TEDARİKÇİ SEÇİM KARARINDA ANALİTİK AĞ SÜRECİ (ANP) VE ELECTRE YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI VE BİR UYGULAMA

İşletmeler yaptıkları tüm faaliyetlerde belirli kararlar vermek durumundadırlar ve kararların çoğu, işletmenin rekabetçi konumunu etkileyebilecek stratejik kararlardır. Bu kararların en önemlilerinden biri de, işletmelerin birlikte çalışacakları tedarikçileri belirlemektir. Çünkü tedarikçi seçimi kalite, maliyet, müşteri memnuniyeti gibi faktörleri etkileyerek işletmenin uzun vadedeki başarısında rol oynayan önemli bir karardır. Bu nedenle, tedarikçi seçim kararının objektif bir yaklaşımla verilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, makine sektöründe faaliyet gösteren bir işletme için tedarikçi seçim problemi ele alınmıştır. Doğru tedarikçi seçimi için birçok nitel ve nicel kriterin birlikte dikkate alınması gerektiğinden, tedarikçi seçimi için çok kriterli karar verme tekniklerinden Analitik Ağ Süreci (ANP) ve ELECTRE yöntemleri bütünleşik bir şekilde uygulanmıştır. ANP yöntemi ile probleme ilişkin tüm kriterler ağırlıklandırılmış ve ELECTRE yöntemi ile de 12 tane tedarikçi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Ağ Süreci, ELECTRE, Tedarikçi Seçimi

TEDARİKÇİ SEÇİM KARARINDA ANALİTİK AĞ SÜRECİ (ANP) VE ELECTRE YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI VE BİR UYGULAMA

Keywords:

