Abant Gölü’nde Biyolojik Kalite Elementlerinden Sucul Makrofitler

Bu çalışmada, Abant Gölü’nde sucul makrofitlere göre ekolojik kalitenin tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Makrofitler, 6 istasyonda Nisan, Haziran, Eylül ve Aralık 2015 tarihlerinde incelenmiştir. Gölün litorali kısmen Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud, Schoenoplectus lacustris (L.) Palla türlerinin oluşturduğu bir kemer ile çevrilidir. Yüzen yapraklı makrofitlerden Nuphar lutea (L.) Sm. ve Nymphaea alba (L.) komüniteleri bulunmaktadır. Ayrıca gölde Potamogeton natans (L.), Myriophyllum spicatum (L.), Lemna minor (L.), Juncus articulatus (L.) ve M. verticillatum (L.) türleri belirlenmiştir. Gölde P. australis, S. lacustris, N. lutea ve N. alba türlerinin dağılımı yaz ve sonbahar dönemlerinde artış göstermiştir. PCA analizine göre makrofit bolluğunun, su sıcaklığı, çözünmüş oksijen, iletkenlik, alkalinite, pH, askıda katı madde, ortofosfat ve toplam fosfor derişimi ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Abant Gölü’nde makrofit indeksi 2,57 Referans İndekse göre hesaplanan Ekolojik Kalite Oranı ise 0,52 olarak belirlenmiştir. Buna göre Abant Gölü’nde ekolojik kalitenin iyi ve besin zenginleşmesinin orta olduğu tahmin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ekolojik kalite, Su Çerçeve Direktifi, Makrofit İndeksi

Aquatic Macrophytes as a Biological Quality Element in Lake Abant

In this study, it was aimed to estimate ecological status by aquatic macrophytes in Lake Abant. Macrophytes were investigated in April, June, September and December 2015 at six stations. The littoral region of the lake was surrounded partially by the reed belt of Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud and Schoenoplectus lacustris (L.) Palla. There were floating-leaved macrophyte communities such as Nuphar lutea (L.) Sm. and Nympheae alba (L.) in the lake. Potamogeton natans (L.), Myriophyllum spicatum (L.), Lemna minor (L.), Juncus articulatus (L.) and M. verticillatum (L.) were also identified. The abundance of P. australis, S. lacustris, N. lutea and N. alba increased during summer and autumn. The abundance of macrophytes were related with water temperature, dissolved oxygen, conductivity, alkalinity, pH, suspended solids, orthophosphate and total phosphorus concentration according to PCA. Macrophyte index and ecological quality ratio calculated from Reference Index were found as 2.57 and 0.52 respectively. The ecological quality was estimated as good while the degree of nutrient enrichment was moderate in Lake Abant.

Keywords:

