Türk Halk Müziğinin Melodik Yapısının Adlandırılması Konusunda Düşünceler (Ayak, Makam ve Dizi Kavramları)

Türk halk müziğinin en önemli problemlerinden birisi terminolojidir. Bu problemlerin başında ise, Türk Halk Müziğinin melodik veya ezgisel yapısının adlandırılması konusu gelmektedir. Bu konu ile ilgi kullanılan terim ve yaklaşımlara bakıldığında, daha çok ayak, makam ve dizi kavramları karşımıza çıkmaktadır. Bu kavramlar incelendiğinde makam kavramı dizi kavramını kapsarken ayak kavramının daha farklı anlamlar taşıdığı görülmektedir. Konu ile ilgili çalışan bazı bilim adamları ise “Her Türkü Bir Kuraldır” sözünden hareketle bu kurallara bir ad vermek gerekmez düşüncesini savunmaktadırlar. Fakat konunun özellikle eğitim yönü düşünüldüğünde Türk Halk Müziğinin melodik yapısına mutlaka bir ad verilmesinin zorunlu olduğu görülmektedir. Fakat ne denilmesi gerekiyor? ve Neden? Sorularına cevap bulabilmek için bu kavramları inceledik.

Anahtar Kelimeler:

Ayak, Makam, Dizi

Türk Halk Müziğinin Melodik Yapısının Adlandırılması Konusunda Düşünceler (Ayak, Makam ve Dizi Kavramları)

One of the most important problems of Turkish folk music is terminology. The major one of these problems stems from naming of melodic structure of turkish folk music. When the terms and approaches used at this subject are studied, usually rhyme, mode and scale concepts are seen. When these concepts are researched, it is seen that mode concept contains scale concept while rhyme concept carries more different meanings. On the other hand, the scientists working on this issue claims that there is no need for naming of these rules from the viewpoint of “every folk song is a rule” sentence. On the other hand, in respect of education it is considered that giving a name to these rules is a necessity. We investigated these concepts to find the answers of questions like What should be said? and Why?

Keywords:

Rhyme(İntro), Mode, Scale,

PDF

___

AKDOĞU, Onur (1999); Türk Müziğinde Perdeler, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara,.
AKDOĞU Onur (????), Türk Musikisi Nazariyatı, Kültür Bakanlığı:1347, D.S.İ., Basımevi, Ankara.
BİRDOĞAN, Nejat (1988), Notalarıyla Türkülerimiz, s.23, Özgür Yayın Dağıtım, İstanbul,.
Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (????), İnterpres Basın ve Yayıncılık A.Ş.,C.3, (????).
Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedis, (????), İnterpres Basın ve Yayıncılık A.Ş.,C.7, (????).
ELÇİN, Şükrü (????), Halk Edebiyatına Giriş, Akçağ Basım Yayın Pazarlama, Ankara.
HOŞSU, Mustafa (1997), Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı, İzmir.
KARADENİZ M. Ekrem (????), Türk Musikisinin Nazariye ve Esasları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
OĞUZ, M.Öcal (1990), “Aşık Makamları Üzerine Bir Değerlendirme”, Milli Folklor Dergisi, C.1, S.7, Ankara,1990.
ÖZBEK, Mehmet (1987), “Türk Halk Müziğinde “Ayak” Tabirinin Yanlış Kullanımı Üzerine”, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, C.3, s.205, Ankara.
ÖZBEK, Mehmet (1994), Folklor ve Türkülerimiz, Ötüken Neşriyat A.Ş., İstanbul.
ÖZKAN İ., Hakkı (1994), Türk Müziği Nazariyatı ve Usulleri, Kudüm Velveleleri, Ötüken Neşriyat A.Ş., İstanbul.
ÖZTUNA, Yılmaz (1990), Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, C.2, Kültür Bakanlığı:1164, Kültür Eserleri Dizisi:149, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
SAY, Ahmet (1985), Müzik Ansiklopedisi, C.3, Sanem Mat.,Ankara.
ŞENEL, Süleyman (1997), “Türk Halk Müziğinde “Beste”, “Makam” ve “ Ayak” Terimleri Hakkında”, V.Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Müziği, Oyun, Tiyatro, Eğlence Seksiyon Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları:1872, Seminer Kongre Bildirileri Dizisi:55, s.372, Ankara.
ŞENEL, Süleyman (1992), “Türk Halk Musikisinde “Uzun Hava” Tanımları ve Bu Tanımlar Etrafında Ortaya Çıkan Problemler”, IV. Milletlerarası Türk halk Kültürü Kongresi Bildirileri, C.3, s.287, Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları:166, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi:36, Ofset Repromat Mat., Ankara.
TURA, Yalçın (1987), “Türk Halk Musikisindeki Makam Hususiyetleri ve Bunların Dayandığı Ses Sistemi”, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, MİFAD Yay:85, C.3, s.293, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
Türk Halk Ezgileri (1992), Kültür Bakanlığı HAGEM Yayınları:181, Evren Ofset, Ankara.
ZEREN, Ayhan (1992) “Makam Kavramında Seyrin Önemi Hakkında” IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri , Kültür Bakanlığı , HAGEM Yayınları:166,c.3.,s.379.,Ofset Repromat Mat.,Ankara.