Yüksel BAYRAKTAR, Ayfer ÖZYILMAZ, Metin TOPRAK

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE GELİR EŞİTSİZLİĞİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE DENEYİMİ

Öz Küreselleşme ile hızla artan doğrudan yabancı yatırımlar (DYY), bir yandan teknolojik gelişmeye ve uluslararası piyasalar ile entegrasyona olanak sağlarken, diğer yandan büyüme, istihdam ve gelir eşitsizliği gibi birçok makroekonomik değişkeni farklı çerçevelerden etkilemektedir. DYY, işgücü piyasaları yoluyla gelir eşitsizliğinde belirleyici olmaktadır. Özellikle teknoloji yoğun sektörlerde yoğunlaşan DYY, artan nitelikli işgücü ihtiyacı ile ücret eşitsizliklerine yol açmakta böylece var olan gelir eşitsizliklerini derinleştirebilmektedir. Ancak kimi durumlarda, işgücü ile işveren arasındaki kar ve ücret farkını azaltarak alt ve orta gelir düzeyine sahip haneler ile yüksek gelirli haneler arasındaki gelir eşitsizliklerini azaltabilmektedir. Bu çerçeveden değerlendirildiğinde, DYY’nin nihai etkisi birçok parametreye bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bu kapsamda, çalışmada 1974-2015 döneminde Türkiye’ye gelen DYY’nin gelir eşitsizliğine olan etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bağımlı değişken olarak Gini endeksinin; bağımsız değişken olarak DYY’nin yanı sıra kamu harcamaları, enflasyon ve ticari açıklık değişkenlerinin de yer aldığı ARDL sınır testi kullanılarak elde edilen analiz bulgularına göre, DYY uzun dönemde gelir eşitsizliğini artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Gelir Eşitsizliği, Ücret Eşitsizliği, ARDL

PDF

___

Alderson, A. and Nielsen, F. (1999). “Income Inequality, Development, and Dependence: A Reconsideration”. American Sociological Review. 64(4), 606-631.

Anwar, S. and Nguyen, L. P. (2011). “Foreign Direct Investment and Export Spillovers: Evidence from Vietnam”. International Business Review. 20(2), 177-193.

Barış, S. ve Karanfil, N. (2017). “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Gelir Eşitsizliğini Artırır mı? Türkiye Ekonomisinden Ampirik Bir Kanıt”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 8(15), 101-128.

Basu, P. and Guariglia A. (2007). “Foreign Direct Investment, Inequality, and Growth”. Journal of Macroeconomics. 29(4), ss.824-839.

Bhandari, B. (2007). “Effect of Inward Foreign Direct investment on Income Inequality in Transition Countries”. Journal of Economic Integration. 22(4), ss.888-928.

Bhandari, B., (2006). Essays on Foreign Direct Investment and Income Inequality, and Cross-price Effects in the U.S. Trade Balance. University of Oregon.

Choi, C. (2006). “Does foreign Direct Investment Affect Domestic Income Inequality?”. Applied Economics Letters. 13(12), 811-814.

Dağdemir, Ö.(2008). “Küreselleşmenin Gelişmekte olan Ülkelerde Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkileri”. İktisat İşletme ve Finans. 23(265), 114-129.

Deardorff, A. and Stern, R. (1994). The Stolper-Samuelson Theorem: A Golden Jubilee. University of Michigan Press.

Dumlu, U. ve Aydin, O. (2008). “Ekonometrik Modellerle Türkiye için 2006 Yılı Gini Katsayısı Tahmini”. Ege Academic Review. 8(1), 373-393.

Durgan, S. (2016). Türkiye'nin Doğrudan Yabancı Yatırım Potansiyelinin Çekim Modeli Kullanılarak Belirlenmesi. Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi. Yayın No: 2954.

Ernst, C. (2005), “The FDI Employment link in a Globalising World: The Case of Argentina, Brasil and Mexico”. Employment Strategy Papers. No: 2005/17.

Feenstra, R.C and G.H. Hanson (1995), “Foreign Direct Investment and Relative Wages: Evidence from Mexico’s Maquiladoras”. NBER Working Paper. No: 5122.

Franco, C.,and Gerussi, E. (2013). “Trade, Foreign Direct Investments (FDI) and Income Inequality: Empirical Evidence from Transition Countries”. The Journal of International Trade and Economic Development. 22(8), ss.1131-1160.

Georgantopoulos, G. A. and Tsamis, D. A. (2011), “The Impact of Globalization on Income Distribution: The Case of Hungary”. Research Journal of International Studies. 21(2011), ss.17-25.

Gopinath, M., Chen, W., 2003. Foreign Direct Investment and Wages: a Cross-country Analysis”. The Journal of International Trade and Economic Development. 12(3), ss.285-309.

Herzer, D., Hühne, P. and Nunnenkamp, P. (2012). “FDI and Income Inequality - Evidence from Latin American Economies”. Kiel Working Papers. No. 1791.