Ecological quality, Water Framework Directive, Macrophyte Index,

PDF

___

Altındağ, A. (1999). A Taxonomical Study on The Rotifera Fauna of Abant lake (Bolu). Turkish Journal of Zoology, 23(3), 211-214.
Anonim, (2015). Nehir Havzalarında Göl Sularında Su Kalitesi, Fitoplankton ve Makrofit İzleme, Buna Bağlı Hassas Alan Tayini Çalışması Batı Karadeniz ve Yeşilırmak Havzaları (Sonuç Raporu). TC. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü. 170s. Ankara. Anonymous, (2000). Water Framework Directive. 2000/60/EC, Directive of The European Parliament and of The Council of 23 October 2000. Establishing a Framework for Community Action in The Field of Water Policy. Official Journal of European Communities, 72p.
Anonymous, (2003). Common implementation strategy for the Water Framework Directive – WFD (2000/60/EC). Guidance document No. 7, Monitoring under the Water Framework Directive, WG 2.7.
APHA. (1995). Standard methods for the examination of water and wastewater (Vol. 21). Washington, DC: American public health association.
Atay, D. (1984). Bitkisel Su Ürünleri ve Üretim Tekniği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yayın No: 905, 203s. Ankara.
Atıcı, T., & Obalı, O. (2002). Yedigöller ve Abant (Bolu) Fitoplanktonunun Mevsimsel Değişimi ve Klorofil a Değerlerinin Karşılaştırılması. E. Ü. Su Ürünleri Dergisi, 19(3/4), 281-289s.
Atıcı, T., & Tokatlı, C. (2014). Algal Diversity And Water Quality Assessment With Cluster Analysis of Four Freshwater Lakes (Mogan, Abant, Karagöl and Poyrazlar) of Turkey. Wulfenia, 21(4), 155-169.
Atıcı, T., Obalı, O., & Elmacı, A. (2005). Abant Gölü (Bolu) bentik algleri. Ekoloji, 14(56), 9-15.
Bakır, N. (2015). Su Çerçeve Direktifine Göre Biyolojik Kalite Unsuru: Makrofit. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Uzmanlık Tezi. 159s. Ankara.
Birk, S., Willby, N., Kelly, M. G., Bonne, W., Borja, A., Poikane, S., & Bund, W. (2013). Intercalibrating Classifications Of Ecological Status: Europe's Quest for Common Management. Sci. Total Environ., 454(455), 490-499.
Bolat, Y., Koca, H. U., Yıldırım, G. U., Özvarol, Y., Turna, İ. İ., Şener, E., Yeğen, V., Bilgin, F., & Bostan, H. (2015). Eğirdir Gölü Makrofitlerinin Gelişme ve Yayılma Özelliklerinin Sualtı Gözlemleri ile İzlenmesi. Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 1(3), 103-111.
Casper, S. J., & Krausch, H. D. (1980). Pteridophyta und Anthophyta. 1. Teil. Lycopodiaceae bis Orchidaceae. Süsswasserflora Von Mitteleuropa. Band 23, Gustav Fisher Verlag. pp403. Stuttgart.
Casper, S. J., & Krausch, H. D. (1981). Pteridophyta und Anthophyta. 2. Teil. Saururaceae bis Asteraceae. Süsswasserflora Von Mitteleuropa. Band 24, Gustav Fisher Verlag, pp942. Stuttgart.
Cirik, S., Cirik, Ş., & Conk-Dalay, M. (2007). Su Bitkileri 2 (İçsu Bitkilerinin Biyolojisi, Ekolojisi, Yetiştirme Teknikleri). Ege Üniv. Su Ürünleri Fakültesi Yayın No: 61, 160s. İzmir.
Cooke, G. D., Welch, E. B., Peterson, S. A., & Newroth, P. R. (1993). Restoration and Management of Lakes and Reservoirs. 2nd Edition, Lewis P., pp548. Florida.
Ciecierska, H., & Kolada, A. (2014). ESMI: a macrophyte index for assessing the ecological status of lakes. Environmental monitoring and assessment, 186(9), 5501-5517.
Çelekli, A., & Külköylüoğlu, O. (2006). Net Planktonic Diatom (Bacillariophyceae) Composition of Lake Abant (Bolu). Turkish Journal of Botany, 30(5), 331-347.
