ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN DEMOKRATİK DAVRANIŞ EĞİLİMLERİ

Araştırmada öğretmenlerin demokratik bir eğitim ortamı oluşturmada demokratik davranış eğilimlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında bir proje kapsamında hizmet içi demokrasi eğitimi verilmesi planlanan bir merkez ilçede görev yapan 42 ortaokul öğretmeni oluşturmuştur. Bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Genç (2006) tarafından geliştirilen 24 maddelik bir anket kullanılmıştır. Anket 3’lü Likert tipinde bir ölçme aracıdır. Veriler frekans ve yüzde kullanılarak analiz edilmiştir ve tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular öğretmenlerin demokrasinin benimsenerek, yaşatılarak ve örnek olunarak öğretileceğine ilişkin farkındalıklarının yüksek olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda öğretmelerin kendilerini yüksek oranda demokratik tutum ve değerlere sahip bir birey olarak algıladıklarını ortaya koymuştur. Bu orana karşı diğer sonuçlar öğretmenlerin sınıfta aktif öğretim yöntem ve tekniklerini ve materyalleri kullanma ve sınıf dışı çeşitli kurum ve kuruluşlarla ve sivil toplum örgütleriyle iş birliği yapma oranlarının düşük olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. Araştırma bulgularından hareketle çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

___

  • Akyıldız, S. (2016). Hak ve özgürlüklere saygı değerini kazandırmada sosyal bilgiler öğretmenlerince yapılan etkinlikler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1271-1288.
  • Arslan, H. (2000). İlköğretim ikinci kademesinde okutulan sosyal bilgiler dersinin öğretim sürecinde kullanılan metotlar üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. Baştürk, S. (Ed.). Bilimsel araştırma yöntemleri (s.129-158). Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Bradshaw, R. (2014). Democratic teaching: An incomplete job description. Democracy & Education, 22(2), 1-5.
  • Büyükkaragöz, S. ve Üre, Ö. (1994). Öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin demokratik tutumlarının araştırması. Türk Demokrasi Vakfı Bülteni, 19, 29-41.
  • Cohen, L., Manıon, L., & Morrıson, K. (2007). Research methods in education. London and New York: Routledge Taylor & Francis Group.
  • Doğanay, A. ve Sarı, M. (2006). Öğrencilerin üniversitedeki yaşam kalitesine ilişkin algılarının demokratik yaşam kültürü çerçevesinde değerlendirilmesi (Çukurova Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 107-128.
  • Duman, B. (2008). Öğrenme-öğretme sürecindeki entelektüel şizofrenizm. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 287-321.
  • Duman, T. ve Koç, G. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretim elemanlarının demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı İnönü. 20 Mayıs 2017 tarihinde https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/456.pdf adresinden alınmıştır.
  • Emir, S. ve Kaya Z. (2004). Demokrasi eğitimi ve okul meclislerine yönelik öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 69-89.
  • Erdem, A. R. ve Sarıtaş, E. (2006). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretim elemanlarının davranışlarının demokratikliğine ilişkin algıları (PAÜ Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 525–538.
  • Erden, M. (2000). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
  • Genç, S. Z. (2006). Demokratik kazanımların gerçekleştirilmesinde ilköğretim öğretmenlerinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 171, 43-54.
  • Genç, S. Z., Güner, F., Pala, P. ve Kocaoğlu, G. A. (2011). İlköğretim öğrencilerinin “Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi”ne yönelik görüşlerinin incelenmesi. Millî Eğitim, 192, 26-42.
  • Giroux, H. A. (2000). Democratic Education and Popular Culture, 85-96, David W. Hursh & E. Wayne R. (Eds.). Democratic Social Education Social Studies for Social Change. Falmer Press. Newyork & London.
  • Gömleksiz, M. N. ve Ülkü-Kan, A (2008). Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 178, 44-64.
  • Gömleksiz, M. N., Ülkü-Kan A. ve Cüro E. (2010). İlköğretimde demokrasi eğitimine bir örnek: Okul öğrenci meclisleri (Elâzığ İli Örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 123-146.
  • Gözübüyük-Tamer, M. (2011). Okulların demokratik ve katılımcı öğrenim ortamlarına dönüştürülmesi. Millî Eğitim, 192, 7-24.
  • Günel, E., Pehlivan, A. (2016). Küresel eğitim çerçevesinde vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabı ve öğretim programı. Journal of Social Studies Education Research, 6(1),123-171.
  • Güven, A. (2012). Demokratik vatandaşlık ve tarih eğitimi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 336-350.
  • Güven, M., Çam, B. ve Sever, D. (2013). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi uygulamalarının ve kazanımlarının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 1-23.
  • Güven, S. (2010). İlköğretim birinci kademede vatandaşlık eğitimi üzerine bir durum çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Harwood, D. (1998). The teacher’s role in democratic pedagogies, 154-170. Holden, C, & Nick, C. (Eds.). Children as citizens education for participation. London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
  • İİHYD [İlkokul insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı] (2015). 03 Nisan 2016 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=1&kno=245 adresinden alınmıştır.
  • İnan, K. (2005). İlköğretim 7. sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi öğretim programında ifadesini bulan temel hak ve özgürlüklerin kazanılma düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (21. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kaya, H. İ., Daş, M., Kop, Y. ve Metin, M. (2012). Öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının demokratik davranışlarına ilişkin algıları (Kars ili örneği). Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1), 39-49.
  • Kayhan, E. ve Yıldırım, E. (2014). Türkiye ve Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin sosyal bilgiler öğretmenliği programlarının insan hakları ve demokrasi eğitimi açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 79-95.
  • Kesici, Ş. (2006). Demokratik olmayan öğretmen inanç ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 143-152.
  • Kesici, A., Pesen, A. ve Oral, B. (2017). Öğretmenlerin sınıf içi demokratik davranışlarının çeşitli değiskenlere göre incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences 16(60), 34-45.
  • Kontaş, H., Selçuk H. E. ve Bolat, M. (2016). Ortaokul Öğretmenlerinin Demokratik Tutumları İle Öğrencilerin Demokratik Değerlere Sahip Olma Düzeylerinin İncelenmesi. International Journal of Social Science, 44, 141-151.
  • Korkmaz, E. (2013). Okullarda demokratik eğitim ortamının gerçekleşmesine yönelik öğretmen algıları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Millî Eğitim Temel Kanunu. 5101. 12 Ocak 2018 tarihinde https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/08144011_KANUN.pdf. adresinden alınmıştır.
  • Naylor, D. T., & Diem, R. (2001). Elementary and middle school social studies. London: Mc Graw Hıll.
  • Okutan, M. (2010). Türk eğitim sisteminde demokrasi eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 938-946.
  • Ratner, J. (Ed.). (2010). Eğitimde demokrasi, 40-46. Merey, Z. (Çev.), Ata, B. & Öztürk, T. (Çev. Ed.). Günümüzde eğitim John Dewey. Ankara: Pegem Akademi.
  • Samancı, O. ve Yıldırım, G. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarına göre öğretim elemanlarının demokratik ve demokratik olmayan tutum ve davranışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 115-128.
  • Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
  • Subba, D. (2014). Democratic values and democratic approach in teaching: A perspective. American Journal of Educational Research, 2(12A), 37-40.
  • Şahin, H. ve Uslu, Ö. (2017). 5. Sınıf sosyal bilgiler dersinde işbirlikli öğrenmenin öğrencilerin başarıları ve demokratik tutumlarına etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 184-201.
  • Tarman, B. ve Kuran, B. (2014). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersindeki değerlerin öğrenilme düzeyleri ile çevre ilişkisi hakkında öğretmen görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 293-319.
  • Toraman, Ç. ve Gözütok, F. D. (2014). İlköğretim 8. sınıf vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders programının (2010) değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 13(3), 954‐979.
  • Ulubey, Ö. ve Gözütok, F. D. (2015). Yaratıcı drama ve diğer etkileşimli öğretim yöntemleri ile geleceğin vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları eğitimi. Eğitim ve Bilim, 40(182), 87-109.
  • Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Yıldırım, L. (1994). İlköğretim I. kademe öğretmenlerinin demokratik tutum ve davranışları ile öğrencilerin demokratik davranışları arasındaki ilişkilerin saptanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-0493
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

