619225

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DANIŞMADAN BEKLENTİLERİ: CİNSİYET, PSİKOLOJİK YARDIM ALMA DENEYİMİ, PSİKOLOJİK YARDIM ALMAYA İLİŞKİN TUTUM VE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ROLÜ

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin psikolojik danışmadan beklentilerinin cinsiyete ve psikolojik yardım alma deneyimine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumları ile kişilik özelliklerinin psikolojik danışmadan beklentilerini ne derece yordadığını ortaya koymaktır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları 310 (181 kadın, 129 erkek) üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Bulgular, kadın üniversite öğrencilerinin kendini açma ve kabul beklentileri ile kolaylaştırıcılık beklentilerinin, erkek öğrencilerden anlamlı düzeyde yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Regresyon analizi sonuçları psikolojik yardım almaya ilişkin tutumun kendini açma ve kabul, kolaylaştırıcılık ve yönlendiricilik beklentisini; yumuşak başlılığın ise kolaylaştırıcılık, destekleyicilik ve yönlendiricilik beklentisini pozitif yönde anlamlı olarak yordadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik danışmadan beklentiler, psikolojik yardım almaya ilişkin tutum, kişilik özellikleri.

COLLEGE STUDENTS’ EXPECTATIONS ABOUT COUNSELING: THE ROLE OF GENDER, PRIOR HELPSEEKING EXPERIENCES, ATTITUDES TOWARD SEEKING PSYCHOLOGICAL HELP AND PERSONALITY TRAITS

The purpose of this study was to examine the college students’ expectations about counseling in terms of gender and prior help-seeking experiences and to investigate the role of attitudes toward seeking psychological help and personality traits in predicting college students’ expectations about counseling. The relational survey model was used in the study. The participants of the study were 310 (181 women, 129 men) undergraduate college students. The results of the study showed that female college students’ expectations of self-disclosure and acceptance and facilitative conditions were significantly higher than male’s. The results of Stepwise Multiple Regression Analyses indicated that attitude toward seeking psychological help was a predictor of expectations of selfdisclosure and acceptance, facilitative conditions and directiveness; and agreeableness was a predictor of expectations facilitative conditions, nurturance and directiveness.

Keywords:

Expectations about counseling, attitude toward seeking psychological help, personality traits,