Çelekli, A., Obalı, O., & Külköylüoğlu, O. (2007). The phytoplankton community (except Bacillariophyceae) of lake Abant (Bolu, Turkey). Turkish Journal of Botany, 31(2), 109-124.
Dave, G. (1992). Sediment toxicity and heavy metals in eleven lime reference lakes of Sweden. Water, Air, and Soil Pollution, 63(1-2), 187-200.
Davis, P.H., Mill, R. R., & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol 10, Edinburgh Univ. Press, pp590, Edinburgh.
Doğan, M., & Kızılkaya, B. (2010). Some Air and Water Pollution İndicators in and Around The Lake Abant, Turkey. Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, 16(1), 53-74.
Drake, J. C., & Heaney, S. I. (1987). Occurence of Phosphorus and Its Potential Remobilization in The Littoral Sediments of a Productive English lake. Freshwater Biology, 17, 513-523.
Duman, F. (2005). Sapanca ve Abant gölü Su, Sediment ve Sucul Bitki Örneklerinde Ağır Metal Konsantrasyonlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. 251s. Ankara.
Dügel, M., Külköylüoğlu, O., & Kılıç, M. (2008). Species Assemblages and Habitat Preferences of Ostracoda (Crustacea) in Lake Abant (Bolu, Turkey). Belg. J. Zoology, 138, 50-59.
Gecheva, G., Yurukova, L., & Cheshmedjiev, S. (2013). Patterns of aquatic macrophyte species composition and distribution in Bulgarian rivers. Turkish Journal of Botany, 37(1), 99-110.
Grasmück, N., Haury, J., Léglize, L., & Muller, S. (1995). Assessment of the bio-indicator capacity of aquatic macrophytes using multivariate analysis. Hydrobiologia, 300(1), 115-122.
Haury, J., Peltre, M. C., Trémolières, M., Barbe, J., Thiébaut, G., Bernez, I., Daniel, H., Chatenet, P., Haan-Archipof, G., Muller, S., Dutartre, A., Laplace-Treyture, C., Cazaubon, A., & Lambert-Servien E. (2006). A new method to assess water trophy and organic Pollution-the Macrophyte Biological Index for Rivers (IBMR): its application to different types of river and pollution. In Macrophytes in aquatic ecosystems: From biology to management (pp. 153-158). Springer, Dordrecht.
Karakaya, N., Evrendilek, F., Aslan, G., Gungor, K., & Karakas, D. (2011). Monitoring of Lake Water Quality Along With Trophic Gradient Using Landsat Data. International Journal of Environmental Science and Technology, 8(4), 817-822.
Karakaya, N., Evrendilek, F., Güngör, K., Önal, D., & Turan, G. S. (2015). Göl Metabolizmasının Diel Oksijen Tekniği ile Belirlenmesi: Abant Gölü Örneği. TÜBİTAK Proje No: 111Y059, 68 sayfa, Bolu.
Kohler, A. (1978). Methoden der Kartierung Von Flora und Vegetation Von Susswasserbiotopen. Landschaft & Stadt. 10: 73–85p.
Külköylüoğlu, O., Kılıç, M., Dügel, M., & Usta, E. (2003). Abant Gölü (Bolu) ve Çevre Sularında Mevsime Bağlı Su Kalitesi Değişimi ve Ostrakoda (Crustacea) Dağılımı. TÜBİTAK- Yer Deniz ve Atmosfer Bilimleri Araştırma Grubu, Ankara. Proje No; YDABAG-101Y030. 50s.
Külköylüoğlu, O., Obalı, O., Dügel, M., Kılıç, M., & Çelekli, A. (2005). Abant Gölü ve Gölköy Göleti Arasında Mevsime Bağlı Su Kalitesi Değişimi ve Alg Potansiyelinin Karşılaştırmalı Analizi. TÜBİTAK-Temel Bilimler Araştırma Grubu (TBAG), Ankara. Proje No; TBAG-103T028. 67s.
Lirika, K., Alma, I., Magdalena, C., & Dashnor, K. (2013). Ohrid Gölündeki Su Kalitesinin Değerlendirmesinde Diatome ve MAKROFİT Endekslerinin Kullanılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 28(2), 393-400.
