1980 ÖNCESİ VE 2000 SONRASI TÜRK SİNEMASINDA AİLENİN TEMSİLİ

Öz Türk Sineması’nda aile, tıpkı toplumun hâkim değerlerinde olduğu gibi kutsiyet atfedilen bir kurum olarak temsil edilegelmiştir. Aile, ev dışı yaşamda her türlü krize, soruna karşı sığınak ve bireylerin huzur bulduğu korunaklı bir alandır. Ancak söz konusu aile kurumunun 2000’li yılların başlarından itibaren yayınlanan sinema filmlerde de kökten sarsılmaya başlandığı gözlemlenmektedir. Bu kurum, artık korunaklı bir alan olmaktan öte, pek çok travmanın, kuşaklararası çatışmanın ve kirli sırların saklandığı, mahremiyetin deşifre edilmesinin meşrulaştığı bir kurum şeklinde yansıtılmıştır. Ancak geleneksel ve modern aile temsillerinin 1980 öncesi ve 2000 sonrası Yeşilçam yapımı filmlerde bir paradoksallığın varlığından söz etmek mümkün görünmektedir. Özellikle aile müessesesinin 1980 öncesi yapımlarda daha pozitif şekilde yansıtıldığının, dolayısıyla Türk sinemasında bu dönemdeki prodüksiyonlarda geleneksel aile tipi yansımasının izlerini görmek mümkündür. 1980 filmlerinde; geçim sıkıntısı, maddi imkânsızlıklar, zengin kız - fakir oğlan temalarına ağırlık verilmiştir. Tüm imkânsızlıklara rağmen aile kurumu kutsanmış, her şeye rağmen bu müessesesinin ulviliğine dair vurgular yapılmış ve buna bağlı olarak aile olmanın, birlikte yaşamanın ve zorluklarla birlikte mücadele etmenin önemi genel olarak temsil edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma Türk sinemasında aile kurumun geçmişten günümüze nasıl yansıtıldığını irdelemek üzere gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda; 1980 öncesini temsilen ‘Aile Şerefi’ ve ‘Bizim Aile’ 2000’li yıllar sonrasının temsili için ise ‘Babam ve Oğlum’, ‘Dedemin İnsanları’ adlı filmler, ailenin işlevleri–işlevsizlikleri bağlamında, Türkiye’de aileye dair yapılan alan araştırmalarının da katkısıyla içerik analizi yöntemi kullanılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan bilimsel değerlendirmeler sonucunda çalışmanın başında ileri sürülen varsayımları destekler mahiyette değer atfedilecek bulgulara ulaşılmıştır.

___

Akyüz H. (1991). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Akımları Üzerine Bir Araştırma, MEB Yayınlar, İstanbul.

Arat Y. (1998). Türkiye Modernleşme Projesi ve Kadınlar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İst.

Aslantürk Z. & Amman T. (2001). Sosyoloji, Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler, (4.Basım), Çamlıca Yayınları, İstanbul.

Cereci S. (1996). Televizyonun Sosyolojik Boyutu, Şule Yayınları, İstanbul.

Çelik C. (2002). Şehirleşme ve Din, Çizgi Kitap Evi Yayınları, Konya.

Erdoğan İ. & Alemdar K. (2005). Popüler Kültür ve İletişim, Erk Yayınları, Ankara.

Erkal M. (2006). Sosyoloji (Toplumbilimi), 13. Basım, Der Yayınları, İstanbul.

Ekinci E. (2012). “Aile Suç İşlemeye Müsait Bir Alan”, (Pelin Esmer’le Söyleşi) Radikal Gazetesi, 20 Kasım. Giray D. & Ergin C. (2006) “Çift Kariyerli Ailelerde Biretlerin Yaşadıkları İş - Aile ve Aile – İş Çatışmalarını, Kendini Kurgulama, Davranış ve Yaşam Olayları İle İlişkisi’’, Türk Psikoloji Dergisi. Güler D. & Bıkmaz F. (2007). “Popüler Kültür ve Okul: Ankara ve Bolu İllerinde İlköğretim Öğrencileri Üzerine Yapılan Bir Araştırma”, Popüler Kültür ve Çocuk, Dipnot Yayınları, Ankara.

Kağıtçıbaşı Ç. (1990). İnsan, Aile ve Kültür, Remzi Kitap Evi, İstanbul.

Kağıtçıbaşı Ç. (1995). “Aileye Yaklaşımda Bir Kurumsal Çerçeve ve Aile Değişim Modeli’’ Aile Kurultayı, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara.

Keyder Ç. (1998). “1990’larda Türkiye’de Modernleşmenin Doğrultusu”, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.

Koşar D. (2007). ‘’Yavuz Özkan Sinemasında Türk Aile Yapısı ve Değerlerinin Temsili’’ Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Önal S. (1990). Aile Sosyolojisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.

Özbey Ç. (2014). Çocuk Sorunlarına Yapıcı Çözümler, İnkılap Kitap Evi, İstanbul.

Özer O. (1991). Toplumbilim, İstanbul Cem Yayınları ve Tekin Yayınevi (1986), İstanbul.

TUİK (2012). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara.

Turgut M. (2011). “Medya Profesyonellerin ve Medyanın Aile Algısı”, Aile Yapısı Araştırması, BASGM (Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü) Yayınları, Sosyal Politikalar Çalışmaları Dergisi, Ankara.

Türker Y. (2010). ‘Çoğunlukla Türkiye’de Mutluymuş Gibi Yaşıyoruz’, Radikal Gazetesi, 30 Ekim.

Yıldız S. (2004). Televizyonlarda Yayınlanan Magazin, Eğlence ve Yarışama Türü Programların Toplumsal Kültür Üstüne Etkil