PDF

___

Acun, N. ve Kapıkıran, Ş. (2013). Psikolojik yardım aramada kendini damgalama ölçeği : Geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 131-141.
Addis, M. E. ve Mahalik, J. R. (2003). Men, masculinity, and the contexts of help seeking. American Psychologist, 58(1), 5-14. doi: 10.1037/0003-066X.58.1.5
ÆGisdóTtir, S. ve Gerstein, L. H. (2004). Icelanders’ and US Nationals’ expectations about counseling the role of nationality, sex, and Holland’s typology. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35(6), 734-748. doi: 10.1177/0022022104270115
Alpar, R. (1997). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemlere giriş-I. Ankara: Bağırgan Yayımevi.
Altun, F. ve Yazıcı, H. (2012, Nisan). Üniversitede okuyan kadınların travmatik yaşantıları ve psikolojik yardım alma durumları. Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyumu. Bildiri Kitabı 1. Cilt. (ss. 109-118). Ankara.
Anderson, T., Patterson, C. L., McClintock, A. S. ve Song, X. (2013). Factorial and predictive validity of the Expectations About Counseling-Brief (EAC-B) with clients seeking counseling. Journal of Counseling Psychology, 60(4), 496-507. doi: 10.1037/a0034222
Arslantaş, H. (2000). Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul. http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
Arslantaş, H., Dereboy, İ. F., Aştı, N. ve Çaylan, P. (2011). Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 12(1), 17-23. http://193.255.56.48:8080/jspui/bitstream/1/265/2/265.pdf adresinden alınmıştır.
Ascher-Svanum, H., Rochford, S., Cisco, D. ve Claveaux, A. (2001). Patient education about schizophrenia: Initial expectations and later satisfaction. Issues In Mental Health Nursing, 22(3), 325-333. doi: 10.1080/01612840120737
Atik, G. ve Yalçın, İ. (2011). Help-seeking attitudes of university students: The role of personality traits and demographic factors. South African Journal of Psychology, 41(3), 328-338.
Bacanlı, H., İlhan, T. ve Arslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
Beitel, M., Hutz, A., Sheffield, K. M., Gunn, C., Cecero, J. J. ve Barry, D. T. (2009). Do psychologically-minded clients expect more from counselling? Psychology and Psychotherapy, 82(4), 369–383. doi: 10.1348/147608309X436711
Bicil, B. (2012). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama niyetlerinin incelenmesi: İzmir ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, İzmir. http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
Bordin, E. S. (1955). The implications of client expectations for the counseling process. Journal of Counseling Psychology, 2(1), 17-21
Byon, K., Chan, F. ve Thomas, K. (1999). Korean international students’ expectations about counseling. Journal of College Counseling, 2, 99-109. doi: 10.1002/j.2161-1882.1999.tb00148.x
Clarkin, J. F. ve Levy, K. N. (2004).The influence of client variables on psychotherapy. M. J. Lambert (Ed.), Handbook of psychotherapy and behavior change içinde (5.baskı, s.194-226). New York: Wiley.
Craig, S. S. ve Hennessy, J. J. (1989). Personality differences and expectations about counseling. Journal of Counseling Psychology, 36(4), 401-407. doi: 10.1037/0022-0167.36.4.401
Constantine, M. G., ve Arorash, T. J. (2001). Universal-diverse orientation and general expectations about counseling: Their relation to college students' multicultural counseling expectations. Journal of College Student Development, 42(6), 535-544
Corrigan, P. (2004). How stigma interferes with mental health care. American Psychologist, 59, 614-625. doi: 10.1037/0003-066X.59.7.614
Costa, P. T., Terracciano, A. ve McCrae, R. R. (2001). Gender differences in personality traits across cultures: Robust and surprising findings. Journal of Personality and Social Psychology, 81(2), 322-331. doi: 10.1037/0022-3514.81.2.322
Erkan, S., Cihangir-Çankaya, Z., Özbay, Y. ve Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım aramaya gönüllülük düzeylerinin yordanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 25-42.
Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z. ve Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. (2. Baskı). London: Sage.
Garland, A. F., Aarons, G. A, Saltzman, M. D. ve Kruse, M. I. (2000). Correlates of adolescents’ satisfaction with mental health services. Mental Health Services Research, 2(3), 127-139. doi: 10.1023/A:1010137725958
Gizir, C. A. (2005). Orta Doğu Teknik Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin problemleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(2). 196-213.
Gladstein, G. A. (1969). Client expectations, counseling experience, and satisfaction. Journal of Counseling Psychology, 16(6), 476-481.http://dx.doi.org/10.1037/h0028487
Glass, C. R., Arnkoff, D. B. ve Shapiro, S. J. (2001). Expectations and preferences. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 38(4), 455-461. doi: 10.1037/0033-3204.38.4.455
