GRAFİK DÜZENLEYİCİLER VE ORTAÖĞRETİM FİZİK DERS KİTAPLARINDA KULLANIMLARININ İNCELENMESİ

Grafik düzenleyiciler, kavramlar ve kavramlar arasındaki ilişkileri görsel bir formatta sunan öğretme ve öğrenme araçlarıdır. Ders kitaplarında grafik düzenleyici kullanımı hem öğrencinin kitapta sunulan teorileri anlamlı bir şekilde öğrenmesine hem de konunun kavramları arasında bağlantı kurmasına yardım eder. Bundan dolayı bu çalışma, Orta öğretim Fizik ders kitaplarında grafik düzenleyicilere ne derece yer verildiğini ve var olan grafik düzenleyicilerin hangi tür grafik düzenleyiciler olduğunu belirlemeyi amaçlamıştır. İlk olarak grafik düzenleyicilerin sınıflandırılmasına yönelik bir kavram haritası geliştirilmiştir. Daha sonra MEB Talim Terbiye Kurulu tarafından onaylanmış 4 adet Fizik ders kitabı (9, 10, 11 ve 12. sınıf), hazırlanan kavram haritası dikkate alınarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda dört kitapta toplam 42 adet grafik düzenleyicinin yer aldığı belirlenmiştir. Son kısımda, fizik derslerinde grafik düzenleyicilerin kullanılması ile ilgili önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler:

Grafik Düzenleyici, Fizik Ders Kitapları, Fizik Öğretimi

Graphic Organizers And Examining of Their Usage in High School Physics Textbooks

Graphic organizers are teaching and learning tools that show organization of concepts as well as relationships between them into a visual format. The use of graphic organizers in the textbooks helps students not only understand the theories presented in the text meaningfully and but also construct the relationships among the concepts of the topic. In this regard, this study aimed to determine how often the graphic organizers were placed in high school physics textbooks, and what kinds of graphic organizers were placed in these textbooks. A concept map concerning the classification of graphic organizers was developed firstly. Then, four physics textbooks, 9th, 10th, 11th, and 12th grades, certificated by the Board of Education and Training were analysed by taking into account the concept map prepared. It was found that a total of 42 graphic organizers were placed in all textbooks. Finally, some recommendations for incorporating graphic organizers in physics classes were noted

Keywords:

