DARÜLFÜNUN GREVİ

30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, bağımsızlığa uymayan, Osmanlı Devleti’nin etki alanını kısıtlayan, İngiltere’nin Osmanlı Devleti üzerindeki planlarını uygulamaya başladığı bir anlaşmaydı. Bu anlaşmayla Türk Milleti bağımsızlığını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu karanlık dönemde lise ve üniversite hocaları, aydınlık günlerin geleceği konusunda öğrencilerine ümit vermişlerdir. Ancak az da olsa Anadolu’da başlayan Milli Mücadele hareketine karşı olan hocalar da vardı. Bu makalede,  üniversitede hocalık yapmış, ancak işgal kuvvetlerine ve Osmanlı Hükümeti’ne yaranmak için Milli Mücadele aleyhinde faaliyetlerde bulunmuş beş hocaya karşı, milli hislerle dolu üniversite öğrencilerinin grevi ve bu grevin sonuçları anlatılmıştır. Makalede, bu konu ile ilgili tarihi yazılı kaynaklardan yararlanılmıştır.

OTTOMAN UNIVERSITY STRIKE

The Armistice of Moudros signed on 30 October 1918 was an agreement which was contrary to liberty, limited the domain of Ottoman Empire, and gave an opportunity for the United Kingdom to apply the plans on the Ottoman Empire. With this agreement, Turkish Nation faced with a threat to lose its liberty. In this dark period, teachers and academicians in high schools and universities gave hope to students that promising days will come. However, there were teachers who were against movement of National Struggle which started in the Anatolia. In this essay, strike of university students who were filled with national feelings against five teachers in the university who took contrary actions against National Struggle to ingratiate themselves to occupation forces and Ottoman Empire, and results of this strike are handled. In the essay, related historical resources are taken as reference.

___

Akçiçek E.; Çakmak F. (Editörler), (Ekim 2015) , Vatan ve Sıhhat, “Tıbbiyenin Yurtseverliği. Bulaşıcı Hastalıkları Önleme Derneği Yayınları BUHASDER, İzmir.

Bolay, S.H.,(2011), “Çağdaş Üniversitede Neler Önem Kazanmaktadır?”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, C:1, S:3, Sf:105-112, Zonguldak. Gürkan, K.İ., (Ağustos 1999), “Darülfünun Grevi, Milli Mücadele Günlerinde İstanbul Üniversitesi Talebesinin Galeyanı”, Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı:8, S.9-54, İstanbul.

Gürkan K.İ., (1971), Darülfünun Grevi, Harman Yayınları, İstanbul. Kazancıgil, A.,(1999), “Mondros Mütarekesi’nden Büyük Millet Meclisi Kuruluncaya Kadar Geçen Sürede İstanbul Üniversitesi (1918-1920)”, Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı:8, S.57, İstanbul.

Polat H.A.,(Bahar 2010), “Mondros Mütarekesi’ni Müteakip İşgallere Karşı Marmara Ahalisinin Tepkisi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol 3/11 (Bahar 2010), S.483.

Saraçoğlu A.C.,(2007), Torlakyan Davası: Behbud Han Cevanşir’in Katli (Çev., Azad Ağayev), Bakü.

Sarıhan Z., (2004), Kurtuluş Savaşı Gençliği, Kaynak Yayınları, İstanbul.

Sarıhan, Z., (1996), Kurtuluş Savaşı Günlüğü 4- Sakarya Savaşı’ndan Lozan’ın Açılışına(23 Ağustos 1921-20 Kasım 1922), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.

Soydan A., (1999), “ Darülfünun’dan Günümüze Üniversitede Tasfiyeler”, Toplum ve Hekim, Cilt:14 , Sayı:4, Sayfa:269-276.

Şensoy T., (1998), Atatürk Dönemi Öğrenci Olayları (1918-1938), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, S:112-113, Malatya.

İNTERNET KAYNAKLARI

http://www.cihanharbi.com (Darülfünun’un Cihan Harbi Yılları).

http://www.filozof.net/Turkce/edebiyat/edebi-sahsiyetler-kisilikler-biyografileri/13538-huseyin-danis-pedram-kimdir-hayati-eserleri-hakkinda-bilgi.html?showall=1

https://www.turkedebiyati.org/cenap_sehabettin.html

Çubukçu İ.A., Şair Rıza Tevfik Bölükbaşı ve Felsefi Düşüncesi, dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/775/9903.pdf Ekinci E.B., http://osmanlilar.gen.tr/Yazilar/ali-kemal-in-acikli-sonu.html

Siler A., http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-31/darulfununun-kurtulus-savasi-ve-inkilaplara-bakisi.

GAZETELER

Hakimiyeti-i Milliye, 3 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 31 Mart 1922 İkdam Gazetesi, 6 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 9 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 10 Nisan 1922 İkdam Gazetesi 11 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 29 Haziran 1922 İkdam Gazetesi, 5 Temmuz 1922 İleri Gazetesi, 17 Nisan 1922 İleri Gazetesi, 19 Nisan 1922 İleri Gazetesi, 25 Nisan 1922 Peyami Sabah Gazetesi, 29 Mart 1922 Peyami Sabah Gazetesi 10 Nisan 1922 Peyami Sabah Gazetesi, 25 Ağustos 1922 Tercümanı Hakikat, 13 Ağustos 1922 Tercümanı Hakikat, 17 Ağustos 1922 Vakit Gazetesi, 2 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 4 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 5 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 15 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 18 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 25 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 18 Mayıs 1922 Vakit Gazetesi, 22 Mayıs 1922 Vakit Gazetesi, 20 Ağustos 1922