Aday Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri İle Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişki

Bu araþtýrmanýn amacý, aday öðretmenlerin eleþtirel düþünme becerilerine yönelik eðilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasýndaki iliþkiyi belirlemektir. Tarama modelinin kullanýldýðý bu araþtýrma, 2006-2007 öðretim yýlý II. yarýyýl döneminde Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesinin 4. sýnýfýnda öðrenim gören toplam 374 aday öðretmenden elde edilen veriler doðrultusunda gerçekleþmiþtir. Araþtýrma verileri, aday öðretmenlerin bazý kiþisel özelliklerinin belirlenmesi için “Kiþisel Bilgi Formu”, eleþtirel düþünme becerileri eðilimlerini ölçmek için “California Eleþtirel Düþünme Eðilimleri Ölçeði” ve duygusal zeka düzeylerini ölçmek için “Bar-On Duygusal Zeka Anketi” aracýlýðýyla toplanmýþtýr. Kökdemir (2003) tarafýndan Türkçe’ye uyarlanan California Eleþtirel Düþünme Eðilimi Ölçeði analitiklik, açýk fikirlilik, meraklýlýk, kendine güven, doðruyu arama, sistematiklik olmak üzere alt ölçeklerinde yer alan toplam 51 sorudan oluþmaktadýr. Mumcuoðlu (2002) tarafýndan Türkçe’ye uyarlanan Bar-On Duygusal Zeka Anketi duygusal öz farkýndalýk, giriþkenlik, öz saygý, öz gerçekleþtirme, baðýmsýzlýk, empati, kiþiler arasý iliþkiler, sosyal sorumluluk ve problem çözme, gerçeklik deðerlendirmesi, esneklik, strese tolerans, dürtü kontrolü, mutluluk, iyimserlik, olumlu izlenim, olumsuz izlenim alt boyutlarýnda yer alan toplam 128 sorudan oluþmaktadýr. Araþtýrmada elde edilen verilerin analizinde SPSS 11.0 paket programý kullanýlmýþtýr. Verilerin çözümlenmesinde istatistiksel tekniklerden frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, ortalamanýn ortalamasý, Pearson Momentler Çarpýmý Korelasyon Katsayýsý kullanýlmýþtýr. Verilerin analiz edilmesiyle ortaya çýkan sonuçlar þu þekilde özetlenebilir: 1. Aday öðretmenlerin eleþtirel düþünme eðilimleri ölçeði alt ölçeklerinde “Katýlýyorum” ve “Kýsmen Katýlýyorum” seçeneklerine eðilim gösterdikleri; duygusal zeka anketinde “Çoðu Zaman Bana Uygun” seçeneðinde yoðunlaþtýklarý görülmektedir. 2. Aday öðretmenlerin eleþtirel düþünme eðilimleri alt ölçekleri ile duygusal zeka alt boyutlarý arasýnda p<.01 manidarlýk düzeyinde manidar bir iliþki olduðu belirlenmiþtir. Ancak belirlenen bu iliþkinin pozitif yönlü, düþük ve orta derecede olduðu gözlenmiþtir. Ayrýca aday öðretmenlerin eleþtirel düþünme ölçeði ve duygusal zeka anketinden aldýklarý toplam puanlar arasýnda p<.01 manidarlýk düzeyinde pozitif yönlü ve orta seviyede manidar bir iliþki olduðu saptanmýþtýr.

Anahtar Kelimeler:

Eleþtirel düþünme, Duygusal zeka, aday

THE RELATIONSHIP BETWEEN CANDIDATE TEACHERS’ CRITICAL THINKING TENDECIES AND THEIR EMOTIONAL INTELLIGENCE LEVELS

The aim of this study is to examine the relationship between candidate teachers’ critical thinking skills tendencies and their emotional intelligence levels. The survey approach was followed and the subjects (n =374) were the fourth year candidate teachers of the Faculty of Education, Abant Izzet Baysal University in the second semester of the 2006-2007 academic year. The, “Personal Information Form”, was used to identify candidate teachers’ personal characteristics. In addition, the “California Critical Thinking Tendencies Inventory” , translated into Turkish by Kökdemir (2003), which has 51 items with the subscales of analyticity, open-mindedness, inquisitiveness, self-confidence, truth seeking, and systematicity; and the “Bar-On Emotional Intelligence Questionnaire”, translated into Turkish by Mumcuoðlu (2002), which has 128 items with the subscales emotional self-awareness, enterprisingness, self-respect, self-actualization, independence, empathy, interpersonal relationships, social responsibility, problem solving, reality testing, flexibility, stress tolerance, impulse control, happiness, optimism, positive impression, negative impression. For the analysis of the data collected, the SPSS version 11.0 package program was used. By means of this program, the frequency, percentage, mean scores, standard deviation, mean square and Pearson Product Moment Correlation Coefficient techniques were used. The results of the study can be summarized as follows: 1. It is seen that the candidate teachers had “agree” and “partially disagree” tendencies in critical thinking tendencies inventory, and they had mostly appropriate to me” tendencies in emotional intelligence questionnaire. 2. When the relationship between candidate teachers’ tendencies in the subscales of critical thinking tendencies inventory and emotional intelligence questionnaire is concerned, a significant relationship was observed at the 0.01 level. However, it was observed that the relationship was positive, low and at intermediate level. In addition to this, an intermediate level of significance was found between the scores achieved by candidate teachers in the critical thinking tendencies inventory and emotional intelligence questionnaire at the 0.01 level.

