TÜRKİYE’DE YAŞAYAN YETİŞKİNLERİN DİSLEKSİYE İLİŞKİN BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmada Türkiye’de yaşayan yetişkinlerin disleksiye ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Genel tarama modelinde yürütülen çalışmada birinci yazar tarafından geliştirilen “Disleksi Bilgi Düzeyi Belirleme Anketi” kullanılmıştır. Bu ankette disleksinin tanımı, nedenleri, yaygınlığı, disleksili bireylerin özellikleri, disleksinin tanı-terapi- tedavisi ve disleksili bireylerin okul sonrası yaşamları ile ilgili 21 madde bulunmaktadır. Çalışmaya katılan 500 yetişkinin %18.8’i daha önce “disleksi” terimini duymadığını belirtmiştir. “Disleksi” terimini duyduğunu belirten 406 katılımcı disleksi ile ilgili maddeleri yanıtlamaya devam etmiştir. Verilerin analizi sonucunda katılımcıların disleksiye ilişkin bilgi düzeylerinin oldukça düşük olduğu; disleksiye ilişkin bilgi düzeyinin katılımcıların yaş ve eğitim düzeylerinden etkilenmediği, kadın katılımcıların erkek katılımcılara göre disleksi konusunda daha bilgili oldukları görülmüştür. Bulgular alanyazın ışığında tartışılmış ve toplumda disleksi farkındalığını artırmaya yönelik yapılabilecekler konusunda öneriler sunulmuştur. 