Madson, J. D., Chambers, P. A., James, W. E., Koch, E. W., & Westlake, D. F. (2001). The İnteraction Between Water Movement, Sediment Dynamics and Submersed Macrophytes. Hydrobiologia, 444, 71-84p.
Melzer, A. (1999). Aquatic Macrophytes As Tools For Lake Management. Hydrobiologia, 395/396, 181–190.
Müderrisoğlu, H., Yerli, Ö., Turan, A. A., & Duru, N. (2005). ROS (Rekreasyonel Fırsat Dağılımı) Yöntemi ile Abant Tabiat Parkı’nda Kullanıcı Memnuniyetinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(4), 397-405s.
Penning, W. E., Mjelde, M., Dudley, B., Hellsten, S., Hanganu, J., Kolada, A., Berg, M., Poikane, S., Phillips, G., Willby, N., & Ecke, F. (2008). Classifying aquatic macrophytes as indicators of eutrophication in European lakes. Aquatic ecology, 42(2), 237-251.
Poikane, S., Birk, S., Böhmer, J., Carvalho, L., de Hoyos, C., Gassner, H., Hellsten, S., Kelly, M., Solheim, A. L., Olin, M., Pall, K., Phillips, G., Portielje, R., Ritterbusch, D., Sandin, L., Schartau, A. K., Solimini, A. G., van den Berg, M, Wolfram, G., & Bund, W. (2015). A hitchhiker's guide to European lake ecological assessment and intercalibration. Ecological indicators, 52, 533-544.
Portielje, R., Bertrin, V., Denys, L., Grinberga, L., Karottki, I., Kolada, A., Krasovskiene, J., Leiputé, G., Maemets, H., Ott, I., Phillips, G., Pot, R., Schaumburg, J., Schranz, Ch., Soszka, H., Stelzer, D., Søndergaard, M., Willby, N., & Poikane, S. (Eds.), (2014). Water Framework Directive Intercalibration Technical Report: Central Baltic Lake Macrophyte ecological assessment methods. Luxembourg: Publications Office of the European Union, Ispra, 131p. Italy. doi: 10.2788/75925.
Seçmen, Ö., & Leblebici, E. (1997). Türkiye Sulak Alan Bitkileri ve Bitki Örtüsü. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları No:158, İzmir.
Søndergaard, M., Jeppesen, E., Peder Jensen, J., & Lildal Amsinck, S. (2005). Water Framework Directive: ecological classification of Danish lakes. Journal of Applied Ecology, 42(4), 616-629.
Stelzer, D. (2003). Makrophyten als Bioindikatoren zur leitbildbezogenen Seenbewertung: ein Beitrag zur Umsetzung der Wasserrahmenrichtlinie in Deutschland (Doctoral dissertation, Verlag nicht ermittelbar).151p.
Şanal, M., Köse, B., Coşkun, T., & Demir, N. (2015). Mogan Gölü’nde Sucul Makrofitlere Göre Ekolojik Kalitenin Tahmini. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5, 51-55.
Taş, B., Şahin, H., & Yarılgaç, T. (2018). Ulugöl’de (Ulugöl Tabiat Parkı, Ordu) hidrofitlerin artışı üzerine bir ön inceleme. Akademik Ziraat Dergisi, 7(1), 111-120.
Ter Braak, C. J. (1988). Canoco-A Fortran Program for Canonical Community Ordination by [partial][etrended][canonical] Correspondence Analysis, Principal Components Analysis and Redundancy Analysis (version 2.1) (No. LWA-88-02, p. 95). MLV.
Toivonen, H., & Huttunen, P. (1995). Aquatic macrophytes and ecological gradients in 57 small lakes in southern Finland. Aquatic botany, 51(3-4), 197-221.
TS EN 15460, (2008). Su Kalitesi – Göllerdeki Makrofitlerin Araştırılması için Kılavuz Standard. 20s, Ankara.
Türker Uçar, A., & Güner A. (2003). Plant diversity in Abant Nature Park (Bolu), Turkey. Turkish Journal of Botany, 27, 185-221.
Westlake, D. F. (1986). The Direct Determination of Biomas of Aquatic Macrophytes and Measurement of Underwater Light. Crown Copyright, HMSO, pp45, London.
Willby, N., Pitt, J. A., & Phillips, G. (2009). The ecological classification of UK lakes using aquatic macrophytes. Report SC010080, 2.