IMF (2009). Balance of Payments and International Investment Position: Manual. Sixth Edition.

Jensen, N. M., and Rosas, G. (2007). “Foreign Direct Investment and Income Inequality in Mexico, 1990-2000”. International Organization. 61(3), 467-487.

Kanberoğlu, Z. ve Arvas, M. A. (2014). “Doğrudan Yabancı Yatırımların Gelir Eşitsizliği Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”. UHBAB. 3(7), 15-28

Kuznets, S., (1955). Economic Growth and Income Inequality”. American Economic Review. 45(1), 1-28.

Lessmann, C. (2013). “Foreign Direct Investment and Regional Inequality: A panel Data Analysis”. China Economic Review. 24(2013), 129-149.

Lipsey, R. and Sjoholm, F., (2001). “Foreign Direct Investment and Wages in Indonesian Manufacturing”. NBER Working Paper. No: 8299.

Liu, X. M., Wang, C. G., Wei, Y.Q. (2001). “Causal Links Between Foreign Direct Investment and Trade in China”. China Economic Review. 12(2-3), 190-202.

Mihaylova, S. (2015). “Foreign Direct Investment and Income Inequality in Central and Eastern Europe”. Theoretical and Applied Economics. 22(2), 23-42.

Milanovic, B. (2002). “True World Income Distribution, 1988 and 1993: First Calculation Based on Household Surveys Alone”. The Economic Journal. 112, ss.51-92.

Mohan R.(2007), “A Panel Data Analysis of FDI, Trade Openness and Liberalization an Economic Growth of the ASEAN-5”. The Emprical Economics Letters. 6(1), 2007, 35-44.

Narayan, P., and Narayan, S. (2004). “Estimating Income and Price Elasticities of Imports for Fiji in a Cointegration Framework”. Economic Modelling. 22(3), 423-438.

Nunnenkamp, P., Schweickert, R. and Wiebelt, M.(2006). “Distributional Effects of FDI: How the Interaction of FDI and Economic Policy Affects Poor Households in Bolivia”. Kiel Institute for the World Economy Working Paper. No. 128.

OECD (2019). FDI in Figures. Erişim Tarihi: 15.11.2019. http://www.oecd.org/investment/FDI-in-Figures-April-2019.pdf

Ongan, T. H. (2004). “Gelir Eşitsizliği, Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ters U Eğrisi”. İktisat Fakültesi Mecmuası. 54 (1): 153-65.

Reuveny, R., and Quan L. (2003). “Economic Openness, Democracy, and Income Inequality: An Empirical Analysis”. Comparative Political Studies. 36(5), 575-601.

Sylwester, K. (2005). “Foreign Direct Investment, Growth and Income Inequality in Less Developed Countries”. International Review of Applied Economics. 19(3), 289-300.

Szkorupova, Z. (2014) “A Causal Relationship Between Foreign Direct Investment, Economic Growth and Export for Slovakia”. Procedia Economics and Finance. 15, ss.123- 128.

Te Velde, D. W. (2003). “Foreign Direct Investment and Income Inequality in Latin America: Experiences and Policy Implications”. Working Paper. No: 04/03.

Tian, X., Wang, B. and Dayanandan, A. (2008). “The Impact of Economic Globalization on Income Distribution: Empirical Evidence in China”. Economics Bulletin. 4(35), 1-8.

Trinh, N. H. (2016). “The Effect of Foreign Direct Investment on Income Inequality in Vietnam”. International Journal of Economics, Commerce and Management. 4(12), ss.158-173.

Ucal, M., Bilgin, M. H. and Haug, A. A., (2016). “Income inequality and FDI: Evidence with Turkish Data”. Applied Economics. 48(11), 1030-1045.

UNCTAD (1994). World Investment Report. United Nations Conference on Trade and Development Publications.

Üzar, U. (2018). “Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Gelir Eşitsizliği: Teori, Tartışma ve Analiz”. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi. 8(2), ss.199-222.

Vergil, H. ve Ayaş, N. (2009). “Doğrudan Yabancı Yatırımların İstihdam Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği”. İktisat İşletme ve Finans. 24(275), ss.89-114.

Wei, K., Yao, S., and Liu, A. (2009). “Foreign Direct Investment and Regional Inequality in China”. Review of Development Economics. 13(4), ss.778-791.

Wu, J-Y and Hsu, C-C. (2012). “Foreign Direct Investment and Income Inequality: Does the Relationship Vary with Absorptive Capacity?”. Economic Modelling. 29(6), 2183-2189.

Yalman, İ. Noyanand Koşaroğlu, Ş. M. (2017). “Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Üzerindeki Etkisi”. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi. 1(2), ss.191-205.

Zhang, X. and Zhang, K.(2003). “How Does Globalization Affect Regional Inequality Within a Developing Country? Evidence from China”. Journal of Development Studies. 39(4), ss.47-67.