Graphic Organizers, Physics Textbooks, Physics Teaching,

PDF

___

Ausubel, D. P. (1960). The use of advance organizers in the learning and retention of meaningful verbal material. Journal of Educational Psychology, 51 (5), 267- 272.
Balım, A. G., İnel, D. ve Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Pegem A Akademi.
Braselton, S. & Decker, B. (1994). Using graphic organizers to improve the reading of mathematics. The Reading Teacher,48(3), 276–281.
Buntting, C., Coll, R.K. & Cambell, A. (2006). Student views of concept mapping use in introductory tertiary biology classes. International Journal of Science and Mathematics Education, 4, 641-668.
Çakıcı, D., Alver, B. ve Ada, Ş. (2006). Anlamlı öğrenmenin öğretimde uygulanması. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,13, 71-79.
Chiappetta, E. L.,Sethna, G. H., & Fillman, D. A. (1993). Do middle school life science text-books provide a balance of scientific literacy themes? Journal of Research in Science Teaching, 30 (7), 787-797.
Chiappetta, E. L. & Fillman, D. A. (2007). Analysis of five high school biology textbooks used in the United States for inclusion of the nature of science. International Journal of Science Education, 29 (15), 1847-1868.
Darch, C. & Eaves, R. C. (1986).Visual displays to increase comprehension of high school learning-disabled students. The Journal of Special Education, 20, 309–318.
Demirel, Ö. (2000). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı (2. Baskı). Ankara: Pegem-A Yayınları.
Devetak, I.,& Vogrinc, J. (2013). The criteria for evaluating the quality of the science textbooks. In M. S. Khine (Ed.), Critical analysis of science textbooks: Evaluating instructional effectiveness (pp 3-30). Springer.
DiCecco, V. M. & Gleason, M. M. (2002).Using graphic organizers to attain relational knowledge from expository text. Journal of Learning Disabilities, 35(4), 306-320.
Dönmez, C., Yazıcı, K. ve Sabancı, O. (2007). Sosyal bilgiler derslerinde grafik düzenleyicilerin kullanımının öğrencilerin akademik bilgiyi elde etmelerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 437-459.
Dönmez, F., Gültekin, C., Kaşmer, N. ve Nakiboğlu, C. (2009). 9. Sınıf “Kimyasal ve Fiziksel Özellikler” konusunun grafik düzenleyiciler kullanılarak öğretilmesi. Öğrenmenin doğası ve değerlendirmeler Sempozyum Kitabı (ss.416-420). İzmir Özel Tevfik Fikret Okulları
Drechsler, M. & Schmidt, H-J. (2005). Textbooks’ and teachers’ understanding of acid- base models used in chemistry teaching. Chemistry Education Research and Practice, 6 (1), 19-35.
Egan, M. (1999). Reflections on effective use of graphic organizers. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 42(8), 641.
Ellis, E. (2004).Q&A: What’s the big deal with graphic organizers? 01. 01. 2014 tarihinde http://www.hoover.k12.al.us/hcsnet/rfbms/makessense%207.4/DoNotOpenF older/Implmnt/DONTOPEN/MSStrats/Stuf/GOQ&A.pdfadresinden alınmıştır.
Gil-Garcia, A. & Villegas, J. (2003).Engaging minds, enhancing comprehension and constructing knowledge through visual representations. 01.01.2014 tarihinde http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED480131.pdfadresinden alınmıştır.
Goss, P. A. (2009). The influence of graphic organizers on students’ ability to summarize and comprehend science content regarding the earth’s changing surface. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, University of Central Florida, College of Education, Orlando, Florida.
Griffin, C. C., Malone, L. D. & Kameenui, E. J. (1995). Effects of graphic organizer instruction on fifth-grade students. The Journal of Educational Research, 89(2), 98–107.
Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
Güzel, H., Oral, İ. ve Yıldırım, A. (2009). Lise II Fizik ders kitabının fizik öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 133-142.
Güzel-Özmen, R. (2009). Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilgisi Öğretiminde Öğrenme Güçlüğü Olan ve Zihinsel Yetersizlikten Etkilenmiş Öğrenciler İçin Şematik Düzenleyicilerin Oluşturulması ve Sunumu. Milli Eğitim Dergisi, 37, 289-301.
Hall, T. & Strangman, N. (2002). Graphic organizers. 01.01.2014 tarihinde http://aim.cast.org/learn/historyarchive/backgroundpapers/graphic_organizer sadresinden alınmıştır.
Hudson, P., Lignugaris-Kraft, B. & Miller, T. (1993). Using content enhancements to improve the performance of adolescents with learning disabilities in content classes. Learning Disabilities Research &Practice, 8, 106-126.
Ives, B. (2007). Graphic Organizers Applied to Secondary Algebra Instruction for Students with Learning Disorders. Learning Disabilities Research & Practice, 22(2), 110-118.
