etkililiği”. Özel Eğitim Dergisi, 2/3 (1999): 40-50.
Dereli, F. ve Okur, S.. “Engelli Çocuğa Sahip Olan Ailelerin Depresyon Durumunun Belirlenmesi”. Yeni Tıp Dergisi, 25 (2008): 164- 168.
Erciş, A., Kotan, G. ve Türk, B. “Ölüm Kaygısının Tüketici Tutumları Üzerindeki Etkileri”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23/1 (2016): 107-134.
Kasser, T. ve Sheldon, K. M. “Of Wealth And Death: Materialism, Mortality Salience, and Consumption Behavior”. Psychological Science, 11 (2000): 348-351.
Köksal, G. Zihinsel Engelli Çocukları Olan Ebeveynlerin Yaşamlarında Algıladıkları Stresi Yordayan Faktörlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
Luckasson R. L. - Coulter D. L. - Polloway E. A. Mentalretardation: Definition, Classificationandsystems of Supports, Washington: AAMR, 1992.
Maşalacı, N. “Engellilerde Evde Bakım Hizmetinin Değerlendirilmesi”, Sosyal Hizmet Sempozyumu, 26-28 Kasım, Manisa, 2015.
Özel Eğitim Hizmetleri, (2012). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Erişim tarihi: 6 Aralık 2017, http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/1011122 6_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf
Özsoy, S.A., Özkahraman Ş. ve Çallı, F. “Zihinsel Engelli Çocuk Sahibi Ailelerin Yaşadıkları Güçlüklerin İncelenmesi”. Aile ve Toplum, 3/9 (2006): 69-77.
Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H.İ., Akın, R. ve Gökçay, E. “Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Aile İşlevlerinin Değerlendirilmesi”. Gülhane Tıp Dergisi, 45/2 (2003): 156- 164.
Öztürk, Y., Şentürk Ş. ve Macit, Y. “Evde Bakım Hizmeti Alan Engelli Bireye Sahip Ailelerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi: Amasya Örneği”. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1/1 (2017): 49-67.
Seyyar, A. “Sosyal Siyaset Ekseninde Yerel Özürlüler Politikası”. Yerel Siyaset Dergisi, 27 (2008): 80-85.
Şen, M. Çalışma Yaşamında Engelliler. Dursun, S. ve Aytaç, S. (Ed.), Çalışma Yaşamında Özel Gruplar içinde. Bursa: Ekin Basım Yayınevi, 2017.
TÜİK. Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2011.
TÜİK. Özürlülük Oranı. 2002, Erişim tarihi: 07 Aralık 2017, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo. do?alt_id=1017
Uğuz, Ş., Toros, F., İnanç, B. Y. ve Çolakkadıoğlu, O. “Zihinsel ve/veya Bedensel Engelli Çocukların Annelerinin Anksiyete, Depresyon ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesi”. Klinik Psikiyatri, 7 (2004): 42-47.
Yavuz, F. Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Karşılaştıkları Sosyal Dışlanma Sorunsalı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8.Basım, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2011.
Yıldırım, Ş., Baydur, H. ve Uçan, G. “Yetişkinlerin Sosyal Hizmet Mesleğini Tanıma ve Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımlardan Yararlanma Durumu: Manisa Örneği”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34 (2019): 309-324.
Yıldız, G. Çok Özel Bir Durum: Zihinsel Engellilik, Cavkaytar, A., (Ed.). Aile Eğitim Rehberi Zihinsel Engelli Çocuklar içinde (s.17-28), Ankara: Grafer Tasarım Baskı, 2014.
5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, (2012), Resmi Gazete, 28296, (18 Mayıs 2012).
65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik, (2016), Resmi Gazete, 29695, (26 Nisan 2016)