Füsun GÖKKAYA, Zümrüt GEDİK, Şeyma TUNÇAY

Özel Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerileri ile Annelerinin Empati Düzeyi ve Duygu Düzenleme Stratejileri Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın temel amacı, özel okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların sosyal problem çözme becerileri ile annelerinin empati düzeyi ve duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Çalışmanın ikincil amacı ise çocukların sosyal problem çözme beceri düzeyinin birtakım sosyodemografik özelliklere göre değişip değişmediğinin araştırılmasıdır. Çalışmaya İzmir ilinin Buca, Bornova, Urla ve Konak ilçelerinde yer alan 8 özel okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocuklar ve onların anneleri katılmıştır. Örneklemde 97 çocuk ve annesi bulunmaktadır. Veri toplama amacıyla sosyodemografik bilgi formu, Wally Sosyal Problem Çözme Testi, Empati Ölçeği ve Duygu Düzenleme Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda çocukların sosyal problem çözme beceri puanları ile annelerinin kullandıkları duygu düzenleme stratejilerinden “duyguları baskılama” ve “bilişsel yeniden değerlendirme” ve empati puanları arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Analiz sonuçlarına göre sosyal problem çözme beceri puanları çocuğun cinsiyetine, ebeveynlerinin ayrı veya birlikte oluşuna, evde büyük ebeveyn yaşayıp yaşamamasına, okula başlamadan önce bakım verenin kim olduğuna, okul öncesi eğitim kurumlarında geçirilen süreye, teknoloji kullanımına ayrılan günlük süreye, anne ve babanın öğrenim durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaşma göstermezken, kardeşin olup olmamasına göre farklılaşma göstermiştir. Kardeşi olan çocukların sosyal problem çözme beceri puanları, kardeşi olmayan çocuklara göre anlamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur. Elde edilen veriler literatür ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal problem çözme becerisi, empati, duygu düzenleme

Relationship between Social Problem-Solving Skills of Children Attending Private Preschool Education Institutions and Their Mothers’ Level of Empathy and Emotion Regulation Strategies

The main objective of this study was to examine the relationship between social problem-solving skills of children attending private preschool education institutions and their mothers’ empathy levels and emotion regulation strategies. The secondary objective of the study was to investigate differences in children’s social problem solving skills according to various socio-demographic characteristics. Children who attended 8 private preschool education institutions located in the Buca, Bornova, Urla, and Konak districts of İzmir and their mothers participated. The sample consisted of 97 children and their mothers. Data were collected using the socio-demographic information form, Wally Social Problem Solving Test, Empathy Quotient, and Emotion Regulation Questionnaire. Social problem solving was not related to mothers’ empathy level and emotion regulation strategies, namely “suppression of emotions” and “cognitive reappraisal”. Social problem solving scores did not significantly differ according to children’s gender, their parents being together or separated, having grandparents residing with the family, who the caregiver was prior to preschool, duration of preschool education, duration of daily use of technology, and parents’ educational level. Social problem solving scores showed significant differences according to whether children had siblings or not. Children with siblings had significantly lower social problem solving scores compared to children with no siblings. The findings were discussed in the light of the literature.

Keywords:

Social problem solving skills, empathy, emotion regulation,

PDF

___

Aksoy, A. B. ve Özkan, H. K. (2015). Çocukların bilişsel tempoları ile sosyal problem çözme becerilerinin bazı demografik özellikler açısından incelenmesi (Kırklareli il merkezi örneklemi). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 401-417.
Aunola, K. ve Nurmi, J. E. (2005). The role of parenting styles in children’s problem behavior. Child Development, 76(6), 1144-1159.
Baran, G. (2005). Dört-beş yaş çocuklarının sosyal davranışlarının ve aile ortamlarının incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 30(321), 9-16.
Baron-Cohen, S. ve Wheelwright, S. (2004). The empathy quotient: An investigation of adults with asperger syndrome or high functioning autism and normal sex differences. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34, 163-175.
Bascoe, S. M., Davies, P. T., Sturge-Apple, M. L. ve Cummings, E.M. (2009). Children’s representations of family relationships, peer information processing, and school adjustment. Developmental Psychology, 45(6), 1740–1751.
Bayraktar, F. (2007). Olumlu ergen gelişiminde ebeveyn/akran ilişkilerinin önemi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(3), 157-166.
Bernhardt, B. C. ve Singer, T. (2012). The neural basis of empathy. Annual Review of Neuroscience, 35, 1–23.
Bora, E. ve Baysan, L. (2009). Empati Ölçeği-Türkçe Formunun üniversite öğrencilerinde psikometrik özellikleri. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 19(1), 39-47.
Bornstein, M. H., Hahn, C. S., ve Haynes, O. M. (2010). Social competence, externalizing, and internalizing behavioral adjustment from early childhood through early adolescence: Developmental cascades. Development and Psychopathology, 22, 717-735.
Bozkurt-Yükçü, Ş. ve Demircioğlu, H. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 442-466.
Bracken, S., ve Fischel, J. (2007). Relationships between social skills, behavioral problems, and school readiness for head start children. A Research to Practice Journal for the Early Childhood Field, 10, 109- 126.
Carlson, L., Laczniak, R. N. ve Wertley, C. (2011). Parental style: The ımplications of what we know (and think we know). Journal of Advertising Research, 51(2), 427-435.
Chaplin, L. N. ve John, D. R. (2007). Growing up in a material world: Age differences in materialism in children and adolescents. Journal of Consumer Research, 34(4), 480-493.
Coleman, P. K. ve Karraker, K. H. (2000). Parenting self-efficacy among mothers of school-age children: Conceptualization, measurement and correlates. Family Relations, 49(1), 13-24.
Çimen, S. (2000). Ankara’da üniversite anaokullarına devam eden beş altı yaş çocuklarının psiko-sosyal gelişimlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Davidov, M. ve Grusec, J. E. (2006). Untangling the links of parental responsiveness to distress and warmth to child outcomes. Child Development, 77(1), 44-58.
Deniz, M. E. (2008). Erken çocukluk döneminde gelişim. Ankara: Maya Akademi Yayınları.
Dereli-İman, E. (2013). The adaptation of social problem solving scale to Turkish for 6 year-olds and the relationship between their preschool behavior problems and social problem solving skills. Educational Sciences in Theory and Practice, 13, 491- 498.
D’Zurilla, T. ve Nezu, A. (2007). Problem-solving therapy: A positive approach to clinical ıntervention. New York: Spring Publishing Co.
Edwards, E. R. ve Wupperman, P. (2016). Emotion regulation mediates effects of alexithymia and emotion differentiation onimpulsive aggressive behavior. Deviant Behavior, 38(10), 1160-1171.
Eisenberg, N. (2000). Emotion, regulation, and moral development. Annual Review of Psychology, 1, 665–697.
Eisenberg, N., Eggum, N. D. ve Di Giunta, L. (2010). Empathy-related responding: Associations with prosocial behavior, aggression, and ıntergroup relations. Social Issues and Policy Review, 4, 143–180.
Eisenberg, N., Guthrie, I. K., Cumberland, A., Murphy, B. C., Shepard, S. A., Zhou, Q. ve Carlo, G. (2002). Prosocial development in early adulthood: A longitudinal study. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 993-1006.
Eisenberg, N., VanSchyndel, S. K. ve Hofer, C. (2015). The association of maternal socialization in childhood and adolescence with adult offsprings' sympathy/caring. Developmental Psychology, 51(1), 7-16.
Gander, M. J. ve Gardiner, H.W. (1996). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: İmge Kitabevi.
Geçtan, E. (1995). Psikodinamik psikiyatri ve normal dışı davranışlar. İstanbul: Remzi Kitapevi.
George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Boston: Pearson.
Görker, I., Korkmazlar, Ü., Durukan, M., ve Aydoğdu, A. (2004). Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Klinik Psikiyatri, l7, 103-110.
Green, V. A., Cillessen, A. H., Rechis, R., Patterson, M.M., ve Hughes, J.M. (2008). Social problem solving and strategy use in young children. The Journal of Genetic Psychology, 169(1), 92-112.
Gross, J. J. (2013). Emotion regulation: Taking stock and moving forward. The Journal of Emotion, 13, 359–365.
Gross, J. J. ve John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect. relationships and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348-362.
Hoffman, M. L. (2001). Empathy and moral development: Implications for caring and justice. Cambridge: Cambridge University Press.
Hoffman, M. L. (2008). Empathy and prosocial behavior. M. Lewis, J. M. Haviland-Jones, L. F. Barrett (Ed), Handbook of Emotions içinde (ss. 440–455). New York: Guilford Publications.
Jones, J. D., Cassidy, J. ve Shaver, P. R. (2015). Parents’ self-reported attachment styles a review of links with parenting behaviors, emotions, and cognitions. Personality and Social Psychology Review, 19(1), 44–76.
Kasik, L. (2014). Development of social problem solving— A longitudinal study (2009– 2011) in a Hungarian context. European Journal of Developmental Psychology, 12(5), 142-157.