EN İYİSİ BU MU? TÜRKİYE’DE YENİ ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ POLİTİKASININ VELİLERİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Selçuk Beşir DEMİR, Ahmet Turan YILMAZ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ 21. YY. BECERİLERİNİ ÖLÇMEK İÇİN KULLANABİLECEKLERİ ARAÇLAR HAKKINDA FARKINDALIKLARI VE YETERLİK ALGILARI

Seher YALÇIN

ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE YANSITICI DÜŞÜNME UYGULAMALARINA İLİŞKİN TÜRKİYE’DE YAPILMIŞ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ

Eray EĞMİR

BİLİŞSEL OLMAYAN ÖĞRENME DURUM VE SÜREÇLERİNİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDE BOYLAMSAL YAKLAŞIMLAR: DUYGU CETVELİ UYGULAMASI ÖRNEĞİ

Nilüfer KAHRAMAN, Derya AKBAŞ, Esra SÖZER

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE GÖÇMEN ÇOCUKLARIN EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Zeynep EREN

OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI

Nilüfer KÖŞKER

SEVİM AK’IN ESERLERİNDE SÖZ VARLIĞI UNSURLARI

Keziban TEKŞAN, Enes ÇİNPOLAT, Burak ÇELENK, Tuğçe GÜNEŞ

EBA DERS MODÜLÜNÜN VE VSINIF YAZILIMININ TERS YÜZ SINIF MODELİNDE UYGULANABİLİRLİĞİNE YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Halit ARSLAN, Abdullah KUZU

ARGÜMANTASYON TABANLI BİLİM ÖĞRENME YAKLAŞIMININ ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN KAVRAMSAL ANLAMALARINA VE FENDEKİ GÖSTERİMLERİ KULLANMAYLA İLGİLİ GÖRÜŞLERİNE ETKİSİ

Fatma YAMAN

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN “TOPRAK VE TOPRAK KİRLİLİĞİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN ALGILARININ METAFOR İLE ANALİZİ

Eda GÜRLEN, Pınar KÖSEOĞLU