319130

Siyasal Kimlikler ve Merkez-Çevre Dikotomisi Bağlamında Türkiye’de Merkez Sağ ve Merkez Sol

Bir ülkenin siyaset analizinin doğru yapılmasında orada var olan siyasal kimliklerin niteliğinin bilinmesi önemli rol oynamaktadır. Çünkü siyasal kimlikler günümüz siyasi oluşumlarını açıklamada hatta yönlendirmede önemli bir işlev görmektedirler. Siyasal kimliklerin oluşması toplumların siyasi, kültürel ve ekonomik gelenekleri doğrultusunda birbirinden farklı süreçler sonunda gerçekleşebilir. Nitekim Türkiye ve Avrupa siyasal kimliklerin oluşumu açısından oldukça farklı özellikler göstermektedir. Türk siyasetinin yapısal analizi için herkesçe kabul edilmiş bir kavramlaştırma olan merkez-çevre dikotomisi, Türkiye’de siyasal kimliklerin oluşmasında ve daha sonra diyalektik bir süreçle bu dikotominin pekiştirilmesinde ciddi pay sahibidir. İşte bu makalede Türkiye’de siyasal kimliklerin oluşumu merkez-çevre karşıtlığı çerçevesinde açıklanmaya çalışılmış, merkezin ve çevrenin sahip olduğu değerlerin siyasal kimliklere yansıması toplum ve siyaset ilişkisi içerisinde incelenmiştir. Ancak özellikle 1950’lerden itibaren, merkez-çevre kavramlaştırmasının Türk siyasal yaşamını açıklamada tek başına yeterli olmayacağı varsayıldığından bu klasik ayrıma sağ ve sol temel eksenleri üzerinde gelişen ideolojik çatışmaların da eklenmesi bir zorunluluk olarak ortaya çıkmıştır. Makalede sınırlılık, günümüzde parlamentoda temsil kabiliyeti daha yüksek görünen muhafazakâr demokrat, siyasal İslamcı ve milliyetçi-muhafazakâr vb. siyasal kimliklerden beslenen merkez sağ ile Kemalist, modernleşmeci ve laik vb. kimliklerden beslenen merkez-sol çerçevesinde belirlenmiştir. Bu bağlamda kimlik ve siyasal kimlik kavramlarının Batı’da ve Türkiye’de oluşum süreçleri ortaya konulduktan sonra Türkiye’de etkin olan merkez sağ ve merkez sol siyasetleri besleyen siyasal kimlikler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kimlik, Siyasal Kimlik, Merkez-Çevre, Muhafazakârlık, Sol, Milliyetçilik, İslamcılık

In The Context of Political Identities and Central-Periphery Dichotomy, Center Right and Center Left in Turkey

In making true the political analysis of a country, knowing the quality of political identities existing there plays important role, because political identities function importantly in describing the political formations of today. The formation of political identities can become fact in the direction of the political, economic, and political traditions of societies as a result of the processes, different from each other. As a matter of fact, Turkey and Europe exhibit different characteristics in terms of the formation of their political identities. Central-periphery dichotomy, generally acceptable conceptualism for structural analysis of Turkish politics, has a serious share in forming of political identity in Turkey and later, in reinforcing this dichotomy with a dialectic process. Thus, in this article, the formation of political identities in Turkey was attempted to be described in the frame of the contrast central- periphery and the reflection of the values the central and periphery have on the political identities was examined in the relationship between society –politics. In this context, after the formation processes of the concepts of identity and political identity in West and Turkey, the political identities feeding central right and central left politics that is effective in Turkey were examined. However, particularly beginning from 1950s, it is assumed that the conceptualism central-environment will not be enough alone in describing Turkish political life. Hence, also adding the ideological conflictions developing on the right and left axes to this classical distinction revealed as an obligation. In the article, limitation was identified in the frame of central right, fed from political identities such as conservative, democrat, political Islamist, nationalist-conservative etc. whose ability to be represented in parliament today seemed to be higher, and central left, fed from the identities Kemalist, modernist, and secularist .

Keywords:

Identity, Political Identity, Central-Periphery, Conservatism, The Left, Nationalism, Islamism.,