İngeç, Ş. K. (2008). Kavram haritalarının değerlendirme aracı olarak fizik eğitiminde kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 195-206.
Jeffery, K. R. & Roach, L. E. (1994). A study of presence of evolutionary protoconcepts in pre-high school textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 31(5), 507-518.
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi (14. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağılım.
Kılınç, A. (2007). Bir öğretim stratejisi olarak kavram haritalarının kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(2), 21-48.
Kıray, S. A., Bektaşlı, B. ve Erbatur, G. (2012). Ortaöğretim fizik 9 ders kitabı. Ankara: Pasifik Yayınları.
Kim, A., Vaughn, S., Wanzek, J. & Wei, S. (2004). Graphic organizers and their effects on the reading comprehension of students with LD: A Synthesis of Research. Journal of Learning Disabilities. 37(2), 105-118
Komisyon, (2012). Ortaöğretim fizik 10 ders kitabı. Meb devlet kitapları. Ankara: Dergah Ofset.
Komisyon, (2012). Ortaöğretim fizik 11 ders kitabı. Meb devlet kitapları. Ankara: Başak Matbaacılık.
Komisyon, (2012). Ortaöğretim fizik 12 ders kitabı. Meb devlet kitapları. Ankara: Korza Yayıncılık.
Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., Budak, E., Tümay, H., Kadayıfçı, H. ve Taşdelen, U. (2003). Yapılandırmacı öğrenme ortamı için bir fen ders kitabı nasıl olmalıdır? (1. Baskı) Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Marchand-Martella, N.E., Miller, T.L. & MacQueen, C. (1998). Graphic Organizers. Teaching Pre K-8.28 (4), 46-48.
Merkley, D.M. & Jefferies, D. (2001). Guidelines for implementing a graphic organizer. The Reading Teacher, 54(4), 350-357.
Meyer, D.J. (1995). The effects of graphic organizers on the creative writing of third grade students. Kean college of new jersey reports.ED 380 803.
Morgil, İ. ve Yılmaz, A. (1999). Lise X. Sınıf, Kimya II ders kitaplarının öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 26-41.
Nakiboğlu, C. (2006). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Yanlış Kavramalar. M. Bahar (Ed.).Fen ve Teknoloji Öğretimi, (191-217).(1. Baskı).Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Nakiboğlu, C. (2009). Deneyimli kimya öğretmenlerinin ortaöğretim kimya ders kitaplarını kullanımlarının incelenmesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 91-101.
Nakiboğlu, C.ve Ertem, H.(2010). Atom ile ilgili kavram haritalarının yapısal, ilişkisel ve öneri doğruluğu puanlaması analiz sonuçlarının kıyaslanması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 60-77.
Nakiboğlu, C., Kaşmer, N., Gültekin C. ve Dönmez, F. (2010). Ön düzenleyiciler ve 9. Sınıf Kimya ders kitaplarında kullanımlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,11(2), 139-158.
Orak, S., Ermiş, F., Yeşilyurt, M. ve Keser, Ö.F. (2010). Kavram çarkı diyagramının öğrenme başarısına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(31), 118- 139.
Rock, L. M. (2004). Graphic organizers: Tools to build behavioural literacy and foster emotional competency. Intervention in School and Clinic, 40(1), 10-37.
Roth, W. & Roychoudhury, A. (1993). The concept map as a tool for the collaborative construction of knowledge: A microanalysis of high school physics students. Journal of Research in Science Teaching.30, 503-543.
Shiland, T. W. (1997). Quantum mechanics and conceptual change in high school chemistry textbooks. Journal of Research in Science Teaching. 34(5), 535- 545.
Staver, J. R. & Lumpe, A. T. (1993). A content analysis of the presentation of the mole concept in chemistry textbooks. Journal of Research in Science Teaching. 30(4), 321-337.
Tuncer, A.T. ve Kahveci, G. (2009). Az gören 8. sınıf öğrencilerine kavram haritasıyla özet çıkarma becerisinin akran aracılığı ile öğretimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 853-877.
Vanides, J.,Yin, Y., Tomita, M. & Ruiz-Primo, M.AS. (2005). Using Concepts Maps in the Science Classroom. Science Scope. 28(8), 27-31.
Vaughn, S. & Edmonds, M. (2006).Reading comprehension for older readers. Intervention in School and Clinic, 41(3),131-137.
Vayiç, Ş. (2008). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere hayat bilgisi öğretiminde doğrudan öğretim yöntemi ve şematik düzenleyiciyle öğretimin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yener, D. ve Güzel, H. (2010). Kinematik konusuna ait problemlerin çözümüne grafik materyallerin etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 271-279.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi
Yin, Y. (2012).Using tree diagrams as an assessment tool in statistics education. Educational Assessment.17, 22-50.