Goldfarb, D. E. (2002). College counseling center clients’ expectations about counseling: How they relate to depression, hopelessness, and actual-ideal self-discrepancies. Journal of College Counseling, 5, 142-152. doi: 10.1002/j.2161-1882.2002.tb00216.x
Gürsoy, O. ve Gizir, C. A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: Sosyal damgalanma, kendini damgalama, öznel sıkıntıları açma, benlik saygısı ve cinsiyetin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 137-155
Hardin, S. I. ve Yanico, B. J. (1983). Counselor gender, type of problem, and expectations about counseling. Journal of Counseling Psychology, 30(2), 294-297. doi: 10.1037/0022-0167.30.2.294
Hatchett, G. T. ve Han, K. (2006). Development and evaluation of new factor scales for the expectations about counseling inventory in a college sample. Journal of clinical psychology, 62(10), 1303-1318. doi: 10.1002/jclp.20308
Kakhnovets, R. (2011). Relationships among personality, expectations about counseling, and help-seeking attitudes. Journal of Counseling ve Development, 89, 11-19. doi: 10.1002/j.1556-6678.2011.tb00056.x
Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kenney, G. E. (1994). Multicultural investigation of counseling expectations and preferences. Journal of College Student Psychotherapy, 9(1), 21–39.
Kahn, J. H., ve Williams, M. N. (2003). The impact of prior counseling on predictors of college counseling center use. Journal of College Counseling, 6, 144–154
Kızıldağ, S., Demirtaş Zorbaz, S., Gençtanırım, D. ve Arıcı, F. (2012). Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin psikolojik danışma yardımı almaya ve bu yardımın sunulduğu birimlere ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 185-196.
Kim, B. S. K., Ng, G. F. ve Ahn, A. J. (2005). Effects of client expectation for counseling success, client-counselor worldview match, and client adherence to Asian and European American cultural values on counseling process with Asian Americans. Journal of Counseling Psychology, 52(1), 67-76. doi: 10.1037/0022-0167.52.1.67
Kitzrow, M. A. (2003). The mental health needs of today’s college students: Challenges and recommendations. NASPA Journal, 41(1), 167-181. doi: 10.2202/1949-6605.1310
Komiya, N., Good, G. E. ve Sherrod, N. B. (2000). Emotional opennes as a predictor of college students’ attitudes toward seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 47(1), 138-143. doi: 10.1037/0022-0167.47.1.138
Koydemir, S. ve Demir. A. (2005). ODTÜ öğrenci̇leri̇nde yardım arama davranışı, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 211-218.
Koydemir, S., Erel, Ö., Yumurtacı, D. ve Şahin, G. N. (2010). Psychological help-seeking attitudes and barriers to help-seeking in young people in Turkey.International Journal for the Advancement of Counselling, 32(4), 274-289. doi: 10.1007/s10447-010-9106-0
Koydemir-Özden, S. (2010). Self-aspects, perceived social support, gender, and willingness to seek psychological help. International Journal of Mental Health, 39(3), 44-60. doi:10.2753/IMH0020-7411390303
Kutlu, M. (2002). Üniversite öğrencilerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden beklentileri. Eğitim ve Bilim, 27(123), 22-30
Lambert, M. J. ve Ogles, B. M. (2004). The efficacy and effectiveness of psychotherapy. M. J. Lambert (Ed.), Bergin and Garfield’s handbook of psychotherapy and behavior change içinde (5.baskı, s.139-193). New York: Wiley.
Leech, N. L., Barrett, K. C. ve Morgan, G. A. (2008). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (3. Baskı). Psychology Press.
Lukito Setiawan, J. (2006). Willingness to seek counselling, and factors that facilitate and inhibit the seeking of counselling in Indonesian undergraduate students. British Journal of Guidance ve Counselling, 34(3), 403–419. doi: 10.1080/03069880600769654
Lüleci, B., Soylu, Y. ve Canbulat, N. (2015). Psikolojik danışma yardımına ilişkin beklentiler ölçeğinin geliştirilmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(3), 313-326.
Mocan-Aydın, G. (2000). Western models of counseling and psychotherapy within Turkey: Crossing cultural boundaries. The Counseling Psychologist, 28(2), 281-298. doi: 10.1177/0011000000282007
Moore-Thomas, C., ve Lent, R. (2007). Middle school students' expectations about counseling. Professional School Counseling, 10(4), 410-418.
Oliver, J. M., Hart, B. A., Ross, M. J. ve Katz, B. M. (2001). Healthy perfectionism and positive expectations about counseling. North American Journal of Psychology, 3(2), 229-242.
Paszkowska-rogacz, A. (2005). Client expectations about the counselling process and its outcomes – towards quality standards. Ergonomia IJE&HF, 27(4), 287–297.
Patterson, C. L., Anderson, T. ve Wei, C. (2014). Clients’ pretreatment role expectations, the therapeutic alliance, and clinical outcomes in outpatient therapy. Journal of Clinical Psychology, 70(7), 673-680. doi: 10.1002/jclp.22054
Patterson, C. L., Uhlin, B. ve Anderson, T. (2008). Clients' pretreatment counseling expectations as predictors of the working alliance. Journal of Counseling Psychology, 55(4), 528-534.