PDF

___

ADIVAR, A. A. (1961) “Interaction of Islamic and Western Thought in Turkey” Near Eastern Culture and Society, Princeton.
AKDOĞAN, Y. (2004) AK Parti ve Muhafazakâr Demokrasi, İstanbul, Alfa Yayınları.
ALKAN, Mehmet, Ö. (2001) “Resmî İdeolojinin Doğuşu ve Evrimi Üzerine Bir Deneme”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce -Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi-, ed. Mehmet Ö. Alkan, Cilt: 1, İletişim Yay., İstanbul.
ANDERSON, B. (1993) Hayali Cemaatler -Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması-, (Çev: İskender Başarır), İstanbul, Metis Yayınları.
BAYRAMOĞLU, A. (2001) Türkiye’de İslami Hareket, Patika Yayın- ları, İstanbul.
BİLGİN, N. (2007) Kimlik İnşası, Aşina Kitaplar, İzmir.
BORA, T. ve Kemal Can (2001) Devlet, Ocak, Dergâh 12 Eylülden 1990’lara Ülkücü Hareket, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001
BULAÇ, A. (1993) Bir Aydın Sapması-Sağ ve Sol Akımlar-, Beyan Ya- yınları, İstanbul.
CAN, K. (1999) “Milliyetçilik ve MHP’nin Yükselişi”, Görüş Dergisi, Sayı 39, Mayıs-Haziran.
CEM, İ. (2000) Soldaki Arayış, Can Yayınları, İstanbul.
ÇAKIR, R. (1994) “Türkiye Bağımsız Bir Politik İslamcı Harekete Hiç Tanık Oldu Mu?”, İslam ve Demokrasi, TÜSES, İstanbul.
ÇALIK, M. (1995) Siyasi Kültür ve Sosyolojinin Bazı Kavramları Açı- sından MHP Hareketi’nin Kaynakları ve Gelişimi (1965–1980), Cedit Yayınları, Ankara.
ÇELİK, Nur B. (2001) “Kemalizm: Hegemonik Bir Söylem”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce -Kemalizm-, ed. Ahmet İnsel, Cilt: 2, İleti- şim Yayınları, İstanbul.
DUMAN, D. (1996) Çok Partili Dönemde Türkiye’de İslamcılık, Do- kuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
ERDER, N. “Türkiye’de Sosyal Demokrasi’nin İdeoloji Sorunsalı”, www.sdd.org.tr (Erişim tarihi:01.08.2007)
ERGUN, D. (2000) Kimlikler Kıskacında Ulusal Kişilik, İmge Yayın- ları, Ankara,
ERKAN, H. (2000) Yeniden Yapılanma, İmge Kitabevi Yayınları, An- kara.
GALİP, H. ‘Okuyucu Mektupları’ Yeni Gündem Dergisi, Aralık.
GÖKÇE, Gülise, A. Şahin ve E. Örselli (2002) “Türkiye’de Siyasetin Bürokrasi Üzerindeki Etkisi: Siyasallaşma”, S.Ü. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Yıl:2, Sayı: 4, Ekim.
GÖKÇE, O. (1995) “Avrupa’da Türk Kimliği”, “Tarih Boyunca Anadolu’da Türk Nüfus ve Kültür Yapısı (Tebliğler)”, Yayına Hazırla- yan; Yücel Hacaloğlu, Milliyetçilik ve Milliyetçilik Tarihi Araştırmala- rı V. İlmi Kongresi, Türk Yurdu Yayınları, Ankara, 26-27 Mayıs,1995, ss. 108-114.
GÖKÇE, O., B. Akgün ve S. Karaçor (2002) “3 Kasım Seçimlerinin Anatomisi: Türk Siyasetinde Süreklilik ve Değişim”, S. Ü. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Yıl:2, Sayı: 4, Ekim.
GÖKMEN, Ö. (2006) “Tek Parti Dönemi Cumhuriyet Halk Partisi’nde Muhafazakâr Yönelimler”, (Yay. Haz. Tanıl Bora, Murat Gültekingil) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Muhafazakârlık, İstanbul, İletişim Yayınları.
GÜLALP, H. (2003) Kimlikler Siyaseti Türkiye’de Siyasal İslam’ın Te- melleri, Metis Yayınları, İstanbul.
GÜNEŞ, T. (1996) Türk Demokrasinin Analizi, (hazırlayan: Hurşit Gü- neş), Ümit Yayıncılık, Ankara,
GÜRPINAR, D. “Türk Solundan Elde Kalan II: 12 Eylül Son- rasında Laikçiliğin İmalatı ve Sol”, http://www.tpe.org.tr/index. php?option=com_content&task=view&id=149&Itemid=58, (Erişim Tarihi: 10.10.2012)
GÜRSES, H. (2000) “Kimlik Kavramı Üzerine Düşünceler”, Yeni Bir Sol Tahayyül İçin, (Der: Tanıl Bora), Birikim Yayınları, İstanbul.
GÜVENÇ, B. (1993) Türk Kimliği: Kültür Tarihinin Kaynakları, Kül- tür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