Multi-criteria Decision Making, Analytic Network Process,

PDF

___

AGUEZZOUL, A. ve LADET, P. (2004), “A Multiobjective Approach to Vendor Selection Taking into Account Transportation” Second World Conference on Production & Operation Management and 15th Annual POM Conference, ss.1-17, Cancun, Mexico, 30 April 2004.
AKDENĠZ, H.A. ve TURGUTLU, T. (2007), “Türkiye’de Perakende Sektöründe Analitik HiyerarĢik Süreç YaklaĢımıyla Tedarikçi Performans Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9,1, ss. 1-17.
ALSUWEHRI, Y.N. (2011), “Supplier Evaluation and Selection by Using The Analytic Hierarchy Process Approach” (YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), USA: The University of Kansas Engineering Management Program.
AZADNIA, A.H., GHADIMI, P., MAT SAMAN, M.Z., WONG, K.Y. ve SHARĠF, S. (2011), “Supplier Selection: A Hybrid Approach Using ELECTRE and Fuzzy Clustering”, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, ICIEIS, CCIS 252,pp. 663–676.
BEAMON, B.M. (1998), “Supply Chain Design and Analysis: Models and Methods”, International Journal of Production Economics, 55, 3, pp. 281-294.
BENYOUCEF, L., DING, H. ve XIE, X. (2003), “Supplier Selection Problem: Selection Criteria and Methods. Institut Natioanl de Recherche en Informatique et en Automatıqu”, Projet MACSI, Theme 4, pp. 1-38.
BOTTERO, M., MONDINI, G. ve VALLE, M. (2007), “The Use of The Analytic Network Process For The Sustainability Assessment of An Urban Transformation Project”, International Conference on Whole Life Urban Sustainability and its Assessment (pp.1-22), Düzenleyen Glasgow Caledonian University, 27-29 Haziran 2007, Glasgow.
BÜLBÜL, S. ve KÖSE, A. (2011), “Türk Gıda ġirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı. (ss. 71-97), Düzenleyen Atatürk Üniversitesi ĠĠBF Bölümü, Erzurum, 28-30 Mayıs 2009.
CHATTERJEE, P., ATHAWALE, W.M. ve CHAKRABORTY, S. (2010), “Selection of Industrial Robots Using Compromise Ranking and Outranking Methods”, Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, 26, pp. 483–489.
CHEN, K.Y. ve WU, W.T. (2011), “Applying Analytic Network Process in Logistics Service Provider Selection – A Case Study of The Industry Investing in Southeast Asia”, International Journal of Electronic Business Management, 9, 1, pp. 24-36.
CHEN, C.T. ve HUNG, W.Z. (2009), “Applying ELECTRE and Maximizing Deviation Method for Stock Portfolio Selection under Fuzzy Environment”, Springer-Verlag Berlin Heidelberg Opportunities and Challenges, SCI 214, pp. 85–91.
CROXTON, K.L., GARCIA-DASTUGUE, S.J., LAMBERT, D.M. ve ROGERS, D.S. (2001), “The Supply Chain Management Processes”, The International Journal of Logistics Management, 12, 2, pp. 13-35.
ÇAĞIL, G. (2011), “2008 Küresel Kriz Sürecinde Türk Bankacılık Sektörünün Finansal Performansının ELECTRE Yöntemi ile Analizi, Maliye Finans Yazıları, 25, 93, ss. 59-86.
ÇINAR, Y. (2004), “Çok Nitelikli Karar Verme ve Bankaların Mali Performanslarının Değerlendirilmesi Örneği”, (YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DAĞDEVĠREN, M. ve YÜKSEL, Ġ. (2007), “Personel Selection Using Analytic Network Process, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6, 11, pp. 99-118.
DAĞDEVĠREN, M., DÖNMEZ, N. ve KURT, M. (2006), “Bir ĠĢletmede Tedarikçi Değerlendirme Süreci Ġçin Yeni Bir Model Tasarımı ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21, 2, ss. 247-255.
DAĞDEVĠREN, M., ERASLAN, E. ve KURT, M. (2005), “ÇalıĢanların Toplam ĠĢ Yükü Seviyelerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Model ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20, 4, ss. 517-525.
DE BOER, L., LABRO, E. ve MORLACCHI, P. (2001), “A Review of Methods Supporting Supplier Selection”, European Journal of Purchasing & Supply Management, 7, pp. 75-89.
ENYINDA, C.I., DUNU, E. ve GEBREMIKAEL, F. (2010), “An Analysis of Strategic Supplier Selection and Evaluation in a Generic Pharmaceutical Firm Supply Chain”, Proceedings of ASBBS, ASBBS Annual Conference: Las Vegas, 17, 1, pp. 77-91.
ERTUĞRUL, Ġ. ve KARAKAġOĞLU, N. (2010), “ELECTRE ve Bulanık AHP Yöntemleri ile Bir ĠĢletme Ġçin Bilgisayar Seçimi”, DEÜ İİBF Dergisi, 25, 2, ss. 23-41.