___

  • Acar S. (2018). Gelişimsel Disleksi ve endofenotipik yaklaşım: Nörogenetik, nörobiyolojik ve nörobilişsel temeller. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 1(2), 62-91.
  • Altıparmak, S. ve Yıldırım-Sarı, H. (2012). Manisa ilinde engelli bireylere karşı toplumsal tutum. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2), 110-116.
  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: Author.
  • Araz-Altay, M. ve Görker, I. (2018). DSM- 5 Kriterlerine göre özgül öğrenme bozukluğu tanısı alan olguların psikiyatrik eş tanı ve WISC-R profillerinin değerlendirilmesi. Nöropsikiyatri Arşivi, 55, 127-134.
  • Arıkan, M. (2018). Kaynaştırma-bütünleştirme. Ü. Şahbaz (Ed.), Özel eğitim ve kaynaştırma içinde (s. 392-416). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Aro, T., Eklund, K., Eloranta, A.-K., Närhi, V., Korhonen, E., & Ahonen, T. (2019). Associations between childhood learning disabilities and adult-age mental health problems, lack of education, and unemployment. Journal of Learning Disabilities, 52(1), 71–83.
  • Balcı, E. (2017). Disleksi hakkında gerçekler: Disleksi nedir ve ne değildir? Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 1-17.
  • Başar, M. ve Göncü, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğüyle ilgili kavram yanılgılarının giderilmesi ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 185-206.
  • Bender, W. N. (2007). Learning disabilities: Characteristics, ıdentification, and teaching strategies (6th ed). Boston, MA: Pearson.
  • Bender, W. N., Rosenkrans, C. B., & Crane, M. (1999). Stress, depression, and suicide among students with learning disabilities: Assessing the risk. Learning Disability Quarterly, 22(2), 143-156.
  • Boada, R. Willcutt, E. G., & Pennington, B. F. (2012). Understanding the comorbidity between dyslexia and attention-deficit/hyperactivity disorder. Topics in Language Disorder, 32(3), 264-284.
  • Castillo, A. & J. W. (2018). Adult perceptions of children with dyslexia in the USA. Annals of Dyslexia, 68(3), 203–217.
  • Catts, H.W., & Kamhi, A.G. (2005). Language and reading disabilities (2nd ed.). Boston: Pearson,
  • Colenbrander, D., Ricketts, J., & Breadmore, H. L. (2018). Early identification of dyslexia: Understanding the issues. Language, Speech and Hearing Services in Schools, 49, 817-828.
  • Doğan, B. (2013). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüğüne ilişkin bilgileri ve okuma güçlüğü olan öğrencileri belirleyebilme düzeyleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 20-33.
  • Eden, G. F., Olulade, O. A., Evans, T. M., Krafnick, A.J., & Alkire, D. R. (2016). Developmental dyslexia. In G. Hickok & S. Small (Eds.), Neurobiology of language (pp.815-826). Elsevier: Oxford, UK.
  • Elbro, C., & Petersen, D. K. (2004). Long-Term effects of phoneme awareness and letter sound training: an ıntervention study with children at risk for dyslexia. Journal of Educational Psychology, 96(4), 660-670.
  • Fawcett, A. (2016). Dyslexia and learning: Theory into practice. In L. Peer & G. Reid (Eds.), Multilingualism, literacy and dyslexia. Breaking down barriers for educators (2nd ed., pp. 9–20). Abingdon: Routledge.
  • Fisher, S. E., & DeFries, J. C. (2002). Developmental dyslexia: Genetic dissection of a complex cognitive trait. Nature Reviews Neuroscience, 3(10), 767-780.
  • Gever, A. (2017). İlkokul ve ortaokul müdürlerinin disleksiye ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • Gooch. D., Hulme, C., Nash, H. M., & Snowling, M. J. (2013). Comorbidities in preschool children at family risk of dyslexia. Journal of Child Psychology and Psychiatry 55(3), 237-246.
  • Habib, M., & Giraud, K. (2013). Dyslexia. Handbook of Clinical Neurology, 111, 229-235.
  • Hakkarainen, A., Holopainen, L., & Savolainen, S. (2015). A five-year follow-up on the role of educational support in preventing dropout from upper secondary education in Finland. Journal of Learning Disabilities, 48, 408–421.
  • Hindson, B., Byrne, B., Fielding-Barnsley, R., Newman, C., Hine, D. W., & Shankweiler, D. (2005). Assessment and early ınstruction of preschool children at risk for reading disability. Journal of Educational Psychology, 97(4), 687-704.
  • Hudson, R.F., High, L. Al Otaiba, S. Dyslexia and the brain: What does current research tell us? The Reading Teacher, 60(6), 506-515.
  • Hulme, C., & Snowling, M. J. (2017). Reading disorders and dyslexia. Current Opinion in Pediatrics, 28(6), 731-735.
  • İlhan-Ildız, G. ve Tezel, D. (2018). Türkiyede Engelli Bireylere Yönelik Tutumlara İlişkin Çalışmaların İncelenmesi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi 3(2), 599-609.
  • Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Lombardino, L. & Gauger, (2014). Dyslexia: Why is this diagnosis so challenging? Perspectives on Language Learning & Education, 21, 98-113.
  • Lyon, G. R., Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (2003). Defining dyslexia, comorbidity, teachers’ knowledge of language and reading: A definition of dyslexia. Annals of Dyslexia, 53, 1-14.
  • McLaughlin, M. J., Speirs, K. E., & Shenassa, E. D. (2014). Reading disability and adult attained education and ıncome: Evidence From a 30-year longitudinal study of a population-based sample. Journal of Learning Disabilities, 47(4), 374–386.
  • Metin, N. (2018). Özel Gereksinimli Çocukların Kaynaştırılması. Nilgün Metin (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar içinde (s: 439-476). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Murray, C., Goldstein, D., Nourse, S., & Edgar, E. (2000). The postsecondary school attendance and completion rates of high school graduates with learning disabilities. Learning Disabilities Research & Practice, 15, 119–127.
  • Pennington, B. F., & Gilger, J. W. (1996). How is dyslexia transmitted? In C. H. Chase, G. D. Rosen, & G. F. Sherman (Eds.), Developmental dyslexia: Neural, cognitive, and genetic mechanisms (pp. 41-61). Baltimore, MD: York Press.
  • Petretto, D. R., & Masala, C. (2017). Dyslexia and specific learning disorders: New international diagnostic criteria.. Journal of Childhood & Developmental Disorders, 3(4), 1-5.
  • Ramus, F. (2003). Developmental dyslexia: Specific phonological deficit or general sensorimotor dysfunction? Current Opinion in Neurobiology, 13, 212–218.
  • Regtvoort AGFM., & van der Leij A. Early intervention with children of dyslexic parents: Effects of computer-based reading instruction at home on literacy acquisition. Learning and Individual Differences, 17, 35–53.
  • Roongpraiwan R, Ruangdaraganon N, Visudhiphan P, Santikul K. (2002). Prevalence and clinical characteristics of dyslexia in primary school students. Journal of the Medical Association of Thailand, 85, 1097-1113.
  • Scarborough, H. S. (1991). Antecedents to reading disability: Preschool language development and literacy experiences of children from dyslexic families. Reading and Writing, 3(3-4), 219–233.
  • Schulte-Körne, G. (2010). The prevention, diagnosis, and treatment of dyslexia. Deutsches Ärzteblatt International, 107, 718–727.
  • Sexton, C. C., Gelhorn H. L., Bell, J. A., & Classi, P. M. (2012). The co-occurrence of reading disorder and ADHD: Epidemiology, treatment, psychosocial ımpact,and economic burden. Journal of Learning Disabilities, 45(6), 538-564.
  • Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (2005). Dyslexia (specific reading disability). Biological Psychiatry, 57, 1301-1309.
  • Shaywitz, S.E., Morris, R., & Shaywitz, B. A. (2008). The education of dyslexic children from childhood to young adulthood. Annual Review of Psychology, 59, 451-75Snowling, M. J. (2000). Dyslexia. Oxford: Blackwell.
  • Snowling, M. J., Nash, H. M., Gooch, D. C., Hayiou-Thomas, M. E., & Hulme, C. (2019). Developmental outcomes for children at high risk of dyslexia and children with developmental language disorder. Child Development, 1-17.
  • Swanson, H. L. (2012). Adults with reading disabilities: Converting a meta-analysis to practice. Journal of Learning Disabilities, 45, 17–30.
  • Şahin, H. ve Bekir, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 767-779.
  • Thompson, P. A., Hulme, C., Nash, H. M., Gooch, D., Hayiou‐Thomas, E., & Snowling, M. J. (2015). Developmental dyslexia: predicting individual risk. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 56(9), 976-87.
  • Turgut, S., Erden, G., Karakaş, S. (2010). Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG), dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) birlikteliği ve kontrol gruplarının ÖÖG bataryası ile belirlenen profilleri. Çocuk Ruh Sağlığı Dergisi, 17(1), 13-25.
  • Vlachos, F., Andreou, E., Delliou, A., & Agapitou, P. (2013). Dyslexia and hand preference in secondary school students. Psychology & Neuroscience, 6(1), 67-72.Wandlington, E. M., & Wandlington, P. L. (2005). What educators really believe about dyslexia. Reading Improvement, 42(1), 16-33.
  • Washburn, E. K., Joshi, R. M., & Binks-Cantrell, E. S. (2011). Teacher knowledge of basic language concepts and dyslexia. Dyslexia, 17(2), 165-83.
  • Ziegler, J. C., Perry, C., Ma-Wyatt, A., Ladner, D., & Schulte-Körne, G. (2003). Developmental dyslexia in different languages: Language-specific or universal? Journal of Experimental Child Psychology, 86, 169–193.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-0493
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN METAFORLARI