Keywords:

Critical thinking, Emotional intelligence, examine,

PDF

___

Akýnoðlu, O. (2001). “Eleþtirel Düþünme Becerilerini Temel alan Fen Bilgisi Öðretiminin Öðrenme Ürünlerine Etkisi.” Yayýnlanmamýþ Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
Akýnoðlu, O. ve diðerleri. (2002). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öðretimi. Ankara: Pegem A Yayýncýlýk.
Aktan, E. (2002). Duygusal Zeka. Ankara:Nobel Yayýnlarý.
Aybek, B. (2006). “Konu ve Beceri Temelli Eleþtirel Düþünme Öðretiminin Öðretmen Adaylarýnýn Eleþtirel Düþünme Eðilimi ve Düzeyine Etkisi.” Yayýnlanmamýþ Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Baltaþ, Z. (2006). Duygusal Zeka. Ýstanbul:Remzi Kitapevi.
Bradberyy, T. & Greaves, J. (2006). Duygusal Zekanýzý Keþfedin. çev: Sevda Kubilay, Ýstanbul:Truva Yayýnlarý.
Chaffee, J. (1988). Thinking Critically. Newyork: Houghton Mifflin Company.
Cherniss, C. & Goleman, D. (2001). The Emotionally Intelligent Workplace. San Francisco: Jossey-Bass.
Cüceloðlu, D. (1993). Ýyi Düþün Doðru Karar Ver. Ýstanbul: Sistem Yayýncýlýk.
Demirci, C. (2001). “Eleþtirel Düþünme.” Eðitim ve Bilim, 254, (115), 3.
Elder, L. (1997). “Critical Thinking The Key to Emotional Intelligent.” Journal of Developmental Education, 21, (1), 40-41.
Goleman, D. (2005). Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha Önemlidir?, çev. B. S. Yüksel. Ýstanbul: Varlýk Yayýnlarý.
Goleman, D. (1998). Duygusal Zeka. çev. B. S. Yüksel. Ýstanbul: Varlýk Yayýnlarý.
Ýpþiroðlu, Z. (1992). Eleþtirinin Eleþtirisi. Ýstanbul: Cem Yayýnevi.
Kazancý, O. (1989). Eðitimde Eleþtirici Düþünme ve Öðretimi. Ankara: Kazancý Hukuk Yayýnlarý.
Kocayörük, A. (2004). Duygusal Zeka Eðitiminde Drama Etkinlikleri. Ankara: Nobel Yayýnlarý.
Kökdemir, D. (2003). “Belirsizlik Durumlarýnda Karar Verme ve Problem Çözme.” Yayýnlanmamýþ Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
Markham, U. (2001). %100 Düþünce gücü ve Bellek Geliþtirme. çev: A. Ülger, Ýstanbul: Bilim Teknik Yayýnevi.
Meyer, C. (1988). Teaching Students to Think Critically. London: Josey-Bass Publishers.
Ruggiero, V. R. (1988). Teaching Thinking Across The Curriculum. New York: Herperd Raw Publishers.
Mumcuoðlu, Ö. (2002). “Bar-On Duygusal Zeka Testi’nin Türkçe Dilsel Eþdeðerlik, Güvenirlik ve Geçerlik Çalýþmasý.” Yayýnlanmamýþ Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eðitim Bilimleri Enstitüsü. Ýstanbul.
Nemli, E. (2001). “Duygusal Zeka ve Liderlik.” Verimlilik Dergisi, Ankara: Milli Prodüktive Yayýnlarý. (1).
Öner, N. (1994). Türkiye’de Kullanýlan Psikolojik Testler. Boðaziçi Üniversitesi. Ýstanbul.
Özcan, A. O. (2000). Algýdan Yoruma Yaratýcý Düþünce. Ýstanbul: Avcýol Basým Yayýn.
Salovey, P & Mayer, J. (1990). Emotional Ýntelligence, Imagination, Cognition and Personality.
Salovey, P & Sluyter, J. D. (1997). Emotional Development and Emotional Ýntelligence, New York: Basic Books.
Schafersman, D. S. (1991). An Introduction to Critical Thinking. www.Freeinquiry.com/critical-thinking.html.
Shapiro, E. L. (1997). Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiþtirmek. çev. Ü. Kartal. Ýstanbul: Varlýk Yayýnlarý.
Stein, J. & Steven, E. B. (2003). Duygusal Zeka ve Baþarýnýn Sýrrý. çev. I. Müjde. Ýstanbul: Özgür Yayýnlarý.
Sungur, N. (1997). Yaratýc Düþünce. Ýstanbul: Evrim Yayýnevi.
Þahinel, S. (2001). “Eleþtirel Düþünme Becerileri ile Tümleþik Dil Becerilerinin Geliþtirilmesi Yaklaþýmýný Temel Alan Türkçe Öðretim Programýnýn Toplam Eriþi ve Kalýcýlýða Etkisi.” Yayýnlanmamýþ Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
Þahinel, S. (2002). Eleþtirel Düþünme. Ankara: Pegem AYayýncýlýk.
Woolfolk, A. (1980). Education Psychology. USA: Ally Bacon
Yaylacý, Ö. G. (2006). Kariyer Yaþamýnda Duygusal Zeka ve Ýletiþim Yeteneði. Ýstanbul: Hayat Yayýncýlýk.
Yavuz, K. (2003). 0-12 Yaþ Dönemi Çocuklarda Duygusal Zeka Geliþimi. Ankara: Ceceli Yayýnlarý.
Yeþilyaprak, B. (2001). “Duygusal Zeka ve Eðitim Açýsýndan Doðurgularý.” Eðitim Yönetimi Dergisi, Ankara: Öncü Basýmevi. (25).