OKUL SOSYAL HİZMETİ BAĞLAMINDA İLKOKUL ORTAOKUL VE LİSE ÖĞRENCİLERİNİN DEVAMSIZLIK PROBLEMLERİ

Tüm dünyada eğitim sisteminin en önemli problemlerinden bir tanesi devamsızlık ve tekrar eden özürsüz devamsızlıkla ortaya çıkan okul terkidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı Türkiye’de ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin devamsızlık nedenlerini ortaya çıkartmak ve çözüm önerileri sunmaktır. Araştırma Sakarya’da 6 farklı okulda 7 okul idarecisi (2 okul müdürü ve 5 müdür yardımcısı) ile gerçekleştirilmiştir. Devamsızlık hem bir neden hem de bir sonuç olarak farklı faktörlerden kaynaklandığından araştırmaya en uygun desen olarak nitel araştırma deseni seçilmiştir. Katılımcılara 4 bölümden oluşan derinlemesine görüşme formu uygulanmıştır. Araştırma sürecinden elde edilen veriler nitel analize tabi tutulmuş ve 4 temaya ayrılmıştır. Daha sonra her temanın ayrı ayrı kodları oluşturulmuştur. Devamsızlık, eğitimin farklı kademelerinde, farklı nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Devamsızlık oranlarının artmasındaki en önemli nedenlerden bir tanesi öğrenci velisinin yaşadığı ekonomik problemler olduğu sonucu bulunmuştur. Ailenin eğitim seviyesi ile devamsızlık arasında önemli bir bağlantı olduğu, eğitim seviyesi düştükçe öğrencinin okul devamsızlığı yapma ihtimalinin arttığı sonucu bulunmuştur. Parçalanmış ailede yaşayan öğrenciler, sığınmacı öğrenciler ve eğitim başarısı düşük olan öğrenciler daha fazla okul devamsızlığı yapmaktadır. Aynı zamanda fiziksel ya da zihinsel engeli bulunan öğrenciler ve eğitim başarısı düşük olan öğrenciler (özellikle 9. Sınıf) daha çok devamsızlık yapmaktadır. Cinsiyet ile okul devamsızlığı arasında bir ilişki bulunamamıştır. Okul devamsızlığı öğrencilerin eğitim başarısını düşürmektedir. Okulda görülen devamsızlık problemi sadece öğrenci dikkate alınarak çözülemez. Çünkü devamsızlığın nedenleri çok boyutlu ve karmaşık yapıdadır. Okul ortamında devamsızlık probleminin ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesi için ekolojik teorik bakış açısı doğrultusunda öğrenci merkezli müdahaleler gerçekleştirmesi için okul sosyal hizmet uzmanına gereksinim vardır.

Anahtar Kelimeler:

Devamsızlık, Devamsızlık Faktörleri, Okul Sosyal Hizmeti

ABSENTEEISM PROBLEMS OF PRIMARY, SECONDARY AND HIGH SCHOOL STUDENTS IN THE CONTEXT OF SCHOOL SOCIAL SERVICE

One of the most important problems of the education system all over the world is absenteeism and dropping out of school due to absenteeism. In this context, the purpose of the research is to reveal the reasons for absenteeism of primary, secondary and high school students in Turkey and to propose solutions. The research was conducted in Sakarya in 6 different schools with 7 school administrators (2 principals and 5 assistant principals). Because absenteeism both as a cause and as a result is caused by different factors, qualitative research design was chosen as the most suitable design for the research. An in-depth interview form consisting of 4 chapters was applied to the participants. The data obtained from the research were subjected to qualitative analysis and divided into four themes. Subsequently, separate codes were created for each theme. Absenteeism emerges due to different reasons at different stages of education. It was found that one of the most important reasons for the increase in absenteeism rates is the economic problems experienced by the student and his / her family. There was also found a significant connection between the education level of the family and absenteeism, and the lower the level of education was, the more likely it was that the student would be absent from school. Students in fragmented families, asylum-seeker students, and students with poor educational achievement are more frequently absent from school. In addition, students with physical or mental disabilities and those with low educational achievement (especially 9th graders) are more frequently absent from their schools. There was no relationship between gender and absenteeism from school. Absenteeism decreases the educational achievement of students. The problem of absenteeism in schools cannot be solved by only considering students. For, the causes of absenteeism are multidimensional and complex. To eliminate or minimize the absenteeism problem in schools, school social workers are needed to carry out student-centered interventions in the direction of ecological theoretical perspectives.