Elvan Şahin ZETEROĞLU, Duygu KOZAN

ÖĞRENME ORTAMINDA QR KOD DESTEKLİ MATERYALLERİN KULLANIMI

Necla DÖNMEZ USTA, Ebru TURAN GÜNTEPE

İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE SORUNLARI İLE İLGİLİ KAVRAMLARA YÖNELİK ALGILARININ BELİRLENMESİ

Elif ATABEK-YİĞİT, Fatime BALKAN-KIYICI, Melike YAVUZ-TOPALOĞLU

ÖZEL AMAÇLI İNGİLİZCE DERSİNDE ÖZ-BELİRLEME KURAMININ İNCELENMESİ

Fatma ÖZÜDOOĞRU

LİSANSÜSTÜ EĞİTİMİN YAŞAMBOYU ÖĞRENME BECERİLERİNE ETKİSİ: FEN BİLGİSİ ALANI ÖĞRETMENLERİ İLE DURUM ÇALIŞMASI

Hale ERDEN

OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ KİŞİLER ARASI PROBLEM ÇÖZME VE SOSYAL BECERİLERİ İLE AKRAN İLİŞKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çağlayan DİNÇER, Tuğba BAŞ, Nergiz TEKE, Ebru AYDIN, Sinem İPEK, İlkay GÖKTAŞ

KİŞİLERARASI DUYGU DÜZENLEME ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇE'YE UYARLANMASI

Vildan SARUHAN, Münevver BAŞMAN, Halil EKŞİ

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİ PERSPEKTİFİNDEN MÜLTECİ ÖĞRENCİLER

Nihal BALOĞLU UĞURLU, Melek AKDOVAN

ZİHİN ENGELLİ ÖĞRENCİLERE ÇIKARMA İŞLEMİ ÖĞRETİMİNDE SABİT BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİMLE SUNULAN NOKTA BELİRLEME TEKNİĞİNİN ETKİLİLİĞİ

Tayyibe BADIR POLAT, Ahmet YIKMIŞ

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİMİ TUTUMLARININ UYGULAMALARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Ergün YURTBAKAN, Taner ALTUN