İNSEL, A. (1989) “Liberalizm, Muhafazakârlık ve Türkiye’de Top- lumsal Tahayyül”, Birikim Dergisi, S: 1, Mayıs.
KAHRAMAN, Hasan B. (2005) “CHP, Türk Sosyal Demokrasisi; Kavramlar, Kökenler ve Gelecek”, Sosyal Demokrasi Platformu 1. Ki- tap, Sosyal Demokrasi Derneği Yayınları (Yay. Haz: Erol Tuncer, Doç. Dr. Cavit Sıdal, Hanife Yurtseven), Ankara.
KAHRAMAN, Hasan B., “Sol Kopuş ve Türk Solu”, Radikal Gazete- si, 25 Ocak 2002
KARPAT, K. (2006) “Aydınlar ve Kimlik: Tarihsel Bir Bakış”, Doğu Batı Dergisi, Doğu Batı Yayınları, Yıl 9, Sayı 35, Ankara.
KARPAT, K. (1996) Türk Demokrasi Tarihi: Sosyal, Kültürel, Ekono- mik Temeller, Afa Yayınları, İstanbul.
KEYMAN, F. (1997) “Batı Roma’nın Çöküşü, RP ve Demokratik Ah lak,” Yeni Yüzyıl, 11 Şubat.
KOR, Z. T. (2004) “Terakkiperver’den AKP’ye Çevrenin Hamleleri”, Anlayış, İstanbul, Ekim.
LİPSET, Seymour M. (1967) Stein Rokkan, ‘Cleavage Structures, Party Systems, and Voter Alignments: An Introduction’, Party Systems and Voter Alignments: Cross-National Perspectives (Edit: Seymour M. Lipset, Stein Rokkan), The Free Pres, New York.
MAALOUF, A. (2008) Ölümcül Kimlikler (Çev: Aysel Bora), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
MARDİN, Ş. (1990) Türkiye’de Toplum ve Siyaset Makaleler 1,İletişim Yayınları, İstanbul.
MARSHALL, G. (2003) Sosyoloji Sözlüğü (Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
MERT, N. “Hayali Kimlikler”, Radikal Gazetesi, 16 Ekim 2008.
MERT, N. (2007) Merkez Sağın Kısa Tarihi, Selis Kitaplar, İstanbul.
PARLA, T. (2004) Türkiye’nin Siyasal Rejimi 1980-1989, İletişim Ya- yınları, İstanbul,
PARMAR, P. (1998) “Temsil Stratejileri”, Kimlik: Topluluk, Kültür, Farklılık, (Edit: Jonathan Rutherford), (Çev. İrem Sağlamer), Sarmal Yayınları, İstanbul.
RUTHERFORD, J. (1998) “Yuva Denilen Yer: Kimlik ve Farklılığın Kültürel Politikaları”, Kimlik: Topluluk, Kültür, Farklılık, (Edit: Jonat- han Rutherford), (Çev. İrem Sağlamer), Sarmal Yayınları, İstanbul.
SAKALLIOĞLU, Ümit C. (1995) “Türkiye’de Yeni Sağ, Siyasallaş- ma, Meşruiyet ve Sivil Toplum İlişkisi: Hayaller ve Gerçekler”, Top- lum ve Bilim, S:68, Kış.
SALMONİ, Barak A. “İslamic Political İdentity in Turkey”, Strategic Insights, Volume III, Issue 1 (January 2004), http://www.ccc.nps.navy. mil/si/2004/jan/salmoniRvJan04.asp (Erişim Tarihi: 20.05.2008)
SARIBAY, Ali Y. (1998) “Türkiye’de Demokrasi ve Sivil Toplum”, Küreselleşme Sivil Toplum ve İslam, (Der. Keyman, Fuat – Ali Yaşar Sarıbay), Vadi Yayınları, Ankara.
SARIBAY, Ali Y. (2001) Türkiye’de Demokrasi ve Politik Partiler, Alfa Yayınları, İstanbul.
SEZEN, Y. (2002) Çağdaşlaşma-Yabancılaşma ve Kimlik, Rağbet Ya- yınları, İstanbul.
SMİTH, Anthony D. (1999) Milli Kimlik, (Çev. Bahadır Sina Şener), İletişim Yayınları, İstanbul.
SÖZEN, E. (1999) Demir Kafesten Plastiğe Kimliklerimiz Sekülerleş- me Sürecinde Kimliklerin İnşası, Birey Yayıncılık, İstanbul.
TOK, N. (2003) Kültür, Kimlik ve Siyaset, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
VATANDAŞ, C. (2002) Küreselleşme Sürecinde Toplumsal Kimlikler ve Çokkültürlülük, Değişim Yayınları, İstanbul.
WEEKS, J. (1998) “Farklılığın Değeri”, Kimlik: Topluluk, Kültür, Farklılık, (Edit. Jonothan Rutherford), (Çev. İremSağlamer), Sarmal Yayınları, İstanbul.
YILMAZ, A. (2001) Çağdaş Siyasal Akımlar Modern Demokraside Yeni Arayışlar, Vadi Yayınları, Ankara.
ZEYBEK, N. (2007) Türk Olmak, Işık Eğitim Kültür Hizmetleri Ya- yınları.
ZÜRCHER, Eric J. (1995) Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.