KAMU YÖNETİMİNDE LİYAKAT DIŞI UYGULAMALAR: KAMU ETİĞİ KURAMLARINA GÖRE BİR DEĞERLENDİRME

Öz Kamu yönetiminde yağma sistemi dâhil liyakat dışı uygulamaların yanlış ve etik dışı, liyakat sisteminin ise etik, doğru ve adil bir personel rejimi olarak değerlendirilmesi yaygın olarak kabul gören bir ilkedir. Bu çalışmada bu yaygın kabulün kamu etiği açısından bir analizinin yapılması amaçlanmıştır. Bunun için yağma sistemi ve liyakat dışı diğer uygulama tipleri bu konudaki terimler karmaşası da analiz edilerek açıklanmış ve bu terimler tekrar sınıflandırılmıştır. Daha sonra kayırmacılık, yağma sistemi ve liyakatin kamu etiği ana akım kuramlarında nasıl ele alındığı karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. ASPA Kodunda liyakat ilkelerinin öne çıktığı, bürokratik etik yaklaşımında ise kayırmacılığın en düşük etik nokta olarak ele alındığı görülmüştür. Ayrıca “iyi nedenler etiği” ve “kamu profesyoneli etiği” gibi çağdaş yaklaşımlarda da liyakat ilkesinin koşullu veya koşulsuz savunulduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda göreceliği ve değişkenliği savunan etik kuramlarının kayırmacılık ve yağma sistemini doğrudan etik dışı olarak yaftalama konusunda temkinli olduğu anlaşılmıştır. Bununla birlikte küreselleşme ve standartlaştırma yolunda olan kamu etiğinin normatif yapısının liyakati tek etik doğru olarak kodladığı nihai sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kamu Etiği, Kayırmacılık, Kayırmacılık Türleri, Yağma sistemi

PDF

___

ASPA, (2019) ASPA Code of Ethics. Erişim Tarihi: 01.02.2019. http://www.aspanet.org /public/ASPA/Resources/Code_of_Ethics

Aykaç, B. (1990). “Personel Yönetiminde Yeterlik İlkesi”, Amme İdaresi Dergisi, c.24, S. 4, ss. 91-109.

Balanuye, Ç. (2001)“ Etik Ne Anlatır? ya da Ortak Anlatımızın Etiği Nedir?”.Virgül, 42, Haz.- Ağ. ss. 26-27.

Barut, B. (2015). ”İşyerinde İrrasyonel Davranışlar: “Nepotizm, Favorizm, Kronizm” Algısı Üzerine Nitel Araştırma”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 20, ss. 382-394.

Becker, G. S. (1983). “A Theory of Competition Among Pressure Groups for Political Influence”. Quarterly Journal of Economics, v. 98, n.3, ss.371-400.

Bowman, J. S. (2000). “From Codes of Conduct to Codes of Ethics.The ASPA Case”, Handbook of Administrative Ethics, Terry, L. Cooper (ed.), ss. 335-354. 2nd. Edition, New York: Marcel Dekker.

Bowman, J. S. (1998). “The Professional Edge”, The Ethics Edge. E. Berman, J. West, S. Bonczek (eds), ss.159-163. Washington: DC: International City/County Management Association.

Canman, D. (1995). Çağdaş Personel Yönetimi. Ankara: TODAİE Yayınları.

Cutting, R.F. (1900) “Public Ownership and the Social Conscience", Municipal Affairs, March, iv,3-12. (1900), İçinde: Waldo, D. (1948). The Administrative State. A Study Of The Political Theory of American Public Administration, New York:The Ronald Press Company. s. 25. Dunn, C.W. , Martin W. Slann (1994). American Government. A Comparatative Approach. New York: Harper Collins College Publishers.

Eaton, D. B.(1880). Civil Service In Geeat Britain. A History of Abuses and Reforms and Their Bearing Upon American Politics. New York:Harper & Brothers. Erişim Tarihi: 03.02.2019. http://archive.org/details/civilserviceing02eatogoog

Freeman, C. (2010) Mısır, Yunan ve Roma. Antik Akdeniz Uygarlıkları, Ankara: Dost Kitabevi.

Güran, S. (1980). Memur Hukukunda Kayırma ve Liyakat Sistemleri, İstanbul: Fakülteler Matbaası.

Makrydemetres, A. (2002). “Dealing with Ethical Dilemmas in Public Administration: the 'ALIR' Imperatives of Ethical Reasoning”. International Review of Administrative Sciences, V. 68, June, n. 2, ss. 251-266.

Marshall, M.K. (1977). “Will The Victor Be Denied The Spoils? The Constitutional Challanges To Patronaj Dismissals”, Hastings Constitutional Law Quarterly, v.4, ss.165-185.

Nadler, J., M. Schulman (2012). Favoritsm, Cronyism and Nepotism. Erişim Tarihi: 04.05.2019. http://www.scu.edu/ethics/practicingfocusareas/ government_ethics/introduction/cronyism.html#

Özkanan, A. ve R. Erdem (2014). “Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Yıl:2, Sayı:20, ss. 179-206.

Özlem, D. (2010). Etik: Ahlak Felsefesi. 2. Baskı. Ankara: Say Yayınları.

Öztekin, A. (1998). Türk Kamu Yönetiminde Personel Sorunları ve Çözüm Önerileri, Ankara: DPB Yayın No: 275. PBS, The Roman Empire in The First Century. Social Order. Erişim Tarihi: 01.02.2019. http://www.pbs.org/empires/romans/empire/ order.html

Remini, R.V. (1989). The Jacksonian Era, 2nd Ed. Wheeling: Harlan Davidson Inc.

Roberts, R. (2001) “Federal Ethics Management and Public Trust ”, Handbook of Administrative Ethics, Terry, L. Cooper (ed.), ss.367-386, 2nd. Edition, New York: Marcel Dekker.

Roosevelt, T. (2019). American Government: Acomparative Approach, The Merit System versus Patronaj System, Erişim Tarihi:10.05.2019. www.theodore-roosevelt.com

Rosenbloom, D. (2008). “The Politics-Administration Dichtomy in U.S. Historical Context”, Public Administration Review, v.1, January February, ss.57-60.

Sayan, İ. Ö. (2010) “Yolsuzluk ve Kamu Etiği”, Prof. Dr. Kurthan Fişek İçin Yönetim Üzerine, İpek Özkal Sayan (ed.), ss. 143-168, Ankara: SBF Yayın No:600.

Stahl, O. G. (1962). Public Personnel Administration. New York: Harper and Row. Cohen, S. ve Eimicke W.B. (1998) “Trends In 20th Century United States Government Ethics”, Erişim Tarihi:03.05.2019, http://www.columbia.edu/~sc32/documents/ethiclsur1.pdf

Stewart, D.W. (1991). “Theoretical Foundations of Ethics in Public Administration: Approaches to Understanding Moral Action”, Administration and Society, N.23. ss: 357-373.

TDK (2019). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Tarihi: 05.05.2019. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts& arama=gts&guid= TDK.GTS.4fbccf7e7b2a20.88470548

Tortop, N. vd. (2006). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.

Tortop, N. (1992). Personel Yönetimi, Ankara: DİE Matbaası.

Van Mart, M. ve Denhardt K.G. (2001), “Organizational Structure. A Reflection of Society's Values and a Context for Individual Ethics”, Handbook of Administrative Ethics, Terry, L. Cooper (ed.), ss.227-242. 2nd. Edition, New York: Marcel Dekker.