Kayılı, G. ve Arı, R. (2015). Wally Sosyal Problem Çözme Testi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 51-60.
Keltikangas-Järvinen, L. (2005). Social problem solving and the development of aggression. M. Murran ve J. McGuire (Ed), Social problem solving and offending: Evidence, evaluation, and evolution içinde (ss. 31–49). New York, NY: Wiley.
Kublay, D. (2013). Evlilik uyumu: Değer tercihleri ve öznel mutluluk açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Lockwood , P. L., Seara-Cardroso, A. ve Viding, E. (2014). Emotion regulation moderates the association between empathy and prosocial behavior. PLoS ONE, 9(5), e96555.
Neitzel, C. ve Strigh, A. D. (2004). Parenting behaviours during child problem solving: The roles of child temperament, mother education and personality, and the problem- solving context. International Journal of Behavioral Development, 28(2), 166-179.
Ogelman, H. ve Topaloğlu, Z. Ç. (2014). 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı düzeyleri ile anne-babalarının ebeveyn özyeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 241-271.
Oishi, K., Faria, A. V., Hsu, J., Tippett, D., Mori, S. ve Hillis, A. E. (2015). Critical role of the right uncinated fasciculus in emotional empathy. Annals of Neurology, 77, 68-74.
Pakaslahti, L., Karjalainen, A., ve Keltikangas-Järvinen, L. (2002). Relationships between adolescent prosocial problem-solving strategies, prosocial behaviour, and social acceptance. International Journal of Behavioral Development, 26, 137–144.
Park, H. S. ve Raile, A. N. (2010). Perspective taking and communication satisfaction in coworker dyads. Journal of Business and Psychology, 25, 569-581.
Patient, D. L. ve Skarlicki, D. P. (2010). Increasing interpersonal and informational justice when communicating negative news: The role of the manager’s empathic concern and moral development. Journal of Management, 36, 555-578.
Paulussen-Hoogeboom, M. C., Stams, G. J. J. M., Hermanns, J. M. A., Thea T.D. Peetsma T. T. D., ve van den Wittenboer, G. L. H. (2008). Parenting style as a mediator between children's negative emotionality and problematic behavior in early childhood. The Journal of Genetic Psychology, 169(3), 209-226.
Perry, D., Walder, K., Hendler, T. ve Shamay-Tsoory, S. G. (2013). The gender you are and the gender you like: Sexual preference and empathic neural responses. Brain Research, 1534, 66-75.
Petr, M. A. (1997). Nonparametrics statistics for health care research. Thousand Oaks: Sage.
Querido, J. G., Warner T. D., ve Eyberg, S. M. (2002). Parenting styles and child behavior in african american families of preschool children. Journal of Clinical Child Psychology, 31(2), 272-277.
Reniers, R. L., Corcoran, R., Drake, R., Shryane, N. M. ve Vollm, B. A. (2011). The QCAE: A questionnaire of cognitive and affective empathy. Journal of Personality Assessment, 93, 84–95.
Robinson, R., Roberts, W., Strayer, J. ve Koopman, R. (2007). Empathy and emotional responsiveness in delinquent and non-delinquent adolescents. Social Development, 16(3), 555-579.
Roopnarine, J. L., Krishnakumar, A., Metindogan A. ve Evans M. (2006). Links between parenting styles, parent–child academic interaction, parent–school interaction, and early academic skills and social behaviors in young children of English-speaking Caribbean immigrants. Early Childhood Research Quarterly, 21, 238–252.
Rueckert, L., Branch, B. ve Doan, T. (2011). Are gender differences in empathy due to differences in emotional reactivity?. Psychology & Gerontology Faculty Publications, 2(6), 574-578.
Ruppert, F. (2011). Travma, bağlanma ve aile konstellasyonları. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Seehausen, M., Kazzer, P., Bajbouj, M. ve Prehn, K. (2012). Effects of empathic paraphrasing– extrinsic emotion regulation in social conflict. Frontiers in Psychology, 3, 482.
Spinella, M. (2005). Prefrontal substrates of empathy: Psychometric evidence in a community sample. Biological Psychology, 70(3), 175-181.
Sümer, N., Gündoğdu Aktürk, E. ve Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.
Şeker, G. ve Yavuzer, Y. (2017). Ergenlerde okul tükenmişliğinin yordayıcısı olarak akademik kontrol odağı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 919-935.
Şipal, R. F., Yeğengil, C. ve Toka, N. (2012). Okul öncesi dönemde aralarında yaş farkı olan ve ikiz kardeşler arasındaki kıskançlığın karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 3(5), 55-68.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson Education.
Thompson, K. L., Leu, M. G., Drummond, K. L., Popalisk, J., Spencer, S. M. ve Lenssen P. M. (2014). Nutrition interventions to optimize pediatric wound healing: An evidence- based clinical pathway. Nutrition in Clinical Practice, 29(4), 473-482.
Tinkew-Bronte, J., Moore, K. A. ve Carrano, J. (2006). The father- child relationship, parenting styles, and adolescent risk behaviors in intact families. Journal of Family Issues, 27(6), 850-881.
Uğurlu, Z. ve Kıral, E. (2011). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinin işleyiş süreci ve kazanımlarına ilişkin görüşleri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya.
Ulaşan Özgüle, E. T. (2011). Mediating role of self-regulation between parenting. attachment. and adjustment in middle adolescence (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Weber, L. N. D., Brandenburg, O. J. ve Viezzer, A. P. (2003). A relationship between parentingstyle and children's optimism. PSICO-USF, 8, 71-79.
Yılmaz, E. (2012). 60-72 aylık çocukların duyguları anlama becerilerinin sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Yiğit, Y. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 335-347.
Yılmaz, E. ve Tepeli, K. (2013). Examination of social problem-solving skills of 60-72 months old children in terms of their emotion understanding skills. Turkey Journal of Social Researches, 172, 117-130.