İslam Bilim Tarihi Üzerine İdealist Bir Bilim İnsanı Fuat Sezgin ve Yaşamı Üzerine Bir Değerlendirme

İslam bilim tarihiyle ilgili çalışmalarını temel İslam ilimlerinin ötesine taşıyan Fuat Sezgin; astronomi, coğrafya, meteoroloji, kimya, matematik, geometri, tıp, genetik, optik ve felsefe gibi alanlarda faaliyetler gerçekleştirmiştir. İslam bilim tarihi alanındaki çalışmaları ile bilimler tarihine yeni paradigmalar kazandırmıştır. Bu durum İslam bilimler tarihiyle ilgili bilinçli ve/veya bilinçsiz bir biçimde yok sayılan hakikatlerin ortaya çıkarılmasında önemli bir rol oynamıştır. Buna karşın Batı dünyasında ortaya çıkan Rönesans fikir hareketi, İslam medeniyetinin insanlığa katkısını nerdeyse yok saymıştır. Bu bağlamda makalemizin temel yazım amacı, tüm yaşamını İslam dünyasındaki bilimsel ve teknolojik faaliyetlerin objektif bir biçimde bilinmesine adayan Fuat Sezgin’i hayatı, eserleri, şahsiyeti ve insani değerleri üzerinden tanımaktır. Bu noktada çocukluğu, gençliği, olgunluk yılları, eğitim/öğrenim hayatı ve hayatındaki dönüm noktaları tespit edilecektir. Bununla birlikte Sezgin’in İslam bilim ve teknoloji tarihi üzerine yazdığı eserler tanıtılmaya çalışılacaktır. Sezgin’in günümüze kadar yazmış olduğu eserlerin türleri ve bilim dünyasına katkısı değerlendirilecektir. Eserleri ile İslam bilim ve teknoloji tarihi üzerinde mevcut ezberleri nasıl tartışmaya açtığı gösterilecektir. Ayrıca makalemizde, idealist bir bilim insanı Sezgin’in Türk-İslam kültürü ile yoğrulmuş ilkeli yaşantısı çerçevesinde gelişen şahsiyeti ve insani değerleri ortaya koyulacaktır. Böylece Fuat Sezgin’in hayatı, eserleri, şahsiyeti, insani değerleri ve idealleri ile şekillenmiş yaşam portresi bir bütün olarak sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hayatı, eserleri, şahsiyeti, değerleri, idealleri

Fuat Sezgin An Idealist Scientist on The History of Islamic Science and An Evaluation on His Life

Fuat Sezgin who carries his work on the history of Islamic science beyond the basic Islamic sciences; worked in fields such as astronomy, geography, meteorology, chemistry, mathematics, geometry, medicine, genetics, optics and philosophy. With his works in the field of the history of Islamic science, he has brought new paradigms to the history of science. This situation played an important role in revealing the truths that were concealed in a conscious or unconscious way about the history of Islamic sciences. However, the Renaissance idea movement that emerged in the Western world almost ignored the contribution of Islamic civilization to humanity. In this context, the basic writing purpose of our article is, to recognize Fuat Sezgin in the context of his life, works, personality and human values. At this point, childhood, youth, maturity years, education/learning life and turning points in life will be determined. In addition, the works written by Sezgin on the history of Islamic science and technology will be introduced. The types of the works by Sezgin and their contribution to the scientific world will be evaluated. It will be shown how his works led to discussion on the history of Islamic science and technology. Furthermore, in this article, the personality and human values of Sezgin, an idealist scientist, blended with Turkish-Islamic culture will be revealed. So Fuat Sezgin's life, works, personality, human values and ideals will be presented as a whole portrait of life.

Keywords:

Life, works, personality, values, ideals,

PDF

___

Albayrak, A. (2016). Fuat Sezgin’in Buhari’nin Kaynakları Kitabı Üzerine Değerlendirmeler, Usul İslam Araştırmaları, (26): 51-100.
Aras, H. (2008). Prof. Dr. Fuat Sezgin Kimdir? http://www.yaklasansaat.com/ dunyamiz/bilim_ve_ teknoloji/fuat_sezgin_kimdir.asp (Erişim Tarihi: 09.04.2019).
Bozkurt, N. (2004). Bilimler Tarihi ve Felsefesi, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Ekici, A. (2013). Genç Hukukçular Hukuk Okumaları İçinde: Tarihi Uyanışın Mimarı: Prof. Dr. Fuat Sezgin (Ed: Muharrem Balcı). İstanbul: Matbaa Basım.
Fazlıoğlu. İ. (2004). Fuat Sezgin ile Bilim Tarihi Üzerine, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2(4): 355-370.
Germaner, S. İnankur, S. (1989). Oryantalizm ve Türkiye, İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Sanat Yayınları.
Hansu, H. (2016). Fuat Sezgin: Arap-İslâm Bilimleri Tarihi I, İstanbul: Prof. Dr. Fuat Sezgin
İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı Yayınları 2015, XIII + 1072 sayfa. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (34): 221-228.
İdin, Ş. (2018). Prof. Dr. Fuat Sezgin Kimdir? http://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/prof-dr-fuat-sezgin-kimdir (Erişim Tarihi: 07.04.2019).
İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı (2019). Prof. Dr. Fuat Sezgin´in Öncülüğündeki Kuruluşlar, http://www.ibtav.org/sayfa/2/onculugundeki-kuruluslar(Erişim Tarihi: 11. 04. 2019).
Karakaş. A. (2015). 20.Yüzyıl Hadis Eksenli Oksidentalizm Çalışmaları: Fuat Sezgin Örneği,Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana.
Kenan, S. (2003). İslâm Dünyasının Duraklama Sebepleri Üzerine Ünlü Bilimler Tarihçisi Fuat Sezgin’i Dinlemek, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4): 73-98.
Mahsereci, N. (2008). Bilimin Merkezi Bir Zamanlar Doğu’daydıhttps://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2008/02/01/prof-dr- (Erişim Tarihi: 08.04.2019).
Sezgin, F. (1956). Buhari’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar, İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi.
Sezgin, F. (2008). İslam’da Bilim ve Teknik I, (Çev: Abdurrahman Aliy), İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
Sezgin, F. (2011). İslam’ın Bilimler Tarihindeki Yaratıcı Yerine Bir Bakış, Adam Akademi, 1: 89-98.
Sezgin, F. (2004). İslam Kültür Dünyasının Bilimler Tarihindeki Yeri, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Formu.
Sezgin, F. (2012). İslam Bilimler Tarihi Üzerine Konferanslar İçinde: İslam Kültür Dünyasının Bilimler Tarihindeki Yeri (Ed: Zeynep Berktaş-Tuğçe İnceoğlu), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2012). İslam Bilimler Tarihi Üzerine Konferanslar İçinde: Müslümanların Bilimler
Tarihinde 800 Yıl Süren Yaratıcı Merhalesini Ne Kadar Tanıyoruz (Ed: Zeynep Berktaş-Tuğçe İnceoğlu), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: İlmin Dar Kapısından Geçiş, Söyleşi Sefer Turan (Ed: Cüneyt Dalkıran), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: İlk Eserler: İslam Bilim Tarihi, Söyleşi Sefer Turan, (Ed. Cüneyt Dalkıran), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: Batıya Yolculuk, Söyleşi Sefer Turan (Ed: Cüneyt Dalkıran). İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: Oryantalist Tezlere İtiraz ve Batı’daki Etkiler, Söyleşi Sefer Turan (Ed: Cüneyt Dalkıran) İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: İstanbul’dan Ayrılış Almanya’ya Gidiş, Söyleşi Sefer Turan (Ed: Cüneyt Dalkıran), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: Bir Valizle Çıktım Yola. Söyleşi, Sefer Turan (Ed. Cüneyt Dalkıran), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: Eşim Benim İçin Çok Önemliydi, Söyleşi Sefer Turan (Ed: Cüneyt Dalkıran), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2014). Bilim Tarihi Sohbetleri İçinde: Bu Kitabı Bir Türk Yazamaz, Söyleşi Sefer Turan (Ed. Cüneyt Dalkıran), İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (Aralık 2014). 1984 Yılından 2011 Yılına Kadar Arap İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü Yayınlarına Yazılan Avrupa Dillerindeki Önsözler. İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (2015a). Arap İslam Bilimleri Tarihi I, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayımcılık.
Sezgin, F. (2015b). Müslümanların Coğrafya Tarihine Bugüne Kadar Bilinmeyen İnanılmaz Büyük Katkısı. [Öz]. Fuat Sezgin´in Erciyes Üniversitesi’nde Konferansı, Erciyes Üniversitesi, Kayseri. http://www.tuba.gov.tr/upload/files/fsezgin.pdf (Erişim Tarihi: 01.04.2019).
Sezgin, F. (Şubat, 2016). Tanınmayan Büyük Çağ: İslam Bilim ve Teknoloji Tarih’inden, İstanbul: Timaş Yayınları.
Sezgin, F. (Mayıs, 2016). Prof. Dr. Fuat Sezgin Öğrencilerle Söyleşi. [Öz]. Prof. Dr. Fuat
Sezgin´in Süleyman Demirel Üniversitesi’nde Söyleşisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. http://dergipark.gov.tr/download/issue-file/5825 (Erişim Tarihi: 02.04.2019).
Sezgin, F. (Ekim, 2016). Prof. Dr. Fuat Sezgin’in Açılış Dersi. [Öz]. Prof. Dr. Fuat Sezgin´in İstanbul Üniversitesi´nde Verdiği Açılış Dersi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. http://www.ibtav.org/userfiles/file/fuat_sezgin_istanbul_uni_konusma.pdf (Erişim Tarihi: 03.04.2019).
Schoeler, G. (1997). Writing And Publishing On The Use And Function Of Writing In The First Centuries Of Islam, Arabica, 44(3): 423-435.
Şengör, C. (2004). Fuat Sezgin’in İslam Kültür Dünyasının Bilimler Tarihindeki Yeri Konferansı İçinde: Açılış Konuşması, Ankara: Semih Matbaacılık.
Yıldırım, C. (2012). Bilim Tarihi, İstanbul: Remzi Kitapevi.