GÖRENER, A. (2009), “Kesici Takım Tedarikçisi Seçiminde Analitik Ağ Sürecinin Kullanımı”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 4, 1, ss. 99-110.
GOLETSIS, Y., PSARRAS, J. ve SAMOUILIDIS, J.E. (2003), “Project Ranking in the Armenian Energy Sector Using a Multicriteria Method for Groups”, Annals of Operations Research Kluwer Academic Publishers, 120, pp. 135–157.
GOMES, L.F.A.M. ve SANTOS, L.L. (2008), “An Application of The ELECTRE TRI Method to Human Resource Management in Telecommunication in Brasil”, Rio’ s International Journal on Sciences of Industrial and Systems Engineering and Management, 2, pp. 1-20.
JAJIMOGGALA, S., RAOB, K. ve BEELA, S. (2011), “Supplier Evaluation Using Fuzzy Analytical Network Process and Fuzzy TOPSIS”, Jordan Journal of Mechanical and Industrial Engineering, 5, 6, pp. 543-551.
JHARKHARIA, S. ve SHANKAR, R. (2007), “Selection of Logistics Service Provider: An Analytic Network Process (ANP) Approach”, Omega, The International Journal of Management Science, 35, pp. 274-289.
KANG, H.Y., LEE, A.H., CHANG, C.C. ve KANG, M.S. (2012), “A Model for Selecting Technologies in New Product Development”, Hindawi Publishing Corporation Mathematical Problems in Engineering, ss.1-17.
KURU, A. (2011), “Entegre Yönetim Sistemlerinde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinin Kullanımına Yönelik Yaklaşımlar ve Uygulamaları”, (YayınlanmamıĢ Doktora Tezi), Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
LOMBARDI, P.L., M. LAMI, I., BOTTERO, M. ve GRASSO, C. (2007), “Application of The Analytic Network Process and The Multi-Modal Framework to An Urban Upgrading Case Study”, International Conference on Whole Life Urban Sustainability and its Assessment, Düzenleyen Glasgow Caledonian University, 17 sayfa, 27-29 Haziran 2007, Glasgow.
LU, D. (2011), “Fundamentals of Supply Chain Management”, Denmark: Ventus Publishing ApS.
MEADE, L.M. ve PRESLEY, A. (2002), “R&D Project Selection Using The Analytic Network Process”, IEEE Transaction on Engineering Management, 49, 1, pp. 59-66.
MICHNIK, J. (2008), “Technology Assessment Process for New Production Line Development – Analytic Network Process Approach. Multiple Criteria Decision Making”, (pp. 139-150), Editors Trzaskalik, Poland: University of Economics in Katowice.
MILANI, A.S., SHANIAN, A., LYNAM, C. ve SCARINCI, T. (2013), “An Application of The Analytic Network Process in Multiple Criteria Material Selection”, Materials & Design, 44, pp. 622-632.
MILANI, A.S., SHANIAN, A. ve EL-LAHHAM, C. (2006), “Using Different ELECTRE Methods in Strategic Planning in The Presence of Human Behavioral Resistance”, Hindawi Publishing Corporation Journal of Applied Mathematics and Decision Sciences, pp. 1-19.
MOHAGHAR, A., FATHI, M.R., FAGHIH, A.ve TURKAYESH, M.M. (2012), “An Integrated Approach of Fuzzy ANP and Fuzzy TOPSIS for R&D Project Selection: A Case Study”, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 6, 2, pp. 66-75.
MONTAZER, G.A., SAREMI, H.Q. ve RAMEZANI, M. (2009), “Design A New Mixed Expert Decision Aiding System Using Fuzzy ELECTRE III Method For Vendor Selection”, Expert Systems with Applications, 36, pp. 10837–10847.
NAKAGAWA, T. ve SEKITANI, K. (2004), “A Use of Analytic Network Process for Supply Chain Management”, Asia Pacific Management Review, 9, 5, pp. 783-800.
ÖNÜT, S., TUZKAYA, U.R. ve KEMER, B. (2008), “An Analytical Network Process Approach to The Choice of Hospital Location”, Journal of Engineering and Natural Sciences, 25, 4, pp. 367-379.
ÖZCAN, E.C. ve ÖZYÖRÜK, B. (2008), “Analitik HiyerarĢi Sürecinin Tedarikçi Seçiminde Uygulanması: Otomotiv Sektöründen Bir Örnek”, Süleyman Demirel Ünivesitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 1, pp. 133-144.
ÖZDAĞOĞLU, A. (2008), “Tesis Yeri Seçiminde Farklı Bir YaklaĢım: Bulanık Analitik Serim Süreci”, DEU İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22, 1, ss. 421-437.
PANG, J., ZHANG, G. ve CHEN, G. (2011), “ELECTRE I Decision Model of Reliability Design Scheme for Computer Numerical Control Machine”, Journal of Software, 6, 5, pp. 894-900.
PETRONI, A. ve BRAGLIA, M. (2000), “Vendor Selection Using Principal Component Analysis”, Journal of Supply Chain Management, 36, 2, pp. 63-69.
