Dindar, Hayırsever, Nazik ve Şâire Bir Padişah Kızı: Âdile Sultan

Çalışmanın konusu özellikle yaşadığı uzun ömür ve şairliği ile dikkati çeken padişah kızlarından birisi olan Âdile Sultan hakkında olacaktır.  Âdile Sultan İkinci Mahmud’un kızlarından biridir. Osmanlı tarihinde İkinci Mahmud en çok kızı olan padişahlar arasındadır. İkinci Mahmud’un 40’a yakın çocuğu olmuş ve bunların dörtte biri hariç diğerleri çok küçük yaşlarda vefat etmiştir. İçlerinde Sâliha, Mihrimah, Atiye, Hatice Sultan gibi küçük yaşta ölümün pençesinden kurtulanlar oldu ise de, İkinci Mahmud’un en uzun yaşayan kızı Âdile Sultandır.
Anahtar Kelimeler:

Adile Sultan, Osmanlı Devleti

Philanthropic, Religious, Gentle and Poetry A Sultan’s Daughter: Âdile Sultan

The subject of the work will be about Adile Sultan who is one of the sultan’s daughters who is especially noticed with his long life and poetry. Adile Sultan is one of the daughters of Mahmud II. In Ottoman history, the Second Mahmud is among the sultan who is the most daughter. The second Mahmud had 40 children. Most of them died at an early age. Although there were survivors of the death penalty in their early years such as Sâliha, Mihrimah, Atiye and Hatice Sultan, Sultan Mahmud’s longest surviving daughter, Adile Sultan. Adile Sultan has many different characteristics. It is the first and only wife of the Ottoman dynasty. His poems are quite sincere, and most of them have a religious-mystical place. Adile Sultan, who has lived a life after being married, has almost gone to seclusion after leaving her husband and her daughter, leaving the journeys, worshiping and helping the poor.