Keywords:

Absenteeism, Absenteeism Factors, School Social Service,

PDF

___

Adey. İlköğretim Okulları İçin Aşamalı Devamsızlık Yönetimi Uygulama Kılavuzu (2011). Kılavuz Hazırlama Ekibi: Kültegin Ögel, Gülşah Karadayı, MEB İlköğretim Genel Müdürlüğü. Ankara.
Aküzüm, C. Yavaş, T. Tan, Ç. ve Uçar, B. (2015). İlköğretim Kurumu Öğrencilerinin Devamsızlık ve Okul Terki Nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2015, 8/2, s.167-192.
Altınkurt, Y. (2008). Öğrenci Devamsızlıklarının Nedenleri ve Devamsızlığın Akademik Başarıya Olan Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:20, s.129-142.
Altun, B. ve Sarpkaya, R. (2017). Eğitim Yönetiminde Politik Modeller. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Aralık 2017, 8(2), s.1-12.
Bourdieu, P. (2016). Akademik Aklın Eleştirisi Pascalca Düşünme Çabaları (Çev. P. Burcu Yalım). İstanbul: Metis Yayınları
Bye, L. Alvarez, M. E. Haynes, J.ve Sweigart, C. E. (2010). Truancy Prevention And Intervention A Practical Guide. Oxford New York: Oxford Workshop Series.
Creswell, J. W. (2015). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (Çev. Mehmet Aydın, Ahmet Bacanak). Ankara: Siyasal Kitabevi
Dağ, A. (2016). 20-60-20 Okul Değişim Kuramı: Adapazarı Örneği. Çekmece İzü Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:8-9 s.241-269.
Dağ, A. (2017). Okul Sosyal Hizmeti. İstanbul: Açılım Kitap
Dağ, A. (2018). Akran Gruplarında Dışlanma. İstanbul: Kitabi Yayınları
Dupper, R. D. (2013). Okul Sosyal Hizmeti Etkin Uygulamalar İçin Beceri ve Müdahaleler (Çev. ve yayına hazırlayan: Yasemin Özkan & Elif Gökçearslan-Çiftçi). İstanbul: Kapital Yayınları.
Eastman, G. Cooney, M. S. O’Connor, C. ve Small, A. S. (2007). Finding effective solutions to truancy. What Works, Wisconsin – Research to Practice Series, İssue:5, July 2007, p.2-15.
Eğitime Bakış 2016 İzleme ve Değerlendirme Raporu. (2016). Eğitim-Bir-Sen Yayınları: 68. Ankara.
Ereş, F. (2014). Lise Öğrencilerinin Okuldan Kaçma Nedenlerinin Değerlendirilmesi. Gefad / Gujgef, 34(3), s.321-336
Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş (Çev. Ed. Ali Ersoy, Pelin Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık
Gökyer, N. (2012). Ortaöğretim Okullarındaki Devamsızlık Nedenlerine İlişkin Öğrenci Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:20, No:3, s.913-938
Hoşgörür, V. ve Polat, M. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Okula Devamsızlık Nedenleri (Söke İlçesi Örneği). MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, s.25-42.
http://www.lee.k12.ga.us/pdf/Frequently%20Asked%20Questions.pdf’ 03.11.2017
Illıch, I. (2015). Okulsuz Toplum (Çev. Mehmet Özay). İstanbul: Şule Yayınları
Kearney, C. A. (2016). Managing School Absenteeism at Multiple Tiers An Evidence-Based and Practical Guide for Professionals. Published in the United States of America by Oxford University Press 198 Madison Avenue, New York, NY 10016, United States of America.
Mumyakmaz, H. (2014). Dr. Adnan Adıvar’da Bilim, Metodoloji ve İlim Zihniyeti. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2014, Sayı: 11 s.127‐138
Neuman, W. L. (2006). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (Çev. Sedef Özge). Ankara: Yayın Odası
Önder, E. (2017). Ortaöğretimde Öğrenci Devamsızlığı Buna Dönük Okul Uygulamaları ve Önerilen Politikalar. Eğitim ve Bilim, Cilt:42, Sayı:190 s.361-378
Özbesler, C. ve Duyan, V. (2009). Okul Ortamlarında Sosyal Hizmet. Eğitim ve Bilim, Cilt 34, Sayı 154, s.17-25.
Reid, K. (1999). Truancy and Schools. London Newyork: This edition published in the Taylor & Francis e-Library, 2003.
Rivers, B. (2010). Truancy: Causes, Effects, and Solutions. Web: http://fisherpub.sjfc.edu/ cgi/viewcontent.cgi?article=1106&context=education_ETD_masters Erişim tarihi: 11.11.2017.
Sheafor, W. B. ve Horejsi, J. C. (2015). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler (Çev. Onur Uraz, eserin orijinali 2012’de yayınlanmıştır). Ankara: Nika Yayınları
Tezcan, M. (2005). Sosyolojik Kuramlarda Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık
Zastrow, C. (2014). Sosyal Hizmete Giriş (Edit. Durdu Baran Çiftçi). Ankara: Nika Yayınevi.