TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE AKTİF KÂRLILIĞI, MAKROEKONOMİK VE FİNANSAL PERFORMANS GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ, 1990-2017

Sürdürülebilir bir büyüme için istikrarlı ve güçlü bir bankacılık sektörünün varlığı zorunlu olmakla birlikte, bankaların da güven veren bir ekonomik ortamda sağlıklı işleyebilmeleri, banka ve makroekonomik performans göstergelerinin sağlıklı olmasına bağlıdır. Türkiye ekonomisi finansal serbestleşme sürecinin ardından 1994 yılında ilkini yaşadığı finansal krizi takiben 1997 Asya krizinden etkilenmiş, 2001 Bankacılık, 2008 Global krizi ve 2018 Ağustos ayında da kur dalgalanması yaşamıştır. Türkiye’nin bu dönemlere ilişkin verileri incelendiğinde, bankaların ve makroekonominin performans göstergelerinde sürekli bir dalgalanma gözlemlenmektedir. Bu dalgalanmalar dolayısıyla ortaya çıkan olumsuzluklar bankacılık sektörüne getirilen yeni düzenlemelerle ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada 1990 sonrası Türk Bankacılık sektörü aktif kârlılığı ile makroekonomik performans ve bankacılık sektörü finansal göstergeleri arasındaki uzun dönem ilişki araştırılmıştır. Türk Bankalar Birliği tarafından sunulan yıllık bilanço verileri ile TÜİK 1990-2017 yıllık verilerinin kullanıldığı çalışmada, bankaların aktif kârlılığı ile makroekonomik performans ve sektörel finansal göstergeler arasında uzun dönem eşbütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Ayrıca bankaların aktif kârlılığı ile sektörel finansal göstergeleri arasında karşılıklı çift yönlü nedensellik ilişkisi mevcutken, makroekonomik performans ve sektörel finansal göstergeler arasında böyle bir ilişki belirlenememiştir. Bununla birlikte banka aktif kârlılığından, makroekonomik performansa doğru tek yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türk bankacılık sektörü, makroekonomik performans endeksi, bankacılık sektörü finansal gösterge endeski, VAR eşbütünleşme

Although the strong and stable banking sector is essential for sustainable growth, having stable and sound banking financial indicators and macroeconomic performance indicators is also important for the banks to function properly in a reliable economic environment. [1]Following the implementation of financial liberalization policies, the Turkish economy faced its first financial crisis in 1994, had been affected from the Asian crisis in 1997, and had suffered from 2001 Banking and 2008 Global crisis and from the 2018 August foreign exchange volatility. Examination of the Turkish data for the period, it is observed that there are lots of sharp and sustained fluctuations in the banking and macroeconomic performance indicators. To overcome the economic problems emerged from these fluctuations, new regulations were introduced to the banking sector. This study investigates the long-term relationship between return on assets, macroeconomic performance and financial indicators of the banking sector. The annual balance sheet data obtained from the Turkish Banking Association and the annual data of TURKSTAT over the period 1990-2017 are used in this study. The results indicates that there is a long-term cointegration relationship between banks' return on assets and macroeconomic performance and sectoral financial indicators indices. The results show that while there is no causal relationship between macroeconomic performance indicators and sectoral financial indicators, there is a two-way Granger causality relationship among banking profitability and sectoral financial indicators. However, the results indicate that there exists a one-way Granger causality relationship running from the banking sector profitability to macroeconomic performance index.

Keywords:

Turkish Banking Sector, Macroeconomic Performance İndex, Banking Sector Financial Index, VAR Cointegration,

PDF

___

Acaravcı, Songül K. ve Ahmet Ertuğrul Çalım (2013). Turkish Banking Sector’s Profitability Factors. International Journal of Economics and Financial Issues, Vol. 3, No. 1: 27-41.
Ahmad, R, Eric H. Y. Koh, and Shahrin Saaid Shaharuddin (2016). Determinants of bank profitability: A comparativestudy of East Asia and Latin America. International Journal of Banking, Accounting and Finance, 7: 34–51
Boğa, S. (2019). İktisadi Krizlerin Kuramsal ve Kavramsal Çerçevesi. G. Çiğdem (Ed.), Multidisipliner Yaklaşımla İktisadi Kriz Olgusu içinde. 3-22 i. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
Arabacı, H. (2018), Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Gelişimi (2000-2016). Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, Yıl: 2018: 25-42
Cömert, Z. (2015). Temel Bileşenler Analizine Genel Bir Bakış, zafercomert.com (10.04.2019).
Çelik, T. (2013). 2000’li Yıllarda Türk Bankacılık Sektörü. Prof. Dr. Cihan Dura’ya Armağan: 2000’li Yıllarda Türkiye Ekonomisi, Ed: Prof. Dr. Hayriye Atik, Nobel Yayınevi, Ankara.
Çelik, T. ve Levent Citak (2016). Banking Competition, Financial Liberalization and Economic Growth: Evidence from Turkish Economy during the 1990-2014 Period. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(4):1750- 1755.
Demirgüç-Kunt, A. and Harry Huizinga (1999) Determinants Of Commercial Bank İnterest Margins Andprofitability: Some international evidence. The World Bank Economic Review13: 379–408.
Demirgüç-Kunt, A., and Vojislav Maksimovic (1998) Law, finance, and firm growth. The Journal of Finance, 53:2107–2137.
Dickey, D. and Wayne .A. Fuller (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74: 427–431.
Enders, W. (2014). Applied Econometric Time Series, 4th Edition ISBN: 978-1-118- 80856-6, November 2014, Wiley Pub.
Fatma G. ve Hayati Aksu (2011). Mevduat Bankacılığında Kârlılık ve Makroekonomik Değişkenler İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı.
Goddard, J. Phil Molyneux, and John O. Wilson (2004). The profitability of European banks: A Cross-Sectionaland Dynamic Panel Analysis. The Manchester School,72: 363–81
Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37 (3): 424–438.
Hasan E. (2007). Bankalarda Net Faiz Marjının Belirleyicileri: Risk Duyarlılığı ve Politika Önerileri, uzmanlık tezi, TCMB, Ankara.
Johansen, S. (1995). Likelihood-based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models. Oxford University Press.
Klara, G. (2018). Macroeconomic Determinants of Bank Profitability: Evidence from Georgia, Ecoforum, Vol 7, No 3:4-17.
Molyneux, P., and John Thornton (1992). Determinants of European bank profitability: A note. Journal of Banking & Finance, 16: 1173–1187.
OECD (1987), Economic Outlook, 41 (Paris: OECD).
Rami O. and Mohammed Adeinat (2017). Determinants of Net Interest Margin: An Analytical Study on the Commercial Banks Operating in Jordan (2005-2015), International Journal of Economics and Financial Issues, 7(4): 515-525.
Mehmet S. Topak ve Nimet H. Talu (2017). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profitability: Evidence from Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(2), 574-584.
TBB (1993), Bankalarımız 1992, TBB Yayınları, No: 171, Ankara.
TBB (1995), Bankalarımız 1994, TBB Yayınları, No: 194, Ankara.
TBB (2001), Bankalarımız 2000, TBB Yayınları, No: 223, Ankara.
TBB (2017), Türkiye’de Bankacılık Sistemi:1959-2017, TBB Yayınları, İstanbul.
Tunay, K. B. ve A. Murat Silpar (2006). Türk Ticari Bankacılık Sektöründe Kârlılığa Dayalı Performans Analizi-I. Araştırma Tebliğleri Serisi, İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.