___

  • BCA, 30-10-0-0_198-355-6.
  • BOA, HAT. 1642/9
  • BOA, HAT. 524/25608
  • BOA, HAT. 290/17398.
  • BOA, Y.MTV. 70/72.
  • BOA, Y.PRK.A. 2/34.
  • BOA, Y.PRK.BŞK. 58/73.
  • BOA, Y.PRK.ZB. 10/76
  • BOA, Y.PRK.ZB. 6/49.
  • Gazeteler
  • Cumhuriyet (05.10.1961)
  • İkdam (14 Şubat 1899 Salı, no:1645)
  • Star (07.12.2014)
  • Telif Eserler
  • “Âdile Sultan”, İstanbul Ansiklopedisi-I, (Haz. Reşat Ekrem Koçu), İstanbul 1958.
  • Akalın Erkan, “Bir Saray Sözcüsü Olarak Klasik Türk Şiiri”, Turkish Studies, 9/9, Yaz 2014.
  • Akyıldız Ali, Mümin ve Müsrif Bir Padişah Kızı Refia Sultan, Tarih Vakfı Yurt Yayını, İstanbul 1998.
  • Ali Rıza-Mehmed Galib, Geçen Asırda Devlet Adamlarımız-I, (XVIII. Asr-ı Hicride Osmanlı Ricali), İstanbul 1977.
  • Ali Seydi Bey, Teşrifat ve Teşkilatımız, (Haz. Niyazi Ahmed Banoğlu), Tercüman Yayınları, İstanbul, ty.
  • Artuk İbrahim, “Nişan”, DİA, XXXIII, yıl: 2007.
  • Atalan Özlem, “Ortaköy-Kuruçeşme Arasındaki Sahilsaraylar; 19.
  • Yüzyıl”, Turkish Studies, Volume 10/1 Winter 2015.
  • Azamat Nihat, “Âdile Sultan” DİA, I, yıl: 1988, s. 382.
  • Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey, Eski Zamanlarda İstanbul Hayatı, (Haz. Ali Şükrü Çoruk), İstanbul 2001.
  • Batur Afife, “Âdile Sultan Kasrı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, Haz. İlhan Tekeli vd., İstanbul 1993.
  • Batur Afife, “Âdile Sultan Sarayı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, Haz. İlhan Tekeli vd., İstanbul 1993.
  • Bayraktar Nail, Âdile Sultan, TSM Sevenler Derneği, Sanat Tarihi Araştırmaları Semineri, İstanbul 1994.
  • Beydilli Kemal, “Mahmud II”, DİA, XXVII, yıl: 2003.
  • Beydilli Kemal, “Mahmud II”, DİA, XXVII, yıl: 2003.
  • Beydilli Kemal, “Mehmed Emin Rauf Paşa”, DİA, XXVIII.
  • Buzpınar Tufan, “Altunizâde Ailesi”, Üsküdar Sempozyumu, IV, cilt:2, Edt. Coşkun Yılmaz, İstanbul 2007.
  • Çakır Zeynep, “Şiirleriyle Tarih Yazan Bir Saraylı: Âdile Sultan”, Yeni Asya, 11 Haziran 2011.
  • Çelik Yüksel, Şeyh’ül-Vüzera Koca Hüsrev Paşa, Ankara 2013.
  • Demiriz Yıldız, “Âdile Sultan Türbesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, Haz. İlhan Tekeli vd., İstanbul 1993.
  • Ergin Osman Nuri, Türkiye Maarif Tarihi, Cilt, 3-4, İstanbul 1977.
  • Erginer Suat, Asya’nın Kapısı Üsküdar, İstanbul 1966.
  • Eyice Semavi, “Âdile Sultan Sarayı”, DlA, I, s. 383-384.
  • Eyice Semavi, “Âdile Sultan Namazgâhı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, Haz. İlhan Tekeli vd., İstanbul 1993.
  • Haskan Mehmet Mermi, Yüzyıllar Boyu Üsküdar, III, İstanbul 2001.
  • Haskan Mehmet Mermi, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, III, İstanbul 2001.
  • İnal İbnülemin Mahmud Kemal, Son Sadrazamlar, Cilt 1, Dergâh yayınları, İstanbul 1982.
  • Kutlu Murat, “Avrupalıları Hayran Bırakan Neşetâbâd Sarayı”, Star Gazetesi, 07.12.2014.
  • Masak Ferda, “Âdile Sultan’ın Üsküdar’da Yaşadığı Mekânlar, Vakıfları ve Bugünkü Durumları”, Üsküdar Sempozyumu-I, Cilt II (Edt: Zekeriya Kurşun vd), İstanbul 2004.
  • Mazak Ferda, Sultan II. Mahmud’un Kızı Âdile Sultan, Çamlıca Kültür ve Yardım Vakfı Yayını, İstanbul 2000.
  • Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, I, (Yay. Haz. Nuri Akbayar), İstanbul 1996.
  • Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, III, (Yay. Haz. Nuri Akbayar), İstanbul 1996.
  • Naci Elif, “Türk Sarayında Müstesna Bir Prenses: Âdile Sultan”, Hayat Tarih Mecmuası, Sayı 10, Kasım 1965.
  • Özcan Abdülkadir, “II. Mahmud ve Reformları Hakkında Bazı Gözlemler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, X, İzmir 1995.
  • Özgişi Tunca, “Osmanlı’da Bir Kadın Eğitim Gönüllüsü: Âdile Sultan”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 26, Bahar 2013.
  • Özgüven Burcu, “Mahmud II Türbesi, Sebili, Çeşmesi ve Hazîresi”, DİA, XXVII, yıl: 2003.
  • Öztuna Yılmaz, Devletler ve Hanedanlar II-Türkiye 1074-1990, C.I, Kültür Bakanlığı, Ankara 1996.
  • Sakaoğlu Necdet, “Beşik Alayı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, II, s. 160.
  • Şesuvaroğlu Haluk Y., “Garp Kaynaklarına Göre Boğaziçi”, Cumhuriyet Gazetesi, 05.10.1961.
  • Tanman M. Baha, “Âdile Sultan Mektebi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I, Haz. İlhan Tekeli vd., İstanbul 1993.
  • Uluçay M. Çağatay, Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 2001. Web Sayfaları http://www.bizimsahife.org/Kutuphane/Osmanli_Tarihi_Ans/Osmanli_Tarihi_A/027_Adile_Sultan.htm http://www.ekrembugraekinci.com/makale.asp?id=332
  • Hikmet Özdemir, “Âdile Sultan’ın Şairliği ve Edebî Kişiliği”, http:// www.hikmetozdemir.com.tr.