Öğrencilerde İnanç Problemine Neden Olan Faktörlerin Belirlenmesi

Öğrencilerde inanç problemlerine neden olan faktörlerin belirlenmesi amacıyla yürütülen bu nitel araştırmada durum çalışması deseni benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubunda farklı lise türlerinden öğrenim gören 177 öğrenci ile bu okullarda çalışan 5 öğretmen bulunmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formları ve öğrenci görüş formu kullanılmıştır. Araştırma verileri içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular özgün ve zengin bir veri kaynağı oluşturulacak biçimde yapılandırılmış, analiz sonucu ulaşılan temalar mantıksal bir perspektif ve bütünlük içinde sunulmuştur. Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin inanç problemi yaşamalarına neden olan birtakım şüphelerinin olduğu, aile ve çevrelerinden edindikleri kültürel/geleneksel dini bilgiyle günlük hayatta karşılaştıkları problemlere cevap üretemedikleri bu nedenle din karşıtı akımların sorgulayıcı yaklaşımları karşısında çelişkiye düştükleri görülmüştür. Bu bağlamda öğrencilerin dine tepkisel yaklaştığı ya da ilgisiz kaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İnanç, inanç problemleri, din öğretimi, ortaöğretim, öğretim programı

Determining the Factors Causing the Problem of Belief in Students

The pattern of qualitative research conducted to determine the factors that cause belief problems in students is a case study. The study group was determined with the maximum variation sample, which is a sampling method. In the study group, there are 177 students studying in different high school types and 5 teachers working in these schools. In the research, semi-structured interview forms and student opinion forms were used as data collection tools. In the research, content analysis was analyzed, it was seen that secondary school students had some doubts that caused them to have belief problems, and they could not respond to the problems they encounter in their daily lives with the cultural / traditional religious knowledge they obtained from their families and their environment, therefore they contradict the questioning approaches of anti-religious movements. In this context, it was determined that students approached religion reactively or remained indifferent.

Keywords:

Faith, Belief Problems, Religious Education, Curriculum, Secondary School,

PDF

___

Akdemir, Furat. Vahyin Allah Tasavvuru. Ankara: Araştırma Yayınları, 2019.

Alkan Dilbaz, Gülnihal - Yanpar Yelken, Tuğba. - Özgelen, Sinan. “Araştırma Temelli Öğrenmenin İlköğretim Öğrencileri Üzerindeki Etkileri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23/1 (Ocak 2013), 89-103.

Ay, Mahmut. “Kelam’da Akıl İman İlişkisi: Temel Teolojik Yaklaşımlar”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52/1 (2011), 49-68.

Akyürek, Süleyman. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Etkililiği”. Bilimname 1 (Mart 2004), 107-116.

Aras, İbrahı̇m - Öztürk, Veli. “İmam Hatip Ortaokulu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterlilikleri”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 7 (Haziran 2019), 101-123.

Arıcı, İsmail. “Dı̇n Dersi Öğretmeni Yetı̇ştı̇rme Faalı̇yetlerı̇nı̇n Dünü ve Bugünü”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 11/56 (2018), 876-884.

Arthur, James - Waring, Michael - Coe, Robert - Hedges Larry V.. Eğitimde Araştırma Yöntemleri ve Metodolojileri. çev. ed. Atılgan Erözkan - Engin Büyüköksüz. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.

Baltacı, Ali - Aydın, Yusuf. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Demokratik Tutumları”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/22 (Haziran 2019), 58-78.

Başcı, Vahdettin. “Deizm Kavramı ve Ortaya Çıkardığı Problemler”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22/1 (Nisan 2018), 33-40.

Bayraktar, Nazım. “Din Dersinde Kötülük Probleminin Çözümü”. İnsan ve Toplumbilim Dergisi 7/1 (2018), 378-402.

Bilgin, Beyza– Selçuk, Mualla. Din Öğretimi -Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Akid Yayıncılık, 1991.

Büyüköztürk, Şener - Kılıç Çakmak, Ebru - Akgün, Özcan Erkan - Karadeniz, Şirin - Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 21. Basım, 2016.

Creswell, John W.. Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. çev. Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap, 2017.

Creswell, John W.. Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. çev. ed. Mesut Bütün – Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitapevi, 2018.

Çakmak, Fatih. “Lise Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programına Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörler”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 11/4 (Ekim 2018), 1019-1069.

Çapçıoğlu, Fatma. Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar Çerçevesinde İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programlarının İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.

Çınar, Fatih - Buyrukçu, Ramazan. “Din Kültürü ve Ahlak Bı̇lgı̇sı̇ Öğretmenlerı̇nı̇n Aktif Öğrenme Modeline Yaklaşımları”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/24 (Kasım 2016), 59-82.

Çınar, Fatih. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Aktif Öğrenme Yöntem ve Tekniklerine Yönelik Bilgi ve Uygulama Düzeyleri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/41 (Aralık 2018), 174-199.

Kur’an Yolu Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Basım, 2014.

Frankl, Victor E.. İnsanın Anlam Arayışı. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Okuyan Us, 2014.