PALANISAMY, P., ZUBAR, A. ve KAPOOR, S. (2011), “A Model for Supplier Selection using Analytic Network Process” Tenth International Conference on Operations and Quantitative Management, ICOQM-10. pp. 808-814, 28-30 June 2011, Nashik, India.
PRAMOD, V.R. ve BANWET, D.K. (2010), “Analytic Network Process Analysis of an Indian Telecommunication Service Supply Chain: A Case Study”, Service Science, 2, 4, pp. 281-293.
ROUYENDEGH, B.D. ve EROL, S. (2012), “Selecting The Best Project Using The Fuzzy ELECTRE Method”, Hindawi Publishing Corporation Mathematical Problems in Engineering,
SAATY, T.L. (2009), “Applications of Analytic Network Process in Entertainment”, Iranian Journal of Operations Research, 1, 2, pp. 41-55.
SAATY, T.L. (2008a), “The Analytic Network Process”, Iranian Journal of Operations Research, 1, pp. 1-27.
SAATY, T.L. (2008b), “The Analytic Hierarchy and Analytic Network Measurement Processes: Applications to Decisions under Risk”, European Journal of Pure and Applied Mathematics, 1, 1, pp. 122-196.
SAATY, T.L. ve VARGAS L.G. (2006), “Decision Making With The Analytic Network Process: Economic, Political, Social and Technological Applications with Benefits, Opportunities, Costs and Risks”, USA: Springer Science+Business Media, LLC.
SAATY, T.L. (1999), “Fundamentals of The Analytic Network Process”, ISAHP, 14 sayfa, Kobe, Japan, 12-14 August.
SAATY, T. L. (1990), “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operation Research, 48, pp. 9–26.
SADEGHĠ, M., RASHĠDZADEH, M.A. ve SOUKHAKĠAN, M.A. (2012), “Using Analytic Network Process in a Group Decision Making for Supplier Selection”, Informatica, 23, 4, pp. 621-643.
SETAK, M., SHARIFI, S. ve ALIMOHAMMADIAN, A. (2012), “Supplier Selection and Order Allocation Models in Supply Chain Management: A Review”, World Applied Sciences Journal, 18, 1, pp. 55-72.
SHAHGHOLIAN, K., SHAHRAKI, A., VAEZI, Z. ve HAJIHOSSEINI H. (2012), “A Model For Supplier Selection Based on Fuzzy Multi-Criteria Group Decision Making”, African Journal of Business Management, 6, 20, pp. 6254-6265.
SHAHANAGHI, K. ve YAZDIAN, S.A. (2009), “Vendor Selection Using a New Fuzzy Group TOPSIS Approach”, Journal of Uncertain Systems, 3, 3, pp. 221-231.
SHANIAN, A. ve SAVADOGO, O. (2006), “A Material Selection Model Based on The Concept of Multiple Attribute Decision Making”, Materials and Design, 27, pp. 329–337.
SHIL, N.C. (2009), “A Case On Vendor Selection Methodology: An Integrated Approach”, Journal of Transport and Supply Chain Management, 3, 1, pp. 80-95.
SINGH, K.N., KUSHWAHA, S. ve HAMID, F. (2012), “Analytic Network Process – A Review of Application Areas”, The 1st IEEE International Conference on Logistics Operations Management, Le Havre, France, 17-19 October 2012, 14 page.
SONER, S. ve ÖNÜT, S. (2006), “Multi-Criteria Supplier Selection: An ELECTRE-AHP Application”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4, pp. 110-120.
ġEN, S. (2009), “Multiple Criteria Decision Making (MCDM) In Supplier Selection”, (YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
TAM, M.C.Y. ve TUMMALA, V.M.R. (2001), “An Application of The AHP in Vendor Selection of A Telecommunications System”, The International of Management Science, 29, pp. 171-182.
TEERAVARAPRUG, J. (2008), “Outsourcing and Vendor Selection Model Based On Taguchi Loss Function”, Songklanakarin Journal of Science and Technology, 30, 4, pp. 523-530.
THIRUCHELVAM, S. ve TOOKEY, J.E. (2011), “Evolving Trends of Supplier Selection Criteria And Methods”, International Journal of Automotive and Mechanical Engineering, 4, pp. 437-454.
TZENG, G.H. ve HUANG, J.J. (2011), “Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications”, USA: CRC Publishers.
WIESZATA, P., TRZASKALIK, T. ve TARGIEL, K. (2011), “Analytic Network Process in ERP System Selection”, International Workshop on Multiple Criteria Decision Making, pp. 261-286.
YÜCEL, M. ve ULUTAġ, A. (2009), “Çok Kriterli Karar Yöntemlerinden ELECTRE Yöntemiyle Malatya’ da Bir Kargo Firması Ġçin Yer Seçimi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11, 17, ss. 327-344