Rickwood, D., Deane, F. P., Wilson, C. J. ve Ciarrochi, J. (2005). Young people’s help seeking for mental health problems. Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health, 4(3), 1-34. doi: 10.5172/jamh.4.3.218
Robitschek, C. ve Hershberger, A. R. (2005). Predicting expectations about counseling: Psychological factors and gender implications. Journal of Counseling and Development: JCD, 83(4), 457-469.
Schaub, M., ve Tokar, D. M. (1999). Patterns of expectations about counseling: Relations to the five‐factor model of personality. Journal of Counseling & Development, 77(2), 177-188.
Shaffer, P. A., Vogel, D. L.ve Wei, M. (2006). The mediating roles of anticipated risks, anticipated benefits, and attitudes on the decision to seek professional help: An attachment perspective. Journal of Counseling Psychology, 53(4), 442–452.
Shea, M. ve Yeh, C. J. (2008). Asian American students’ cultural values, stigma and relational self-contrual: Correlates of attitudes toward professional help. Journal of Mental Health, 30(2),157-172. doi: 10.17744/mehc.30.2.g662g5l2r1352198
Solberg, V. S. (1994). Asian- American students’severity of problems and willingness to seek help from univeristy counseling centers: Role of previous counseling experience, gender and ethnicity. Journal of Counseling Psychology, 41(3), 275-279. doi: 10.1037/0022-0167.41.3.275
Subich, L. M. ve Coursol, D. H. (1985). Counseling expectations of clients and nonclients for group and individual treatment modes. Journal of Counseling Psychology, 32(2), 245-251. doi: 10.1037/0022-0167.32.2.245
Tinsley, H. E. ve Harris, D. J. (1976). Client expectations for counseling. Journal of Counseling Psychology, 23(3), 173-177. doi: 10.1037/0022-0167.23.3.173
Tinsley, H. E., Bowman, S. L. ve Ray, S. B. (1988). Manipulation of expectancies about counseling and psychotherapy: Review and analysis of expectancy manipulation strategies and results. Journal of Counseling Psychology, 35(1), 99-108. doi: 10.1037/0022-0167.35.1.99
Tinsley, H. E., Workman, K. R. ve Kass, R. A. (1980). Factor analysis of the domain of client expectancies about counseling. Journal of Counseling Psychology, 27(6), 561-570. doi: 10.1037/0022-0167.27.6.561
Tinsley, H. E., Brown, M. T., de St. Aubin, T. M. ve Lucek, J. (1984). Relationship between expectancies for a helping relationship and tendency to seek help from a campus help provider. Journal of Counseling Psychology, 31(2), 149-160. doi:10.1037/0022-0167.31.2.149
Topkaya, N. (2014a). Gender, Self-stigma, and public stigma in predicting attitudes toward psychological help-seeking. Educational Sciences: Theory ve Practice, 14(2), 480-488. doi: 10.12738/estp.2014.2.1799
Topkaya, N. (2014b). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 1-17. doi: 10.12738/estp.2014.2.1799
Topkaya, N. ve Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1). 25-37
Türküm, A. S. (2004). Developing a scale of attitudes toward seeking psychological help: Validity and reliability analyses. International Journal for the Advancement of Counselling, 26(3), 321-329. doi: 10.1023/B:ADCO.0000035534.04757.aa
Türküm, A. S. (2005). Who seeks help? Examining the differences in attitude of Turkish university students toward seeking psychological help by gender, gender roles, and help-seeking experiences. The Journal of Men’s Studies, 13, 389-40. doi: 10.3149/jms.1303.389
Türküm, A. S. (2007). Üniversite gençliğine yönelik psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri, R. Özyürek, F. Korkut Owen, ve D. Owen (Ed.), Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik içinde (ss. 201-218). Ankara: Nobel Yayınevi.
Türküm, A. S., Kızıltaş, A. ve Sarıyer, A. (2004). Anadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi'nin hedef kitlesinin psikolojik ihtiyaçlarına ilişkin ön çalışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(21), 15-27.
Türküm, S. (2001). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2000-2001, 1-16.
Wagner, N. S. (1998). A comparison of adult and traditionally-aged students’ expectations about counseling. Unpublished Doctoral Thesis. The Ohio State University
Westcot Barich, A. (2002). Client expectations about counseling. G. S. Tryon (Ed.), Counseling based on process research: Applying what we know içinde (s. 27-65). Boston: Allyn ve Bacon.
Yıldırım, T. (2013). A process of short-term dynamics oriented and individual counseling: A case of stuttering. International Journal of Psychology and Counselling, 5(6), 104-113.
Yıldırım, T., Atlı, A. ve Çitil, C. (2014). Lise öğrencilerinin psikolojik yardım aramaya gönüllülükleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişki. e-International Journal of Educational Research, 5(2), 89-104.
Yorgun, A. ve Voltan Acar, N. (2014). Gerçeklik terapisinin Türk kültürüne uygulanabilirliği: Kültür açısından eleştirel bakış. Education & Science/Egitim ve Bilim, 39(175), 216-226.