Gusdorf, Georges. İnsan ve Tanrı. çev. Zeki Özcan. Bursa: Emin Yayınları, 2012.

Güven, Şahin. Erdemli Toplumun İnşası -Hucurat Suresi Tefsiri. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2012.

Glesne, Corrine. Nitel Araştırmaya Giriş. çev. ed. Ali Ersoy - Pelin Yalçınoğlu. Ankara: Anı Yayıncılık, 2015.

Gürses, İbrahim - İrk, Esra. “İnternet Kullanımı ve Ergenlerin Dini Gelişimleri Üzerine Bir Araştırma”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/27 (2018), 109-135.

Izutsu, Toshihiko. Kuran’da Tanrı ve İnsan. çev. Mehmet Kürşad Atalar. İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.

Karagöz, Nail - Doğan, Ahmet. “Eleştirel Düşünme Bağlamında DKAB Dersi Programlarının Temel Eğitim Yaklaşımı Yapılandırmacılığın Uygulanmasının Değerlendirilmesi”. Dini Araştırmalar 19/48 (Haziran 2016), 77-102.

Karbeyaz, Pervin. “DKAB Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Tekniklerini Kullanma Düzeyi”. Sosyal Bilimler Dergisi 8/16 (Aralık 2018), 201-225.

Kaya, Umut. “Din Derslerine Giren Öğretmenlerin Yeterliklerine Dair Bir İnceleme”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 55 (Aralık 2018), 78-110.

Kılavuz, M. Akif – Yılmaz, Hüseyin. “Örgün ve Yaygın Eğitimde Öğrenenlerin İhtiyaçları Doğrultusunda Din Eğitimi ve Öğretimi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (2009), 123-139.

Kılıç, Recep. “Din Öğretimini Temellendirme Problemi”. Dini Araştırmalar 1/3 (Haziran 1999), 205-212.

MEB, Millî Eğitim Bakanlığı. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı -Ortaöğretim 9, 10, 11, 12. Sınıflar”. Ankara, 2018.

Miles, Matthew B. - Huberman, A. Michael. Nitel Veri Analizi. çev. ed. Sadegül Akbaba Altun – Ali Ersoy. Ankara: Pegem Akademi, 2016.

Okumuş, Namık. “Din Eğitimi-Öğretimi Özgür Birey Yetiştirilmesinde Etkin Bir Rol Üstlenebilir mi?”. Kelam Araştırmaları 13/1 (Şubat 2015), 213-288.

Önder, Mustafa. “Dı̇n Kültürü ve Ahlak Bı̇lgı̇sı̇ Öğretı̇mı̇nı̇n Temelleri Üzerı̇ne”. dergİabant -AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (Haziran 2013), 24-40.

Özkan, Fatih. “Kültürel Çeşitlilik ve Zorunlu Din Eğitimi Üzerine Düşünceler”. İlâhiyât: Akademik Araştırmalar 2 (Aralık 2018), 37-47.

Patton, Michael Quinn. Nitel Araştırma Ve Değerlendirme Yöntemleri. çev. ed. Metin Bütün - Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Akademi, 2018.

Robson, Colin. Bilimsel Araştırma Yöntemleri Gerçek Dünya Araştırmaları, çev. ed. Şakir Çımkır - Nihan Demirkasımoğlu. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.

Saldaña, Johnny. Nitel Araştırmacılar İçin Kodlama El Kitabı. çev. Aysel Tüfekçi Akcan - S. Nihat Şad. İstanbul: Pegem Akademi, 2019.

Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1990.

Şimşek, Seher. Ortaöğretı̇m Öğrencileri Arasında Yaygınlaşan Ateizm ve Deizm Düşüncesı̇nı̇ Önlemede Dı̇n Eğı̇tı̇mı̇nı̇n Önemi. Ağrı: Ağrı İbrahı̇m Çeçen Ünı̇versı̇tesı̇, Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.

Taşkın, Osman. “Gençlere Göre İdeal Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7/4 (Aralık 2018), 2551-2568.

Tillich, Paul. İmanın Dinamikleri, çev. Fahrullah Terkan - Salih Özer. Ankara: Ankara Okulu, 2000.

Turan, E. Zehra. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Yeterlikleri: Veli Beklentileri”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (Aralık 2017), 185-204.

Uslu, Ferit. Felsefi Açıdan İmanı Temellendirme. Ankara: Ankara Okulu, 2. Basım, 2016.

Yar, Erkan. Ruh Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüğü Sorunu. Ankara: Ankara Okulu, 2. Basım, 2011.

Yavuz, Hilmi. İslam’ın Zihin Tarihi -Bir Müslüman Aydının İslam Üzerine Düşünceleri. İstanbul: Timaş Yayıncılık, 3. Basım, 2009.

Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 10. Basım, 2016.

Yin, Robert K.. Durum Çalışması Araştırması Uygulamaları. çev. İlhan Günbayı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2017.

Zavalsız, Y. Sinan - Şahin, Ensar. “Ateist ve Deistlerin Din Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Psiko-Sosyolojik Bir Araştırma”. Journal of History Culture and Art Research 7/2 (Haziran 2018), 567-599.